گمانه‌زنی‌های سفر «متکی» به واشنگتن

مریم محمدی

در حالی که از آغاز هفته‏ی جاری، نگاه همه‏ی محافل سیاسی متوجه کنفرانس کشورهای ۵+۱ که روز پنجشنبه، در ژنو، با حضور هیأت نمایندگی ایران و امریکا برگزار شد، بود؛ در خبرها آمد که منوچهر متکی، وزیر خارجه‏ی ایران که در نیویورک به سر می‏برده، وارد واشنگتن شده است. حضور منوچهر متکی در نیویورک، به منظور شرکت در شصت و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل بود و طبق قوانین امریکا، دیپلمات‏هایی که در رابطه با سازمان ملل متحد وارد امریکا شده‏اند؛ اجازه‏ی خروج از شعاع چهل کیلومتری مقر سازمان ملل متحد را ندارند و به این ترتیب این به این معنی‌ست که آقای متکی با روادید دیگری وارد واشنگتن شده است.

نظر آقای دکتر ابراهیم یزدی، دبیرکل «نهضت آزادی ایران» و وزیر خارجه‏ی دولت موقتِ پس از انقلاب را در این باره می‏پرسم:

در دولت آقای احمدی‏نژاد، در طول سال گذشته، به موجب اطلاعات و اخباری که منتشر شده است، دیدارها و مذاکراتی، در سطح افرادی که در عرف دیپلماسی به تراک‏توو (TRACK TWO) معروف است، صورت گرفته است. منظور از تراک‏توو، این است که به جای این که نمایندگان شناخته شده‏ی رسمی دو دولت با هم مذاکره کنند، افرادی از سطوح مختلف که در رابطه با دو دولت هستند، ولی پست رسمی ندارند، می‏نشینند و صحبت می‏کنند. اگر این صحبت‏ها به نتیجه‏ای برسد، ممکن است در سطوح رسمی هم دیدارهایی صورت بگیرد.

بنابراین، ارتباط و تماس و مذاکره میان مقامات دولت فعلی ایران با امریکایی‏ها، حادثه‏ای جدید و خبر تازه‏ای نیست. به‌که می‏دانیم، یکی از مشاورین برجسته‏ی آقای احمدی‏نژاد، یک امریکایی ایرانی‏تبار است که سال‏ها در دانشگاه امریکایی واشنگتن تدریس می‏کرده است. اکنون نیز معلوم نیست که آقای متکی در چهارچوب چه برنامه‏ای به واشنگتن سفر کرده است.

همان‏طور که اطلاع دارید، آقای متکی در ارتباط با مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بود. ولی این سؤال مطرح است که ایشان چگونه وارد واشنگتن شده است. مقامات امریکایی نیز اعلام کرده‏اند که بنا بر دیداری میان ایشان و مقامات امریکایی نیست.

این کافی نیست؛ اگر چنان‏چه وزیر امور خارجه‏ی ایران با گذرنامه‏ی سیاسی سفر می‏کند، امتیازاتی دارد ولی در عین حال، محدودیت‏هایی هم وجود خواهد داشت. یعنی، این‏طور نیست که وزیر امور خارجه‏ی ایران با گذرنامه‏ی سیاسی به نیویورک سفر کند و آزاد باشد به هرکجای امریکا که بخواهد نیز برود.

ابراهیم یزدی

البته مقامات امریکایی گفته‏اند که دیدارهایی میان آن‏ها و آقای متکی صورت نخواهد گرفت.

این مهم نیست، مهم این است که چگونه امریکایی‏ها به این سرعت، به وزیر امور خارجه‏ی ایران ویزا می‏دهند و بعد هم می‏گویند، دیدارهایی صورت نمی‏گیرد. این که دیدارها را تکذیب کنند، واکنش شناخته‌ شده‏ای در دیپلماسی است؛ اما اگر این سفر در رابطه با مذاکرات میان گروه ۵+۱ و ایران باشد، قاعدتاً ایشان باید به ژنو سفر می‏کرد. این که چرا به واشنگتن رفته‏اند، مشخص نیست.

آیا امر نگران‌کننده‏ای می‏تواند در چنین سفری باشد؟

نگرانی‏ای که برای بسیاری از ایرانیان پی‏گیر روابط خارجی دولت وجود دارد، این است که بخش عمده‏ای از روابط دولت کنونی، بیشتر بر مبنای ماجراجویی، ذهنی‏گرایی و دور از واقعیت است. برای نمونه، بسیاری معتقدند که سفر اخیر آقای احمدی‏نژاد به نیویورک و شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، نه تنها دستاورد مثبتی برای ایران نداشته، بلکه پیامدهای منفی هم داشته است.

حال آقای متکی برای چه منظوری به واشنگتن سفر کرده است، هر‌قدر هم بخواهند بگویند این سفر خصوصی است، من تصور نمی‏کنم کسی باور کند که ایشان، در چنین شرایطی، برای یک کار خصوصی به واشنگتن سفر کرده باشد.