دکتر قهاری: نفی انتخابات، یعنی مخالفت با دموکراسی

مریم محمدی

شاید یکی از ویژگی‏های انتخابات در ایران این باشد که در فضای انتخاباتی، بیش از اخباری که در مورد نامزدهای انتخاباتی منتشر می‏شود، خبرهایی در مورد موضع‏گیری‏های احزاب، سازمان‏ها و گروه‏های گوناگون اجتماعی که بیان‏گر انتظارات و مطالبات این نیروها از رییس جمهور آینده است، انتشار پیدا می‏کند.

در ارتباط با این بیانیه، با میلاد اسدی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت و نیز دکتر نظام‏الدین قهاری، از شورای فعالان ملی مذهبی، گفت‏ و گوهایی کرده‌ام.

آقای اسدی، جمع‏بندی‏ای که شما را به تهیه‏ی چنین بیانیه‏ای رسانده، کدام است و در انتظار کدام اقدام بعدی شما باید باشیم؟

دفتر تحکیم وحدت به همراه گروه‌‏های تحول‏خواه دیگر که این بیانیه را امضا کرده‏اند، دنبال یک سری مطالبات هستند و خواهان مشخص شدن موضع کاندیداها در ارتباط با این مطالبات می‏باشند. این بیانیه، ادامه‏ی همان بیانیه‏ی قبلی مطالبه‏محوری است که گروه‏های مختلف آن را امضا کرده بودند.

آن بیانیه‏‏، با امضای اشخاص و مثلاً خود شما هم بود؟

بله، خود دفتر تحکیم وحدت هم در آینده‏ی نزدیک بیانیه‏ی مشخصی در مورد مطالبات‏اش در سطح ملی و سطح صنفی دانشگاهی صادر و در آن مشخص خواهیم کرد که کاندیدای مطلوب ما باید چه برنامه‏ای برای دوران ریاست جمهوری‏اش داشته باشد.

میلاد اسدی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت

این بیانیه‏ها که بلند است و ممکن است هیچ کاندیدایی به تمام مطالباتی که شما اشاره می‏کنید، پاسخ ندهد. آیا این امکان وجود دارد که برآورده شدن بخشی از مطالبات خودتان را در رابطه با کاندیدایی تشخیص بدهید و از او حمایت کنید؟

از الان نمی‏شود در مورد این مساله پیش‏گویی کرد. ولی اگر ببینیم کاندیدایی در بین کاندیداها هست که مطالبات ما را جزو برنامه‏های خود قرار داده و برنامه‏هایش را در راستای مطالبات ما چیده است یا آن‏چه که انتخاب کرده در همین راستا باشد، احتمال دارد آن موقع تصمیم بگیریم وارد بحث حمایت از افراد بشویم. ولی تا آن زمان، موضع این‏چنینی نخواهیم داشت که از فرد یا گروه خاصی حمایت کنیم.

فعلاً فضا را رصد می‏کنیم، شعارها و برنامه‏های کاندیداها را رصد خواهیم کرد و امیدواریم در بین کاندیداها گفتمانی حول مطالبات گروه‏های مدنی موجود در جامعه، مثل دانشجویان، زنان و کارگران، ایجاد شود.

خوشبختانه، فکر می‏کنیم این فضا ایجاد شده و بخشی از کاندیداهای کنونی به این سمت رفته‏اند که مطالبات گروه‏های مختلف را بپذیرند و در برنامه‏های‏شان قرار بدهند.

اگر این روند ادامه پیدا کند و کاندیداها به صورت شفاف‏تر در این مورد صحبت کنند، ما باید نشست‏مان را برگزار کنیم و از طرف شورای عمومی دفتر تحکیم به جمع‏بندی برسیم و آن موقع است که نتیجه‏ی قطعی را اعلام خواهیم کرد.

ممکن است یکی دو مورد از مطالبات مشخصی را که مطمئن هستید در خواسته‏های‏تان خواهد آمد، نام ببرید؟

مطالبات ما، خیلی عینی و مشخص است و هر کاندیدایی از عهده‏ی آن بر‏خواهد آمد. یعنی در چهارچوب اختیارات قوه‏ی مجریه‏ی کشور خواهد بود. مثل برخوردی که وزارت علوم با دانشجویان دگراندیش در مورد ستاره‏دار کردن آن‏ها داشته است.

ما از کاندیدای ریاست جمهوری آینده می‏خواهیم که حق تحصیل دانشجویان را به دور از هرگونه تبعیض‏های جنسیتی یا عقیدتی، به آن‏ها برگرداند. از کاندیدای ریاست جمهوری آینده هم‏چنین خواهیم خواست که اجازه‏ی فعالیت آزدانه‏ی تشکل‏های دانشجویی را در دانشگاه به آن‏ها بدهد (حقی که دولت آقای احمدی‏نژاد از دانشجویان سلب کرد) و می‏خواهیم بحث بازنشسته کردن اساتید دگراندیش را متوقف کند.

این بخش از مطالبات ما مربوط به دانشگاه‏ها است و بخشی از آن هم مطالبات ملی است، مثل مطالبات ما در مورد حقوق زنان و تبعیض‏هایی که در ارتباط با آنان در جامعه وجود دارد، بحث‏های قومیتی، شفاف سازی در مورد سیاست خارجی، اقتصاد و… که کلی‏تر هستند.

مساله‏ای که طرح کردید، مبنی بر این که خواسته‏ها و مطالبات در حوزه‏ی اختیارات رییس جمهور خواهد بود، به نوعی مربوط می‏شود به این بند بیانیه که روی آزادی‏های مصرح در قانون اساسی تاکید کرده است. در شرایطی که بسیاری فکر می‏کنند اشکال از خود قانون اساسی است، چگونه شما به این نکته رسیدید؟

هرچند که ما نقدهای اساسی به قانون فعلی کشور داریم، ولی فکر می‏کنیم با وجود همین قانون هم یک سری آزادی‏هایی هست که توسط دولت نهم از مردم سلب شده است. مخصوصا در دانشگاه‏ها، خیلی سلیقه‏ای با دانشجو و اساتید برخورد شد و خیلی مواردی که خلاف قانون بوده، در این برخوردها نمود پیدا کرده است.

نمونه‏ی بروز این بی‏قانونی‏ها در کجا و چه مواردی بوده است؟

در بازداشت‏های دانشجویان از سوی نیروهای امنیتی، هیچ‏کدام از مواد قانونی رعایت نمی‏شد، موادی مثل رعایت حقوق شهروندی، حضور وکلا در مراحل دادرسی و… این‏ها مواردی است که در قانون اساسی مورد دقت واقع شده و باید به آن‏ها عمل شود.

هرچند که نقدهای اساسی به قانون اساسی فعلی کشور داریم و فکر می‏کنیم باید در فضای بازتری که مسلماً، با وجود آقای احمدی‏نژاد، نمی‏توان به آن مرحله رسید، بنشینیم صحبت کنیم و بحث اصلاح این مواد را هم پی‏گیری کنیم.

دکتر نظام‏الدین قهاری، از شورای فعالان ملی مذهبی

پرسش‏های‏ام از آقای دکتر قهاری را با همین سوال آخر از آقای اسدی شروع می‏کنم، بحث آزادی‏های مصرح در قانون اساسی که به نظر می‏آید مهم‏ترین نکته‏ی این بیانیه باشد:

البته، هر قانونی با گذشت زمان، قابل تغییر، تکمیل و اصلاح است. اما فعلا آن‏چه که موجود است، این قانون اساسی است. اپوزیسیون قانونی کشور یا افراد مختلف در همین محدوده و بر اساس همین قانون اساسی باید این انتظار را داشته باشند که موادی که راجع به حقوق مردم و ملت ایران و رعایت آزادی‏ها در آن تذکر داده شده، اجرا شود.

آقای قهاری، از این بیانیه باید این درک را داشته باشیم که حتما در انتخابات شرکت می‏کنید؟ یا احتمال تحریم انتخابات و یا حمایت از نامزد مشخصی هست؟

به طور کلی، این بیانیه به عنوان مشارکت در انتخابات است. چرا که یکی از اصول دمکراسی را مشارکت در انتخابات می‏دانیم. اگر کسی کل انتخابات را نفی کند، یعنی کلا با دمکراسی مخالف است.

البته در موارد متعددی مشکلاتی وجود دارد، باید سعی کرد آن موانع و مشکلات رارفع کرد، نه این که اصل انتخابات را نفی کرد.

تا کنون هم برای کاندیدای خاصی جهت‏گیری نکرده‏ایم. در این رابطه فرصت هست که در روزهای بعد، اگر ببینیم برنامه‏های کاندیداها با برنامه‏های ما برابری دارد، یکی از آن‏ها را تایید و از او حمایت کنیم.

این کاندیداها، از نظر شما، تا به امروز، آقای کروبی یا آقای موسوی هستند؟ یکی از این دو، یا می‏تواند کاندیدای دیگری هم باشد؟

هنوز چون همه‏ی کاندیداها به صحنه نیامده‏اند، احتمال دارد کسان دیگری هم بیایند، برنامه‏های جدیدی ارائه بدهند که بیشتر مورد نظر ما باشد.

با این دو نفر هنوز هیچ‏گونه تماسی گرفته نشده است. هرکدام در سخنان و در حد کلام، البته حرف‏ها و وعده‏هایی را بیان کرده‏اند، ولی این که تا چه حد بتوانند به این وعده‏ها عمل کنند، جای صحبت زیاد است.