ارائه تحریم‌های پیشنهادی آمریکا به سه کشور اروپایی

ایرج ادیب‌زاده

بانک مرکزی ایران و شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران، هدف نخست دور جدید تحریم‌های ایالات متحده آمریکا خواهد بود؛ خبرگزاری رویترز از قول دیپلمات‌های غربی که نخواستند نامشان فاش شود گفته است، وزارت خارجه آمریکا پیشنهادهایی را برای تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی به مقام‌های سه وزارت خارجه در لندن، پاریس و برلین ارائه کرده است.

آمریکا و متحدانش عقیده دارند ایران در راه تولید تسلیحات هسته‌ای است و ایران مکرر این مسئله را انکار کرده است.با رضا تقی‌زاده، تحلیل‌گر سیاسی در این رابطه گفت‌وگو کرده‌ام.

تحریم‌هایی که به تازگی اعلام شده، پیشنهادهایی است که تنها از طرف چهار کشور اصلی در غرب ارائه شده‌اند؛ آیا ممکن است درآینده چین و روسیه نیز به آن بپیوندند؟

این تحریم‌ها مشابه افکاری است که در آمریکا شکل گرفته؛ بر پایه اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی بیش‌تر علیه ایران.

جامعه اروپا نیز با آن همراهی می‌کند. در جلسه روز دوشنبه جامعه اروپا در بروکسل مسئول جدید امور خارجه جامعه اروپا اعلام کرد، در مرحله بعد پرونده ایران به شورای امنیت خواهد رفت.

تصمیماتی که آمریکا به این سه کشور بزرگ اروپایی اعلام کرده در درجه اول برای به موقع اجرا گذاشته شدن، به صورت داوطلبانه از جانب این کشورها بررسی می‌شود، و سپس در مرحله دیگری تسلیم جامعه اروپا خواهد شد و ۲۷ کشور عضو جامعه اروپا نیز به این تحریم‌ها خواهند پیوست.

کشورهای بزرگی نظیر آلمان، از هم اکنون داوطلبانه اعمال تحریم‌ها را آغاز کرده‌اند، شرکت زیمنس اعلام کرد از این پس در بازار ایران حاضر نخواهد بود و شرکت‌های نفتی بزرگ وابسته به کشورهای اروپایی تقریباً فعالیت‌های خود را در ایران تعطیل و کشور را ترک کرده‌اند.

به‌نظر می‌رسد که اعمال دور تازه‌ای از تحریم‌ها که اکنون شامل امور سیاسی نیز می‌شود، فشارهای وارد بر ایران را بیش از پیش افزایش دهد و مقدمه‌ای برای ارسال پرونده ایران به شورای امنیت فراهم کند.

ولی این تصمیم‌ها نشان می‌دهد که این کشورهای بزرگ اروپایی حتی قبل از رفتن پرونده ایران به شورای امنیت خواهان آن هستند که این امر معوق نمانده و ایران با توجه به این که دولتش در داخل نیز با چالش‌های جدی مواجه است در خارج نیز با تحریم‌های تازه‌ای رو به‌رو شود.

گفته شده تحریم بنزین نیز در کنگره آمریکا به تصویب رسیده و به رئیس جمهوری آمریکا ارائه شده است؛ آیا با عملی شدن آن، دور جدیدی از تحریم‌ها آغاز می‌شود؟

طبیعتاً؛ البته این موردی است که ایران در آن بیش از بقیه تحریم‌های سیاسی و تجاری حساسیت نشان می‌دهد.

با توجه به این که چینی‌ها ظرفیت جبران این تحریم را دارند، اگر این پرونده در شورای امنیت مطرح نشود و چینی‌ها به آن نپیوندند، اعلام تحریم از جانب کشورهای اروپایی برای ایران تنها محدودیت ایجاد می‌کند.

ولی در صورت تصویب این قطع‌نامه در شورای امنیت، و پیوستن چین به بقیه کشورها، یقیناً فشارهایی که علیه ایران واقع خواهد شد بسیار جدی‌تر خواهد بود.

ضمن این که دولت ایران اعلام کرده است آمادگی‌هایی در این مورد دارد، ولی با توجه به این که حمل و نقل شهری ایران به صورت جدی وابسته به تأمین بنزین خودروها است، و ۴۰ درصد نیازهای مصرفی ایران نیز از خارج وارد می‌شود، اعمال تحریم‌های تازه اقتصاد شهری ایران را با دشواری‌های جدی رو به‌رو می‌کند.

در گزارش خبرگزاری رویترز، بخش انرژی هم به عنوان یکی از هدف‌های احتمالی تحریم‌ها مورد نظر قرار گرفته است. وادار ساختن شورای امنیت سازمان ملل به حمایت از تحریم صنایع نفت و گاز ایران، به دلیل مقاومت چین و روسیه تا اندازه‌ای با مشکل مواجه شده، فکر می‌کنید بخش انرژی نیز هدف این تحریم‌ها قرار بگیرد؟

قبل از اعمال تحریم‌ها، آن‌چه که بیش‌تر از هر بخش دیگری در اقتصاد ایران مورد نظر تحریم‌ها بود بخش انرژی بوده است، و این را آمریکایی‌ها از سال ۱۹۹۵ آغاز کرده‌اند و بعد کشورهای اروپایی نیز به آن پیوستند، چنان‌که توتال ایران را ترک کرد و شل و بی‌پی نیز عملاً از ایران خارج شده‌اند.

با توجه به این که نفت و گاز در اقتصاد ایران نقش عمده‌ای دارند و فروش نفت منبع اصلی تأمین درآمدهای ارزی ایران به شمار می‌رود، هدف قرار دادن بخش انرژی ایران، یقیناً مورد توجه کسانی که به تحریم علیه ایران فکر می‌کنند قرار می‌گیرد. بی‌تردید در مورد اعمال تحریم‌های تازه این مورد بیش از پیش مورد توجه قرار خواهد گرفت.

روسیه با توجه به آن‌که تمایل خود را در بازار انرژی ایران نشان می‌دهد ولی بدون حمایت غرب فاقد قابلیت‌های کافی هست و روس‌ها امید زیادی دارند که بازار نفت و گاز اروپا را در اختیار گرفته و فعال باشند.

حضور شرکت‌هایشان در ایران این امکان را از آن ها صلب می‌کند، چنان‌که بزرگترین شرکت نفتی روسیه ایران را ترک کرد و در عوض امتیاز چشم‌گیری در عراق به دست آورد که با شرکت توتال پروژه مشترکی را در آن‌جا انجام می‌دهند.

تنها کشور باقی مانده، چین است که ایران بعد از عربستان سعودی، دومین کشور صادرکننده نفت به آن کشور است در حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد نفت چین را ایران تأمین می‌کند. چینی ها فکر می‌کنند که باید بازار انرژی ایران را حفظ کنند.

ولی در نهایت با توجه به حجم زیاد مبادلات تجاری بین چین و آمریکا و نیاز متقابل این کشورها، همین طور همکاری نزدیک بین شرکت‌های نفت و گاز اروپا و آمریکا در بازار چین انتظار می‌رود چین نیز به باقی کشورهای شورای امنیت بپیوندد و برای گریز از در انزوا قرار گرفتن جامعه جهانی را به عنوان مدل پذیرفته و تصمیمات آن را اجرا کند. به نظر من زمان خیلی به نفع دولت ایران نیست.