اعتراض انگلستان به سرکوب‌ها و واکنش نمایندگان

مریم محمدی

در پی اعتراضات برخی کشورهای اروپایی از جمله انگلستان به سرکوب تظاهرات در ایران، دولت و مجلس ایران این اعتراضات را دخالت در امور ایران دانسته و در سخنان خود اظهارات آنان را محکوم کردند.

این مسائل را با آقای محمد رضا حیدری، کنسول ایران در نروژ که چندی پیش در اعتراض به سرکوب تظاهرات مردم ایران، از مقام خود استعفا کرد، در میان گذاشته‏ام.

آقای حیدری، با توجه به آشنایی شما به روابط ایران با کشورهای عضو اتحادیه‏ی اروپا و دشواری‏هایی که معمولا وجود داشته، چقدر این نامه‏نگاری و اساسا خطر قطع یا کاهش روابط میان ایران و انگلیس می‏تواند جدی باشد؟

معمولا این گونه مسائلی که در مجلس ایران طرح می‏شود، بیشتر خوراک داخلی دارند. چون گروه‏های تندرو در ایران که بعضا می‏روند جلوی سفارت‏خانه‏ها شعار می‏دهند و اعتراض می‏کنند، انتظار دارند افرادی که از آن‏ها حمایت کرده‏اند –همین آقایان اصول‏گرا− حرکتی بکنند. نماینده‏ها هم در واکنش چنین طرح‏هایی را پیشنهاد می‏دهند. وگرنه آن‏ها هیچ‏گاه خواهان کاهش روابط نه با انگلیس و نه با اتحادیه‏‏ی اروپا نیستند.

تقاضاهای نماینده‏های مجلس و نطق تندی که آقای لاریجانی ایراد کردند، به هیچ تغییری در رابطه‏ی ایران و انگلستان منجر نمی‏شود؟

نه؛ همان‏طور که گفتم، به خاطر این که بتوانند به شکلی جواب‏گوی افرادی که بعضا به خیابان می‏آورند و جلوی سفارت‏خانه‏ها شعار می‏دهند باشند، این مسائل را مطرح می‏کنند. این‏طور نیست که قطع رابطه‏ کنند. چنین قطع رابطه‏ای برایشان هیچ نفعی جز ضرر ندارد.

به همین دلیل برای‏شان بیشتر جنبه‏ی تبلیغی برای افرادی که به عنوان نیروهای خودشان به خیابان‏ها می‏آورند دارد. می‏خواهند به آن‏ها بگویند که ما نیز چنین حرکتی کردیم، می‏خواهیم سطح روابط‏مان را با انگلیس کم کنیم. در صورتی که نهایت‏اش این است که سفیر را از انگلیس برگردانند و یا انگلیس این کار را بکند و روابط را به حد کاردار برسانند. یا مثلا تعداد پرسنل سفارت‏خانه را کم کنند.

به نظر شما، چرا آن‏ها به جای سیاست‏های ظاهراً نامعمولی که در سطح جهانی برای‏شان هزینه هم دارد، با اعتراضات رادیکالی که در بین هواداران خودشان وجود دارد، مقابله نمی‏کنند؟

این آقایان در داخل ایران باید یک دشمن فرضی ایجاد کنند که بتوانند بی‏کفایتی خود را پوشش بدهند. آن‏ها برای این که بتوانند اذهان عمومی را در داخل کشور این‏گونه منحرف کنند که ما می‏خواهیم کار انجام بدهیم، اما دنیا با ما مشکل دارد، به ایجاد دشمنان فرضی که یک روز امریکا، روزی انگلیس و روز دیگر فرانسه است، می‏پردازند.

در صورتی که مردم داخل متوجه شده‏اند که این بی‏کفایتی آن‏ها است که این‏گونه جلوه می‏دهند و می‏خواهند بگویند چون مثلا ایران مشکلات متعددی با کشورهای دیگر دارد و به همین خاطر چرخ‏های اقتصادی‏اش نمی‏چرخد.

آقای حیدری، یکی از ایراداتی که دولت ایران این روزها به کشورهای خارجی و به ویژه انگلستان می‏گیرد، دخالت در امور داخلی کشور، به خصوص در رابطه با مسائل انتخابات است. همان‏طور که می‏دانید تعدادی از خبرنگاران اروپایی هم در رابطه با شرکت در این تظاهرات و تهیه‏ی گزارش از آن، گاهاً دستگیر می‏شوند. آقای سایمون گس، سفیر ایران در جوابیه‏ای که به آقای بروجردی فرستاده بودند، به قرارداد وین اشاره کرده بودند که طبق آن هیأت‏های نمایندگی کشورها می‏توانند از محل زندگی و کار خود گزارش تهیه کنند و به کشور متبوع‏شان بفرستند. آیا سفارت ایران در نروژ هم همین کارها را انجام می‏داد؟

هر سفارت‏خانه‏ای در هر کشوری که هست، غیر از این که باید حافظ منافع اتباع کشورش باشد، در رابطه با مسائل دوجانبه و مسائلی که در آن کشور اتفاق می‏افتد، گزارشاتی تهیه می‏کند و برای کشور متبوع خود می‏فرستد. این عرفی است که در همه‏ی کشورها پذیرفته شده است و همه هم دارند آن را انجام می‏دهند.

یعنی شما هم در سفارت‏خانه‏ی جمهوری اسلامی در نروژ وقایعی را که آن‏جا اتفاق می‏افتاد، به وزارت خارجه‏ی ایران گزارش می‏کردید؟

بله همین‏طور بود. گزارش‏های روزانه‏ای در رابطه با مثلا وضعیت معیشتی مردم نروژ، وضعیت اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و… تحولاتی که اتفاق می‏افتاد، حتی راهپیمایی‏هایی که برخی از گروه‏های معترض در خصوص مسائل مختلف کشورشان انجام می‏دادند، تنظیم و به ایران فرستاده می‏شد.

مثلا وقتی گروه‏های تندرو مذهبی در نروژ در رابطه با بی‏احترامی که بعضی از روزنامه‏ها می‏کردند و عکس حضرت محمد را چاپ کرده بودند، تظاهرات می‏کردند، سفارت گزارشی تنظیم می‏کرد و به تهران می‏فرستاد. اخبار را می‏گرفت و پوشش می‏داد که مثلا در نروژ این اتفاقات افتاده است.

البته آقای بروجردی ۱۲ مورد را به عنوان موارد اختلاف شمرده‏اند و آن‏ها را گویای دخالت‏های انگلیس در مسائل ایران دانسته‏اند که بخشی مربوط به دوران جنگ است و بخشی با مسائل امروز ایران ارتباط پیدا می‏کند. اطلاع شما از مشکلات ایران و انگلستان چیست؟

ما سالیان سال است با انگلستان مسائل ارتباطی داریم. از زمان قاجاریه و مسائلی که در آن زمان پیش آمده است، مردم ما همیشه این برداشت را کرده‏اند که دولت حاکم بر ایران به نوعی با انگلستان ارتباط داشته است؛ چه به صورت ارتباط مخفی و پشت صحنه‏ای و چه به صورت علنی.

مردمی که در ایران زندگی می‏کنند که خود من هم یکی از آنان بوده‏ام، در کوچه و بازار همیشه مدعی بودند که این حکومت از طریق انگلیسی‏ها دارد حمایت می‏شود. به همین دلیل مطرح کردن این مسائل بیشتر برد داخلی دارد. می‏خواهند بگویند که ما با انگلستان چنین مشکلاتی داریم.

در صورتی که الان شما یک سفر به انگلستان بروید، متوجه می‏شوید که چه تعداد از همین آقایان، آقایانی از مراجع تقلید و حتی خود دفتر آقای خامنه‏ای در لندن دفتر دارند ، حساب‏های بانکی آن‏جا دارند، ارتباطات ویژه با انگلیس دارند. چگونه است که این مسائل را مد نظر قرار نمی‏دهند.

آقای حیدری، وقتی شما اعتراضات ایرانی‏ها را در نروژ، پس از انتخابات به ایران گزارش می‏کردید، چه پاسخی از تهران می‏گرفتید؟

معمولا می‏گویند این‏ها افرادی وابسته به گروه‏های ضد انقلاب هستند، افرادی هستند که از انقلاب بریده‏اند و مشکلات خاصی با جمهوری اسلامی دارند، نمی‏توانند در ایران زندگی کنند و به همین دلیل در آن‏جا این کارها را انجام می‏دهند.

اما من همین امروز در مصاحبه‏ای هم که با چند روزنامه‏ی نروژی داشتم، اعلام کردم که افرادی که بعد از انتخابات بیرون می‏آیند و اعتراض می‏کنند، همان افرادی هستند که در داخل ایران خواسته‏های‏شان را مطرح می‏کنند.

یعنی بچه‏هایی هستند که مانند بقیه‏ی جوانان ایران که در داخل ایران دارند تظاهرات می‏کنند، خواستار تغییر این سیستم هستند. دیگر بحث انقلاب و ضدانقلاب نیست، بلکه خواسته‏های جوانان و مردم ایران و اقشار مختلف ایران است که دارند مطرح می‏کنند.

این دریافت شما که تظاهر کنندگان در مقابل سفارت، بعد از انتخابات تغییر کرده‏اند و مطالبات‏شان همانی است که جوانان ایرانی دارند، بر چه مبنایی است؟ بر مبنای رأی دهندگانی که به سفارت مراجعه کرده‏ بودند؟

برای رأی دادن که مراجعه خیلی زیاد بود. من خودم رییس صندوق بودم. حتی تا ساعت ۱۲ شب هم تعدادی مراجعه می‏کردند که از راه‏های دور آمده‏ بودند و می‏خواستند رأی بدهند. مشارکت بسیار بالا بود. همه هم اکثراً از بچه‏های سبز بودند و حتی با نمادهای سبز آمده بودند.

گروه‏های تظاهر کننده‏ی قبل از انتخابات گروه‏های دیگری بودند؟

من در مأموریت‏های قبلی‏ام هم دیده بودم که گروه‏های خاصی جلوی سفارت تظاهرات می‏کردند. مشخص بود که یا سلطنت طلب و یا گروه‏های تندرو بودند. وقت‏هایی که دولت آلمان یا نروژ برای تظاهرات به آن‏ها می‏داد، زمان‏بندی شده بود که مثلا ساعت یک تا دو ظهر برای گروه‏های سلطنت‏طلب، از ساعت دو تا سه بعدازظهر گروه‏های کمونیستی و…

اما بعد از انتخابات این‏ها به شکل یک‏پارچه برای تظاهرات می‏آمدند و در دل این افراد جوان‏هایی را می‏دیدم - در گزارشات‏ام هم مکرر اعلام کردم - که سبزپوش بودند و به راحتی به ایران سفر می‏کردند. افرادی که گذرنامه‏ی ایرانی داشتند و هویت‏‏شان مشخص بود.

حرف‏های‏شان هم همان حرف‏هایی بود که در داخل ایران زده می‏شد. یعنی خواهان تغییرات اساسی بودند، خواهان آن بودند که حق مردم داده شود. بر این اساس است که می‏گویم تغییر کرده و وضعیت موجود با شرایط پیش از انتخابات تفاوت دارد.

با توجه به حضور چهارساله‏ی شما در یکی از سفارت‏خانه‏های اروپایی، فکر می‏کنید فضای سفارت‏خانه‏ها چگونه باشد و کارمندان سفارت‏خانه‏ها چقدر وابستگی اعتقادی با آن‏چه در تهران می‏گذرد، دارند؟

۸۰درصد کارمندان سفارت‏خانه‏ها از جنس همین مردمی هستند که به کوچه و بازار می‏آیند و تظاهرات می‏کنند و اعتقادی به سیستم موجود ندارند. اما به خاطر شغل‏شان، به خاطر مشکلات اقتصادی و معیشتی و مشکلات خانوادگی‏شان مجبورند. چرا که این سیستم دارد به آن‏ها حقوق می‏دهد و دارند کارشان را انجام می‏دهد. مطمئنا روزی که مشخص شود و شرایط طوری بشود، آن‏ها هم به مردم ملحق می‏شوند.

گفته بودید که خواسته‏ای در رابطه با نحوه‏ی حضور ایرانیان در مقابل سفارت‏ها و شعارهایی که سر می‏دهند دارید؛ در رابطه با مطالبات‏‏شان و یا خطابی که نسبت به افراد سفارت دارند.

پیام من به عزیزانی که در مقابل سفارت‏خانه‏ها راهپیمایی و تظاهرات می‏کنند، این است که اولا یک‏دل و یک‏صدا بیایند و خواست‏های عمومی‏ای را که همه‏ دارند؛ آزادی زندانیان سیاسی، آزادی مطبوعات، آزادی احزاب، رفراندم در ایران و… شعارهایی که در همه مشترک است را به صورت یک‏صدا بدهند.

همه با هم برای شرکت در تظاهرات بیایید و نه در زمان‏های مختلف. همه در یک زمان جمع شوند، گرد‏هم‏آیی کنند و به جلوی سفارت بیایند تا اولا مشخص شود که تعدادشان زیاد است و ثانیا یک‏صدا، یعنی همبستگی و اتحاد بین همه‏ی ایرانی‏ها منتقل شود.

تا جمهوری اسلامی که سال‏ها هزینه کرده تا ماها را از هم دور کند، در این مورد شکست بخورد و مردم داخل کشور هم ببینند که خارج‏نشین‏ها با هم یکی شده‏اند و در یک زمان واحد می‏آیند و شعارهایی را می‏دهند که شعارهای مردم داخل ایران هم هست؛ یعنی آزادی زندانیان سیاسی، آزادی مطبوعات، آزادی احزاب، رفراندوم که حق مسلم مردم ایران است.

از دادن شعارهایی بر علیه همکاران سابق من که در داخل این سفارت‏خانه‏ها هستند و حتی تمایل دارند به سمت مردم بیایند، جدا پرهیز کنند و آن‏ها را با بیان مطالب زشت و ناپسند صدا نزنند. حتی می‏توانند اسامی آن‏‏‏ها را از طریق همان ایرانی‏هایی که آن‏جا دارند کار می‏کنند به دست بیاورند. آن‏ها را با اسم صدا بزنند و از آن‏ها دعوت کنند به مردم ملحق شود. این بهتر از مزدور خطاب کردن و یا با الفاظ زشت صدا زدن آن‏ها است.

به نظر من، هر یک نفری که از این سیستم و از داخل این سفارت‏خانه‏ها به مردم ملحق شود، ضربه‏ی بزرگی به سیستم است. پس بیایید آن‏ها را با القاب زشت صدا نزنیم، اسم‏شان را بیان کنیم و خواهش کنیم که به مردم ملحق شوند. مطمئن باشید وقتی ببینند شعارهای ما یکسان است، حرف‏های ما یکسان است، آن‏ها هم به سمت مردم خواهند آمد.