«هدف از معرفی کرباسچی، جذب طبقه متوسط است»

نیک‌آهنگ کوثر

غلامحسین کرباسچی، شهردار اسبق تهران و دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی از سوی مهدی کروبی، کاندیدای حزب اعتماد ملی در انتخابات ریاست جمهوری، به عنوان معاون اول معرفی شد.

درباره‌ی انتخاب غلامحسین کرباسچی از سوی مهدی کروبی به عنوان معاون اول با احمد زیدآبادی گفت و گو کرده‌ام و از او پرسیدم این انتخاب چه تأثیری می‌تواند در جذب آرای طبقه‌ی متوسط در رقابت با دیگر کاندیداها به خصوص میرحسین موسوی داشته باشد.

آقای موسوی به این دلیل که یادآور دوران گذشته و اقتصاد حکومتی است و آقای کروبی هم روحانی است که برای این طبقه جاذبه‌ای ندارد. بنابراین آقای کروبی با معرفی آقای کرباسچی به عنوان یک تکنوکراتی که در تهران خوب کار کرده و مدیریت خوبی داشته و حداقل بخشی از طبقات اجتماعی در تهران از عملکرد وی راضی هستند، خواسته است که اعلام کند، هر کس که می‌خواهد به آقای کروبی رأی بدهد تنها به یک روحانی به نام شیخ مهدی کروبی رأی نمی‌دهد.

بلکه به مثلثی رأی می‌دهد که یک ضلع آن تکنوکرات‌ها به رهبری آقای کرباسچی هستند. یک رأس آن نیروهای سیاسی هزینه داده‌ای هستند که در ستاد حضور دارند. یعنی در یک طرف این ضلع آقای کروبی حضور دارد که بیشتر نقش لابی‌گری با نهادهای قدرت را می‌خواهد. به نظر من هدف از معرفی ایشان جذب همین طبقه‌ی متوسط شهری به سوی خودش بوده است.‌

احمد زیدآبادی

آقای زیدآبادی به نظر می‌آید که آقای کروبی دارد ائتلافی را تشکیل می‌دهد که چندان به مذاق حکومت و حتا گروه‌های دیگر اصلاح‌طلب خوش نمی‌آید و آن جلب کسانی است که ممکن است در سال‌های اخیر حتا به زندان هم رفته باشند و کسانی که عملاً از طرف نظام رد صلاحیت شده، محسوب می‌شوند. تحلیل شما از این برنامه‌ی آقای کروبی چیست؟

در واقع یک ائتلاف سیاسی جدید در ایران در حال ظهور است و آن ائتلافی بین آقای کروبی و حزب اعتماد ملی است که به هر حال حزبی است با پایه‌های اجتماعی شهرستانی در کنار بخشی از بروکرات‌های خوشنام و دارای مدیریت بالا و نیروهای سیاسی که تا کنون مورد بی‌مهری و تحت فشار بودند.

حتا آن جریان اصلاح‌طلبی که توسط آقای خاتمی نمایندگی می‌شد تمایلی به نزدیک شدن به این‌ها نداشت. بنابراین این نیروی سیاسی در حال شکل گرفتن و تشکیل ائتلاف جدید است. ویژگی اطراف این مثلث سه گانه‌ای که ذکر کردم، اعتقاد به نوعی انسجام در پیشبرد استراتژی اصلاحات است.

یعنی آقای کروبی در دستگاه خودش به انسجام می‌اندیشد و این‌که باید همه چیز از جمله رفتارها با هم سازگار باشد. تیم دیگری که ایشان جذب کرده، از بچه‌هایی که زندان رفته‌اند حتا تکونوکرات‌هایی که نزدیک ایشان هستند بر انسجام استراتژی در دستگاه خودشان خیلی تأکید داشتند.

اصل این انسجام، این‌ها را به هم نزدیک کرده در حالی که دوستان آن سو ظاهراً دوگانگی و از یک نوع عدم انسجام رنج می‌برند و به نظر می‌رسد که شکل‌گیری ائتلاف جدید سیاسی در ایران نه فقط برای طبقه‌ی متوسط بلکه برای خیلی از ایرانی‌ها جذاب است.

فکر می‌کنم در روزهای آینده این بیشتر تأثیر بگذارد، حتا این مسأله باعث نگرانی رادیو تلویزیون و دستگاه حکومتی هم شد. به طوری که حاضر نشدند نمایندگان کاندیداها با هم مناظره کنند چون از طرف آقای کروبی، آقای کرباسچی و آقای عبدی معرفی شده بودند که آن‌ها فکر کردند همتای این‌ها نیرویی را ندارند که به میدان بفرستند. در نتیجه مناظره بین کاندیداها را حذف کردند.

اما این خبرها به گوش طیف‌هایی از مردم می‌رسد و من فکر می‌کنم که در طول روزهای آینده، بیشتر در جامعه نفوذ می‌کند و موقعیتی را برای آقای کروبی پدید می‌آورد‌.

آقای کروبی در هر حال جزو طبقه‌ای از حاکمیت در گذشته بودند که نگاه خودی و غیر خودی را توسعه داده است. چگونه است که در موقعیت فعلی ایشان دارند با افرادی که غیر خودی هستند کار می‌کنند و آن‌ها را وارد ائتلافشان می‌کنند؟‌

رفتار آقای کروبی خودی و غیر خودی را به طور کامل نفی کرده است. به دلیل این‌که در همین دوره‌ها هم می‌بینید که آقای کروبی با کسانی که حکومت روی آن‌ها حساسیت داشته از «ساسی مانکن» گرفته تا خانم «شیرین عبادی» و نیروهای «ملی ـ مذهبی» و بچه‌های «بهایی» که از تحصیل محروم شده‌اند، دیدار داشته‌اند.

این شکستن مرزهای مصنوعی است که به طور نامریی در دستگاه دولتی، مطرح و تحمیل می‌کند و ظاهراً دوستان ما در آن طرف جبهه‌ی اصلاح‌طلب تسلیم این وضعیت هستند. اما آقای کروبی این را به‌هم زده است. نه تنها در دیدارهایش که در ائتلافی که برای انتخابات تشکیل داده است، اساساً بحث خودی و غیر خودی را مطرح نکرده است و از هر کسی که از او حمایت کند استقبال کرده است.

ما می‌دانیم که بعضی‌ها روی حمایت دکتر سروش از یکی از کاندیداها حساسیت داشتند و برخی کسانی که قرار بود کاندیدا شوند پیشاپیش اعلام کرده بودند که آقای سروش از آن‌ها حمایت نکند.

اما آقای کروبی به رغم برخورد شدید روزنامه‌ی کیهان که حتا گفته بود در مقابل آقای دکتر سروش موضع بگیرد و اتهاماتی را علیه دکتر سروش مطرح کرده بود، خیلی روشن استقبال و حمایت کرد و از این‌که دکتر سروش نمی‌تواند در اینجا تدریس کند و در خارج از کشور حضور دارد، ابراز تأسف کرد.

این نگاهی جدید است و واقعاً آقای کروبی برای خود ظرفیتی ایجاد کرده که عملاً این نیروها هم تمایل پیدا کردند که به ایشان نزدیک شوند.

این روزها از طرف بعضی از همراهان آقای موسوی بحث اجماع مطرح می‌شود. به این عنوان که خواستار این هستند که آقای کروبی کنار بکشند و از آقای میرحسین موسوی حمایت بکنند. به نظر شما در موقعیت فعلی این مسأله تا چه حد عملی است و چه تأثیری می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری بگذارد؟‌

افرادی که بحث اجماع را مطرح می‌کنند استدلال ویژه‌ای ارایه نمی‌کنند. به دلیل این‌که کاملاً واضح است که اگر به فرض آقای احمدی‌نژاد پنجاه درصد آرا به علاوه یک رأی را داشته باشد، چه چند نفر در مقابلش باشند و چه یک نفر در مرحله‌ی اول بالا می‌رود.

اما اگر ایشان پنجاه درصد منهای یک رأی داشته باشد به هر حال با نفر بعدی به دور دوم می‌رود. بنابراین تعدد کاندیداها که می‌توانند رأی بیشتری را جذب کنند به زیان آقای احمدی‌نژاد است. من به شهرستان‌ها می‌روم، دوستانی داریم که به تیم آقای کروبی علاقه‌مندند و تمایل دارند که به ایشان رأی بدهند و در حال حاضر نسبت به آقای میرحسین نظر مثبتی ندارند.

از آن طرف هم کسانی هستند که مدافع آقای میرحسن هستند و آقای کروبی را نمی‌پسندند. اجماع این‌ها به معنای خارج شدن برخی از آرای شهروندان از سبد انتخابات که مشخصاً به نفع آقای احمدی‌نژاد خواهد بود، است.

و اما نطق‌های تلویزیونی کاندیداها؛ به نظر شما چه مسایلی برنامه‌‌های آقای موسوی و آقای کروبی را با توجه به برنامه‌های تلویزیونی که هر دو در شب‌های اخیر داشته‌اند از هم تفکیک می‌کند؟

در ابتدای ورود این دو نفر به صحنه‌ی انتخابات، تصور می‌شد که تفاوت معناداری بین برنامه‌هایشان نیست. اما به مرور این تفاوت کاملاً معنادار شده است. به نظر می‌آمد نطقی که آقای موسوی در تلویزیون کردند همچنان از اقتصاد حمایتی با سرپرستی دولت دفاع می‌کند.

اقتصادی که همکاران آقای کروبی برای وی نوشته‌اند و ایشان هم آن برنامه را پذیرفته، اقتصاد آزاد مبتنی بر رقابت است. از این مسأله بگیرید تا دیدگاه‌های آن‌ها در مورد مسایل دیگر که مشخصاً نوع تعامل با دیگر شهروندانی که تا به حال از نظر حکومت غیر خودی محسوب می‌شدند، اصالت داشتن توسعه‌ی سیاسی تا به چه میزان و همین‌طور در سطح روابط خارجی هم این نکته‌ای که آقای کرباسچی مطرح کرده بودند که اگر آقای کروبی پیروز شود ایران در سیاست هسته‌ای دیگر بر سوخت اتمی تکیه نخواهد کرد‌، خیلی مفهوم دارد.

در حالی که آقای موسوی برنامه را به همین صورت فعلی یک آرمان ملی و انقلابی تلقی می‌کند. یعنی رقابت در حال معنادار شدن است. در حالی که رقابت معنادار است، طبیعی است که هیچ کس نمی‌خواهد کاندیدای مورد علاقه‌اش که به نفع دیگری که مورد علاقه‌اش نیست کنار برود. بنابراین اگر هر کدام از این‌ها در این مرحله کنار بروند، فکر می‌کنم که با اعتراض شدید هوادارانشان روبه‌رو خواهند شد.