ادوار تحکیم: نوری، فرصتی که از دست رفت

سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی (ادوار تحکیم وحدت) در خصوص انتخابات ریاست جمهوری دهم، بیانیه شماره یک خود را صادر کرد که یک نسخه آن را به دفتر زمانه ارسال داشته است. متن این بیانیه بدین شرح است:

با توجه به فقدان استانداردهای جهانی مربوط به برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه در چارچوب نظام حقوقی و رویه‌ها و سیاست‌های جاری در ایران به طوری که شهروندان امکان تعیین آزادانه سرنوشت فردی و جمعی خود را داشته و احزاب و جریانات سیاسی گوناگون نیز امکان عرضه استعداد، شایستگی و برنامه‌های خود جهت اداره کشور به عموم مردم را دارا باشند، سازمان دانش‌آموختگان ایران از تابستان سال گذشته تلاش کرد تا ضمن گشودن فضای بحث پیرامون شرایط و ویژگی‌های خاص این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، امکانی برای نیل به تحلیل‌های مشترک از اوضاع و از آن پس‌زمینه سازی برای انجام اقدامات عملی موثر در عرصه سیاسی کشور به منظور دستیابی به اهداف مشترک «تغییر» و «اصلاح» فراهم آورد.

به باور ما، انتخابات ریاست جمهوری دهم دارای یک ویژگی‌ منحصر به فرد است،‌ و آن این‌که این انتخابات پس از یک دور زمامداری تندروترین جناح حاکم و ابطال تخیلات آن‌ها در عرصه عمل اجتماعی برگزار می‌شود.

طی چهار سال گذشته در کنار فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای، مشکلات داخلی کشور در همه سطوح آن به جایی رسیده است که اکنون بسیاری از چهره‌های متنفذ نظام جمهوری اسلامی نیز نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کنند.

استفاده نادرست و مخرب از بالا رفتن مقطعی بهای نفت، رشد افسار گسیخته تورم و گرانی به همراه رکود اقتصادی و گسترش بیکاری، تشدید اقتصاد رانتی و تخصیص منابع ملی به نهادهای حامی دولت، اعمال محدودیت شدید و در پاره‌ای موارد سرکوب فعالیت نهادهای سیاسی، مدنی و مذهبی خارج از کنترل و سیطره دولت و در نتیجه ایجاد نارضایتی بی‌سابقه در بین فعالان حوزه‌های مختلف، تحلیل و تضعیف اخلاقیات مذهبی در سطح وسیعی از جامعه به علت استفاده ابزاری از دین و امور قدسی، دامن زدن به از خودبیگانگی در بین شهروندان از طریق جلوگیری از همکاری و مشارکت موثر آنان در امور اجتماعی و سیاسی، اعمال تبعیض عقیدتی و سیاسی علیه اقشار و طبقات مختلف جامعه ایرانی به صورتی هدفمند و برنامه‌ریزی شده و موارد بسیار دیگر، از جمله مشکلاتی است که جامعه ایرانی با آن دست به گریبان بوده است.

به گمان سازمان دانش آموختگان ایران اسلامی، با توجه به تهدیدها و مشکلات فوق، انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم، بر خلاف دوره‌های قبل که سازمان از شرکت در آن‌ها خودداری کرد، می‌توانست به فرصتی برای بازگرداندن امید به مردم و رفع تهدیدها از کشور منجر شود.

چنانچه طی ماه‌های اخیر بارها تأکید شد این اتفاق خجسته البته به شرطی امکان تحقق داشت که در وهله نخست، همه یا دست‌کم بخش وسیعی از نیروهای منتقد وضع موجود با حمایت از یک نامزد انتخاباتی با مشخصات زیر وارد عمل شوند؛‌ کاندیدایی که:

۱. آشنا با ظرایف و زوایای مختلف ساخت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی باشد.

۲. دارای سابقه مدیریت قوی و دیدگاه‌های شفاف و روشن در جهت خروج کشور از بحران‌های پیش رو باشد.

۳. توان ایستادگی بر مواضع اصلاحی خود در برابر نهادهای اقتدارگرا را داشته باشد.

و در وهله بعد، این نیروهای سیاسی اقدام به بسیج قانونمند و منضبط مردم کرده و با ایجاد یک قدرت اجتماعی، توازن سیاسی لازم را برای اصلاح روند جاری کشور پدید بیاورند،‌ چرا که قدرت یکدست شده‌ای که اکنون یکسره در اختیار حذف نیروهای دموکراتیک و امکان تنفس جامعه مدنی است جز با اهرم قدرت اجتماعی مهار نمی‌شود.

بر همین مبنا، سازمان دانش آموختگان ایران، آقای «عبدالله نوری» را که دارای شرایط فوق است، به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری مطرح کرد و ایشان نیز که در دوره‌های پیشین هر نوع حضور خود در انتخابات مختلف را منتفی دانسته بودند،‌ ضمن شکست سکوت سیاسی خود، طی چند نوبت صراحتاً بر تمایل خود برای ایفای نقش کاندیداتوری نیروهای منتقد تأکید و اعلام کردند که انگیزه و توانایی تصدی ریاست جمهوری را نیز دارا هستند.

با این وجود، متأسفانه این فرصت به دلایلی که عمدتاً ناشی از تفاوت تحلیل در مورد موقعیت داخلی و خارجی ایران و برآورد توان نیروهای منتقد از خود برای تأثیرگذاری بر انتخابات بوده، با سکوت و بعضاً مخالفت برخی احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب و منتقد وضع موجود روبه‌رو شد و عملاً پیش‌زمینه‌ها و شرایط تحقق آن شکل نگرفت.

جریانی که به نظر می‌رسد به خوبی نشانگر نیاز وافر جریان اصلاح‌طلبی به بازخوانی تجارب پیشین و بررسی اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت این طیف را بیشتر از پیش آشکار کرد و این پرسش را مطرح کرد که آیا هنوز می‌توان بر فهم مشترکی از اصلاح‌طلبی تکیه کرد؟

عبدالله نوری

از این رو باید توجه داشت که گرچه امید به اصلاحات همچنان و چه بسا بیشتر از پیش در مردم وجود دارد ولی جامعه رو به تحول ایرانی منتظر و تابع تعاریف احزاب اصلاح‌طلب از حدود و ‏ثغور آنچه آن‌ها از مفهوم اصلاحات می‌فهمند، نخواهند ماند.

اصلاحات در نظر نخبگان و اقشار مختلف جامعه بایستی پاسخی درخور به مطالبات اساسی و فریادی بر سر موانع تحقق آرمان‌های ملی باشد. از این رو، اثبات لزوم بازنگری در ساختارهای هماهنگی اصلاح‌طلبان و کانون‌های تصمیم‌گیری آن‌ها و نیز تعیین شفاف مرز میان «میانه‌روی» و «اصلاح‌طلبی» می‌تواند به عنوان یکی از دستاوردهای عمده روند انتخابات دهم ریاست جمهوری، پیش‌روی احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب قرار گیرد.

بدین ترتیب، سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی، ضمن ابراز تأسف نسبت به از دست رفتن فرصت ایجاد یک توازن سیاسی واقعی در جامعه ایران از طریق انتخابات ریاست جمهوری و با توجه به اعلام كناره‌گیری آقای نوری از صحنه انتخابات، از این پس در نظر دارد تا با طرح موانع موجود بر سر شیوه اصلاحات مبتنی بر در اختیار گرفتن قدرت مجریه در ساختار کنونی قدرت، پرسش‌های مشخصی را در این مورد با کاندیداهای محترم حاضر در صحنه انتخابات در عرصه عمومی در میان گذارد تا از این طریق ضمن کمک به آشکار شدن زوایای گوناگون برنامه‌ نامزدهای محترم برای عموم رأی دهندگان به بررسی میزان انطباق راهکارهای آنان با سیاست‌ها و استراتژی سازمان پرداخته و بر مبنای آن، در برابر نامزدهای حاضر در صحنه اعلام موضع كند.

سازمان دانش‌آموختگان ایران اسلامی
اول اردیبهشت ۱۳۸۸ خورشیدی