«‌سردرگمی مخاطب، نتیجه‌ی جانبداری روزنامه‌نگاران»

نیک‌آهنگ کوثر

یکی از اتفاقاتی که در هنگامه‌ی انتخابات یا رقابت‌های انتخاباتی در رسانه‌های ایران می‌افتد جانبداری روزنامه‌نگاران از کاندیداهای مشخص است. در بسیاری از روزنامه‌های غربی جانبداری و حتا همکاری روزنامه‌نگاران با ستادهای انتخاباتی ممنوع است.

درباره‌ی تأثیر تبلیغاتچی شدن روزنامه‌نگاران به نفع کاندیداها یا احزاب مختلف با علی‌اصغر رمضانپور که سردبیر و عضو شورای سردبیری بسیاری از روزنامه‌های معروف به روزنامه‌های اصلاح‌طلب بوده گفت و گو کرده‌ام. رمضانپور در حال حاضر از همکاران شبکه‌ی خبری بی‌بی‌سی در لندن است.

آقای رمضانپور به نظر شما حمایت روزنامه‌نگاران از کاندیداها در محدوده‌های زمانی انتخابات چه تأثیرهایی می‌تواند روی مخاطبین رسانه‌ها بگذارد؟

به نظر من به میزان زیادی مخاطب را دچار سردرگمی و نگرانی خواهد کرد. از این نظر که آیا اطلاعاتی که در اختیار او قرار می‌گیرد اطلاعات صحیح و دقیق و غیر جانبدارانه‌ای هست یا نه.

در اینجا این سوال پیش می‌آید که چرا بعضی از روزنامه‌نگاران ما می‌خواهند نقشی فراتر از نقش خبری خودشان ایفا بکنند و تبدیل به فعالان سیاسی، فعالان اجتماعی و سخنگوهایی برای احزاب مختلف ‌شوند؟

به هر حال باید بپذیریم این اتفاق که نقش روزنامه‌نگاران با نقش آن‌ها به عنوان یک فعال سیاسی یا اجتماعی دچار تداخل شده، ناشی از این است که ما در ایران به دلیل محدودیت‌های حزبی و سیاسی همواره شاهد این بودیم که نوعی تلفیق بین فعالیت‌های رسانه‌ای مستقل و فعالیت‌های سیاسی وجود داشته است.

که به نظر من این از سر ناگزیری است و‌گرنه در عمل به هر دو جنبه، لطمه وارد کرده است. یعنی هم به فعالیت سیاسی سالم و هم به فعالیت رسانه‌ای حرفه‌ای‌.

آیا می‌توانیم روزنامه‌ی «یاس نو» را شاهدی بر این تداخل بدانیم که نهایتاً هم به خاطر سوء تعبیرهایی که وجود داشت به طور غیر قانونی توقیف شد؟

من تعطیلی «یاس نو» را منطقی نمی‌بینم و درست است که این مشکل به لحاظ رسانه‌ای وجود دارد که بین کار رسانه‌ای و کار سیاسی تداخل است. ولی «یاس نو» به عنوان یک روزنامه‌ی مستقل بحثی مستقل از این است و به نظر من باید در چارچوب قانون مطبوعات به آن رسیدگی شود.

اما لطمه‌ی این تداخل را روزنامه‌نگاران با بیکاری‌های پیاپی و با عدم اطمینان حرفه‌ای در شغل خودشان تحمل می‌کنند.

با توجه به این نکته که شما در انگلستان مشغول کار هستید آیا مقایسه‌ای میان فعالیت‌های خبری روزنامه‌نگاران در محدوده‌ی زمانی انتخابات در انگلستان و ایران انجام داده‌اید؟

روزنامه‌نگارانی که در انگلیس کار می‌کنند در زمینه‌ی سیاسی تا آنجایی که من دیده‌ام دو گونه هستند. تعدادی از آن‌ها در روزنامه‌هایی کار می‌کنند که به طور کلی پیشینه‌ی حزبی دارند و تقریبا موضع این‌ها در دراز مدت روشن است. مثلاً به عنوان یک روزنامه‌نگار منتقد دولت در چند سال که دولت بر سر کار است انتقادات خودش را می‌نویسد و از حزب مورد نظرش دفاع می‌کند و در انتخابات هم تقریباً همین موضع را دارد.

و گروهی روزنامه‌نگاران مستقلی هستند که از پیش نمی‌شود موضع آن‌ها را دید و آن‌ها بسته به یک اتفاق ممکن است جانب دولت، حزب و یا منتقد حزب باشند. این افراد گروه روزنامه‌نگاران مستقل هستند. که هر دو از آزادی‌های لازم برخوردارند.

با عنایت به همین مقایسه، به نظر شما در چنین محدوده‌های خاصی گرایش سیاسی روزنامه‌نگاران و خبرنگاران می‌تواند چه تأثیری روی اعتماد خوانندگان و مخاطبان بگذارد؟

به نظر من به میزان زیادی اعتماد خواننده‌ای که به لحاظ حزبی و سیاسی با روزنامه همسو نیست، کاهش پیدا می‌کند و طبیعتاً گروهی جذب روزنامه خواهند شد که به دلایل مختلف همسو با جریان حزبی و سیاسی روزنامه هستند. ولی به طور کلی این روحیه‌ی جانبدارانه اعتماد گروه زیادی از مخاطبان را مخدوش خواهد کرد.

آیا روزنامه‌نگاران به سمت مستقل شدن و یا انتشار روزنامه‌های مستقل از احزاب خواهند رفت؟ که روزنامه‌نگاران مستقل فقط کار خبری خودشان را بکنند نه تبلیغ برای احزاب؟

فکر می‌کنم که روزنامه‌نگاران مستقل از احزاب در ایران وجود دارند و این استقلال بر‌می‌گردد به این‌که اول در جامعه شرایط کار آزادانه برای احزاب فراهم شود. اگر آزادی مطبوعات هم وجود داشته باشد می‌توانیم امیدوار باشیم که ما روزنامه‌نگارانی مستقل از احزاب داشته باشیم.