ایران، مثل پیاز می‌ماند

نیک‌آهنگ کوثر

در هنگام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تعداد زیادی از خبرنگاران رسانه‌های بزرگ و کوچک بین‌المللی به تهران می‌روند و از نزدیک وقایع را دنبال می‌کنند. حتی شبکه سی‌بی‌سی کانادا که مدت‌ها برای اعزام خبرنگار به ایران مشکل داشت، الان دو نفر در تهران دارد که در وبلاگ روزانه‌ای مشاهداتشان را می‌نویسند.

مارگارت اوانز به نقل از مترجمش در تهران می‌گوید که ایران مثل پیاز می‌ماند، هر لایه‌ای را که جدا کنی، به لایه جدیدی بر خواهی خورد. برای این خبرنگار کانادایی دیدن تجمع بزرگ طرفداران محمود احمدی‌نژاد که گویی با شعارهای مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل گرم می‌شدند، و از سوی دیگر زنجیره انسانی سبز طرفداران موسوی در خیابان ولی‌عصر دیدنی بود.

اوانز اشاره می‌کند با آن‌که ایرانیان به خاطر تاریخ و سابقه طولانی خود چندان مایل نیستند در این باره صحبت کنند که اتفاقی در جایی دیگر از دنیا آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده، ولی یکی از هوادارن جوان موسوی به این خبرنگار کانادایی گفته بود که موسوی همانند اوباما نوید دهنده امید است، اوباما به آمریکایی‌ها امید داد، موسوی به ایرانی‌ها.

مارتین رگ کوهن، در روزنامه تورانتو ستار، انتخابات امسال را با انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ مقایسه می‌کند. کوهن که ۱۲ سال پیش هم انتخابات ایران را پوشش داده بود، می‌نویسد خاتمی تحت فشارهای رهبری و نهادهای ذیربط که فضا را شبیه دنیای کتاب‌های جورج اورول می‌کند، عملاً تلاش خاتمی برای اصلاح امور را ناکار کردند.

کوهن ادامه می‌دهد که نا‌امیدی کسانی که در ۱۳۷۶ با جان و دل رأی دادند، باعث خانه‌نشینی خیلی‌ها شد و احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ به قدرت رسید. البته ایرانی‌ها شاید تصور می‌کردند که وضع از آنچه شاهدش بودند، بدتر نمی‌شود، اما محمود احمدی‌نژاد ثابت کرد که می‌شود! کوهن در پایان به ریشه‌های تیره و تاریک موسوی هم اشاره می‌کند که تأثیر زیادی در تعطیل کردن دانشگاه‌ها در اول انقلاب داشت و حجاب را برای زنان اجباری کرد.

اما به نظر می‌رسد که گروه زیادی از ایرانیان فقط می‌خواهند هر کسی جز احمدی‌نژاد سر کار باشدکه بخت موسوی را برای رسیدن به قدرت بیشتر می‌کند، اما پیروزی موسوی نمی‌تواند تضمین کننده نیازها و خواسته‌های ایرانیان باشد و احتمالاً اصلاحات به روند مورد انتظار باز نخواهد گشت و ریشه نخواهد گرفت.

هومن مجد در لس‌انجلس تایمز می‌نویسد وقتی حدود دوماه پیش به تهران رفته بود، از هر که در‌باره انتخابات می‌پرسید، با پاسخی سربالا روبه‌رو می‌شد، گویی سوالی نامربوط می‌پرسیده است. احساس مجد این بوده که آن زمان بخش بزرگی از مردم اهمیت چندانی به انتخابات نمی‌داده‌اند و گویی احمدی‌نژاد به‌طور طبیعی دوباره انتخاب می‌شده است.

اما در بازگشت مجدد، هومن مجد تغییرات وسیعی را مشاهده می‌کند، گویی تب انتخاباتی همه جا را فرا گرفته. اما آیا می‌توان پیش‌بینی کرد چه کسی برنده رقابت خواهد بود؟ از حال و هوای مردم می‌توان چنین برداشت کرد که هرکسی به جز احمدی‌نژاد رئیس جمهوری آینده خواهد بود.

مجد می‌نویسد که موج ایجاد شده می‌تواند تغییر مورد نظر را به‌وجود آورد. اما نگرانی عمده مردم از تقلب در انتخابات است. یک بسیجی سابق که در شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری پیشین در شمارش آرا نقش داشته، گفته است که خودش بیش از ۳۰۰ رأی هنگام شمارش پر کرده و نام احمدی‌نژاد را روی برگه‌ها نوشته. این سابق به خبرنگار لس‌انجلس تایمز می‌گوید بسیجی‌ها برگه‌های رأی سفید را پر می کرده‌اند.

وال‌استریت جورنال هم به زنجیره سبز اشاره می‌کند که طرفداران میرحسین موسوی در حمایت از کاندیدای خود تشکیل داده‌اند. هواداران سبز موسوی عملاً رئیس جمهوری فعلی را به مبارزه طلبیده‌اند، شعار «احمدی بای بای» بعضی از موتورسوارهای طرفدار موسوی توجه خبرنگار وال‌استریت جورنال را جلب کرده است.

اما اتفاق مهمی که توجه خیلی از رسانه‌ها را جلب کرده، هشدار اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری اسبق ایران و رئیس مجلس خبرگان رهبری به آیت‌الله خامنه‌ای در مورد اتهام‌هایی است که محمود احمدی‌نژاد در مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی به او و دیگران وارد کرده است.

آسوشیتد پرس با اشاره به این نامه می‌نویسد که هاشمی رفسنجانی از رهبری نظام خواستار اقدامی جدی در برابر اتهام‌های محمود احمدی‌نژاد شده است. هاشمی رفسنجانی مدعی است که این تهمت‌ها نهایتاً کل نظام و رهبری را هدف قرار می‌دهد.