«‌اوباما می‌خواهد به مقام هم‌شأن خودش نامه بنویسد»

نیک‌آهنگ کوثر

روز چهارشنبه، روزنامه‌ی باستن‌گلوب خبری مربوط به احتمال فرستادن نامه‌ای از سوی باراک اوباما، رییس‌جمهور جدید آمریکا به آیت‌الله‌خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران داشت.

در همین رابطه با دکتر علیرضا نامور حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو و تحلیل‌گر سیاسی که پیش از این نیز گفته بود اوباما باید مستقیماً برای آیت‌الله ‌خامنه‌ای نامه بفرستد، گفت ‌و گو کرده‌ام.

آقای حقیقی، بسیاری انتظار داشتند باراک اوباما، رییس جمهور جدید آمریکا همان‌طور که در مبارزات انتخاباتی خودش گفته بود خیلی راحت با آقای احمدی‌نژاد، رییس جمهوری ایران وارد گفت‌ و گو می‌شود اما این‌چنین نشد و الان بحث بر سر این است که نامه‌ی آقای اوباما مستقیماً به رهبری نظام فرستاده خواهد شد. به نظر شما پشت این کار چه تحلیلی وجود دارد؟‌‌

اگر بخواهیم از جنبه‌ی حدود اختیارات بررسی کنیم و نه مکانیزم‌های انتخاب و غیره، مقام برابر و مقابل آقای اوباما رهبر ایران است نه رییس جمهور. یعنی اختیارات رییس جمهور در ایران با اختیارات رییس جمهور در آمریکا قابل مقایسه نیست.

بنابراین وقتی آقای اوباما می‌خواهد این نامه را بنویسد می‌خواهد به مقام هم شأن و برابر خودش نامه بنویسد. اما مشکلاتی هم وجود دارد. به این مفهوم که نامه‌نگاری برای آقای خامنه‌ای از این بابت که آقای احمدی‌نژاد برای آقای اوباما پیام فرستاده کمی غیر دیپلماتیک به نظر می‌رسد‌.

دکتر علیرضا نامور حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو

چه خطری ممکن است این پیام و نتیجه‌‌ای را که اوباما به دنبال آن است تهدید کند؟

ممکن است رهبر ایران موضع تندی بگیرد و ادامه‌ی رابطه قفل شود. این خطری است که این پیام را تهدید می‌کند. ولی در مجموع به نظر می‌رسد با توجه به دیدی که آقای اوباما دارد تا مسیر جدیدی را در مشکلات خاورمیانه پیدا کند، بعید می‌دانم متن نامه به گونه‌ای باشد که واکنش تند ایران را ایجاد کند.(به نظر می‌رسد در این نامه، آقای اوباما تقاضای اعزام نماینده مستقیم و تام‌الاختیار رهبر ایران برای انجام مذاکره با نماینده تام‌الاختیار آمریکا خواهد کرد).

هر چند در روزهای گذشته رهبر ایران انتقادات تندی را به خصوص درباره‌ی مسأله‌ی فلسطین متوجه‌ی آقای اوباما کرده بود.

یکی از تحلیل‌هایی که وجود داشت این بود در صورتی که باراک اوباما پاسخ نامه‌ی رییس‌ جمهور ایران را بدهد آقای احمدی‌نژاد می‌تواند از آن برای منافع انتخاباتی خودش استفاده کند. این در حالی است که آقای اوباما دارد نامه را به رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌فرستد. به نظر شما رسانه‌هایی مثل کیهان که متعلق به رهبری هستند اما حامی آقای احمدی‌نژاد به حساب می‌آیند در قبال این نامه‌نگاری در این سطح چه واکنشی از خودشان نشان خواهند داد؟

در آمریکا هم این بحث است که باید این مذاکرات را قبل از انتخابات شروع کرد یا بعد از انتخابات، و عده‌ای معتقدند نباید از این بابت اعتباری به دولت احمدی‌نژاد داده شود.

آنها معتقدند اوباما نباید به عنوان یک عنصر تبلیغاتی به نفع احمدی‌نژاد وارد شود(و گروهی معتقدند به خاطر حساسیت مساله هسته‌ای باید مذاکرات را شروع کرد و آمریکا نباید وارد درگیری جناح‌های داخلی شود).

اما در مورد سوالی که شما فرمودید به نظر می‌رسد که اگر نامه‌ تأمین کننده‌ی آن دیدگاه‌هایی باشد که ایران را تشویق به ادامه‌ی گفت ‌و گوها کند‌، بعید به نظر می‌رسد که کیهان بتواند کار خاصی انجام بدهد.

ممکن است گروه‌های طرفدار احمدی‌نژاد از این بابت ناراضی باشند. اما واقعیتش این است که در مورد مسأله‌ی رابطه‌ی ایران و آمریکا یک تصمیم اجماعی‌ است و نیروهایی که قدرت تصمیم‌گیری دارند به جز رهبری و نهادهای دیگری که در سطح عالی کارشناسی در ایران وجود دارند، منافع استراتژیک ایران را قربانی انتخابات آقای احمدی‌نژاد نخواهند کرد.