بررسی نتایج انتخابات اخیر آلمان

حسین علوی

سوسیال‌دمکرات‌ها نتوانستند باور مردم را جلب کنند. انتخابات اصلی و سراسری پارلمان آلمان در روز بیست و هفتم سپتامبر برگزار شد و احزاب دمکرات‌مسیحی و لیبرال‌دمکرات این کشور، موفق به کسب آرای لازم برای تشکیل یک ائتلاف جدید در دولت آینده شدند.

مهران براتی، تحلیل‏گر سیاسی مقیم آلمان، در مورد دلایل شکست حزب سوسیال‌دمکرات آلمان و چشم‏انداز ائتلاف‏های سیاسی آینده‏ی این کشور، به زمانه می‏گوید:

حزب سوسیال دمکرات با سه خواست مرکزی، وارد مبارزات انتخاباتی شد که یکی از آن‏ها، ایجاد چهار میلیون شغل برای بیکاران، در ده سال آینده و دیگری خاموش کردن نیروگاه‏های اتمی در آلمان و سومی هم خروج برنامه‏ریزی شده از افغانستان بود.

در هیچ‏کدام از این زمینه‏ها، تصور مشخصی به انتخاب‌کنندگان ارائه نشد؛ به خصوص در زمینه‏ی ایجاد ٤ میلیون شغل که می‏توانست طرفداران یا لااقل کسانی را که سنتاً، به حزب سوسیال‌دمکرات رأی می‏دادند؛ جلب کند.

آن هم در شرایطی که اکنون، به علت بحران مالی بین‏المللی، پیش‏بینی می‏شود که میزان بیکاری در پایان امسال در آلمان و دیگر کشورهای اروپایی تشدید شود. خود بحران مالی تا حد زیادی به پایان می‏رسد، ولی عوارض آن از سال آینده بروز خواهد کرد که مهم‏ترین بخش آن، گسترش بیکاری است.

برخی از تحلیل‏گران، یکی از دلایل پیروزی خانم مرکل را اتفاقاً، مهار همین بحران مالی - اقتصادی آلمان، در شرایطی که بحران بین‏المللی جریان دارد، می‏دانند. این ارزیابی تا چه حد می‏تواند درست باشد؟

مهار اصلی بحران، از طریق وزیر دارایی آلمان انجام گرفت که اتفاقاً، یکی از وزرای متعلق به حزب سوسیال‌دمکرات، در دولت ائتلافی بود و این دو همه جا مشترکاً ظاهر می‌شدند.

به نظر من، علت اصلی این نبوده است. بلکه این بوده که حزب سوسیال‌دمکرات نتوانست به ترس و وحشت بسیاری که در اقشار میانی و پایین جامعه، از بیکاری و از، از میان رفتن خدمات اجتماعی دولتی، وجود دارد؛ پاسخی بدهد.

حزب دمکرات‌مسیحی نیز در این انتخابات، نه تنها رأی بیشتری از انتخابات چهار سال پیش کسب نکرد، بلکه حتا حدود یک ونیم درصد از آرای این حزب کاسته شد. بنابراین، بخش اعظم رأی‌دهندگان به حزب سوسیال‌دمکرات، به سمت حزب چپ آلمان رفتند که به خواست‏های محوری‏شان در زمینه‏ی ایجاد اشتغال، مسائل مربوط به رفاه اجتماعی و به خصوص به تغییر سیستم مالیاتی، پاسخ بهتری می‏داد.

مهران براتی

بزرگ‌ترین پیروزی در این انتخابات، از آن حزب لیبرال‌دمکرات آلمان بود. اگر بنا را بر این نیاز جامعه که مطرح کردید، بگذاریم؛ آیا این حزب در ارتباط با چشم‏انداز بیکاری و ایجاد اشتغال، برنامه‏ی مشخص‏تری ارائه کرده بود؟

خیر، اتفاقاً پیروزی حزب لیبرال‌دمکرات، علت دیگری داشت و آن این که حزب سوسیال‌دمکرات و حزب چپ آلمان و یا حتا حزب سبزها، شعار عدالت مالیاتی را طرح می‏کردند و نظرشان این بود که درآمدهای ۱۰۰ و ۲۰۰ هزار یورو به بالا در سال، به طور تصاعدی مالیات بسیار بیشتری پرداخت کنند و مالیات درآمدهای کم‏تر، به نسبت کم‏تر شود.

ترس از این طرح مالیاتی در بخش میانه‏ی صاحب رفاه در جامعه‏ی آلمان، آن‏ها را به سوی حزب لیبرال دمکرات سوق داد. چرا که این قشر اساساً، تمایلی ندارد که با درآمد بیشتر، مالیات بیشتری پرداخت کند.

یک علت دیگر نیز این بود که توجه حزب لیبرال دمکرات به علوم، سرمایه‏گذاری در بخش تحقیقات و علوم مربوط به سیستم‏های رایانه‏ای، ماشین‏سازی و تکنولوژی پیشرفته که در سطح جهانی با رقابت زیادی روبرو است؛ از توجه احزاب دیگر بیشتر است.

یعنی، احزاب لیبرال‌دمکرات، چپ و سبزهای آلمان، در مجموع، توانستند بخش بزرگی از رأی‏دهندگان حزب سوسیال دمکرات را به سوی خود جلب کنند. حزب سوسیال‌دمکرات نتوانست برنامه‏های خوبی را که داشت، طوری به جامعه عرضه کند که برای رأی‏دهندگان قابل باور باشد.

به این ترتیب، ائتلاف حزب دمکرات‌مسیحی، به رهبری خانم مرکل (Merkel) و لیبرال‌دمکرات‏ها، به رهبری آقای وستروله (Westerwelle)، اجتناب‏ناپذیر خواهد بود. این ائتلاف در آلمان، چه تأثیری بر سیاست‏های این کشور در قبال ایران و اتحادیه‏ی اروپا خواهد داشت؟

این که چه حزبی در آلمان حاکم بشود، در سیاست خارجی و سیاست این کشور در قبال اتحادیه‏ی اروپا، تأثیر زیادی نمی‏گذارد و تغییری پیش نمی‏آورد. اگر هم تغییری باشد، در جزئیات خواهد بود.

الان هم به خصوص در مورد ایران، اتفاق عجیب و غریبی نخواهد افتاد. فکر می‏کنم، دولت آلمان، همراه با دولت‏های انگلیس، فرانسه و امریکا، یک هسته‏ی مرکزی مقابله با سیاست اتمی و با سیاست خاورمیانه‏ای ایران را تشکیل خواهد داد.