اگر موسوی بیاید، معادلات در هر دو جبهه تغییر می‌کند

مریم محمدی

در صحنه‏ی انتخابات ایران، برخلاف معمول رویدادهای انتخاباتی در جهان، شاهد یک ویژگی هستیم و آن این که، با هرچه نزدیک‏تر شدن به زمان انتخابات، ابهامات و سوالاتی که وجود دارند، به جای گشوده شدن، پیچیده‏تر و چشم‏انداز نهایی، مبهم‏تر می‏شود.

در مورد مجموعه‏ای از این مسایل و رویدادها، با آقای محمد عطریانفر، رییس کمیته‏ی تبلیغات ستاد آقای خاتمی و هم‏چنین آقای دکتر ابراهیم امینی، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، گفت‏گوهایی کرده‏ام.

این برنامه را از اینجا بشنوید


از آقای عطریانفر می‏پرسم: با مساله‏ی لغو سخنرانی آقای خاتمی، به عنوان اولین حرکت انتخاباتی ایشان، چگونه باید مواجه شد؟

در هرحال، ما علاقه‏مند نیستیم که دولت در برابر سیاست‏های مسالمت‏جویانه‏ی تبلیغاتی آقای خاتمی این گونه برخورد کند و در مرحله‏ی مقدمات سفری تبلیغاتی انتخاباتی، مناسبات رادیکال، تند و خشن بشود.

اما اگر دولت بخواهد با سیاست‏های تزویری خود اجازه‏ی فعالیت ندهد، ما کسانی که علاقه‏مند هستیم با آقای خاتمی در مسیر انتخاباتی‏اش همکاری کنیم و ایشان را به قدرت برسانیم، به هرقیمت و با هر امکانی که خواهیم داشت، مردم را توجیه خواهیم کرد.

اگر دولت در این رابطه دست از سیاست‏های برخورد و رادیکال خود علیه ‏اقای خاتمی برندارد، مجموعاً جریان فکری آقای خاتمی و امکانات و ظرفیت‏هایی که از طریق رسانه‏های دیجیتال یا صحبت‏های رودررو که طرف‏داران آقای خاتمی با مردم خواهند داشت، جریان تبلیغی نیرومندی را به نفع آقای خاتمی دامن خواهد زد و در این مسیر طبیعتا دولت ضرر خواهد کرد.

در عین حال که این برخوردها می‏تواند منشاء شکایت‏هایی هم از طرف طرف‏داران آقای خاتمی به دستگاه قضایی، علیه دولت باشد.

محمد عطریانفر

نگران نیستید که در صورت پیروزی ایشان در انتخابات ریاست جمهوری، باز مانند گذشته، همین مخالفت‏ها مانع کار موثر ایشان در عرصه‏ی اجرایی بشود؟

آن‏چه که اشاره می‏کنید، محتمل و طبیعتاً قابل پیش‏بینی است. اما پیش‏بینی مشکلات برای آینده، نباید ما را از مسیر تکالیف اجتماعی و رسالت‏های سیاسی که به نفع مردم داریم، متوقف کند.

ما بر این باوریم که عرصه‏‏ی سیاست وعرصه‏ی رقابت‏های انتخاباتی، عرصه‏‏ای است که بر پایه‏ی نسبیت استوار است.

نسبی تصمیم می‏‏گیریم، به فراخور زمان به جمع‏بندی دست پیدا می‏کنیم و به تناسب شرایط و امکاناتی که در اختیار داریم، مقاومت می‏کنیم.

این مسیری است که در راه آزادی و در دفاع از تحکیم بخشیدن پایه‏های دمکراسی در کشورمان، باید طی کنیم وهزینه بپردازیم. این نسل باید قربانی‏های خود را تقدیم مردم کند و تکلیف تاریخی خود را ایفا کند. نسل‏های آینده هم حتما از آثار و برکات این نوع ازخود گذشتگی‏ها و فداکاری‏ها برخوردار خواهند شد.

صحنه‏ی آرایش انتخاباتی، کمی با پیش‏بینی‏های گذشته تفاوت کرده است. آقای موسوی در راه هستند، آقای کروبی و آقای خاتمی هم هستند. صحنه‏ی آتی و گام‏های بعدی را چگونه می‏بینید؟

قضاوت ما بر اساس ظواهر این است که با حضور آقای خاتمی، به‏نظر نمی‏آید آقای میرحسین موسوی، علاقه‏مند به حضور در صحنه، به عنوان نامزد انتخابات، باشد.

اما، مجموعاً یک حس عمومی این را دیکته می‏کند که آقای میرحسین موسوی پس از دو دهه سکوت و فعالیت‏های صرفاً هنری خود، علاقه‏مند است مجدداً به عرصه‏ی سیاست جامعه برگردد و کار خود را با برخی سخنرانی‏ها، اظهارنظرها و پیام‏های و مقالاتی که در برخی سایت‏ها منتشر کرده‏اند، آغاز کرده‏ است.

پیش‏بینی می‏شود، ظرف یک ماه آینده، روزنامه‏ای را تحت عنوان «کلمه سبز» منتشر کنند.

گویا برای این نشریه مجوز هم گرفته‏اند.

بله، گفته شده که مجوزی هم در اختیار دارند و اخذ مجوز کرده‏اند. با تصویری که ما از آقای میرحسین موسوی می‏بینیم، به نظر می‏رسد، ایشان استعدا حضور مجدد در صحنه را دارد.

مجموعه‏ی فعالان سیاسی و سیاست‏مداران ایرانی در حال حاضر، بر این باورند که با مسیری که آقای مهندس موسوی ترسیم کرده‏ است(انتشار یک روزنامه و یا احیاناً تاسیس یک حزب که مطرح هم شده) و یا حضور فعالانه‏ی برخی از طرف‏داران ایشان، چه بسا علی‏رغم این که گفته بود: «چنان‏چه آقای خاتمی به صحنه بیاید، ایشان دیگر احساس نیاز نمی‏کند»، در فروردین ماه سال آینده‏ی شمسی، به صحنه‏ی انتخابات برگردد.

در این صورت چه فضایی را برای صحنه‏ی نهایی تصویر می‏کنید؟

اگر ایشان به صحنه‏ی انتخابات نیاید، طبعاً مسیری که از پیش تدوین شده و اصلاح‏‏طلبان و اصول‏گراها، بر اساس داوری‏های‏شان، صحنه‏ی آرایش رقابتی خود را تدارک خواهند دید و تفاوتی با گذشته وجود نخواهد داشت.

داوطلبان با یک دو‏گانه‏ی احمدی‏نژاد ـ خاتمی روبرو خواهند بود. هرچند که اصول‏گراها علاقه‏مند هستند این ترکیب دوگانه را به چهارگانه‏ی احمدی‏نژاد خاتمی، قالی‏باف و کروبی تبدیل کنند تا بلکه بتوانند فرصت مناسب‏تری را در مرحله‏ی دوم رقابت‏های انتخاباتی، به نفع آقای احمدی‏نژاد یا قالیباف، رقم بزنند.

لاکن، اگر آقای مهندس موسوی، به هر دلیل، تشخیص بدهد که در صحنه‏ی رقابت‏ها حضور پیدا خواهد کرد، تمامی معادلات هم در حوزه‏ی اصلاح‏طلب‏ها و هم در حوزه‏ی اصول‏گرایان تغییر خواهد کرد.

با توجه به شرایط سختی که بر کشور حاکم است، چرا اصلاح‏طلبان مثل خیلی کشورهای دیگر، به یک دولت ائتلافی در مشارکت با اصول‏گرایان فکر نمی‏کنند؟

وقتی سخن از دولت ائتلافی و وحدت ملی می‏شود، منطق چنین دولتی این است که دو اندیشه‏ی اصلاح‏طلب و اصول‏گرا، اولا، روی محورهای مذاکره کننده‏‏ی داخل خود، تفاهم کنند و هر دو طیف فکری در ایران، نسبت به یک پدیده‏ی مشترک، اعتقاد واحد داشته باشند.

در رابطه با اصلاح‏طلب‏ها، دیدگاه امکان تشکیل دولت وحدت ملی وجود دارد و احتمال تحقق‏اش را تا حدودی منطقی می‏دانند. لاکن‏، در اردوگاه اصول‏گراها، به هیچ عنوان این یک پیام جامع نشد و به یک گفتمان غالب تبدیل نشد.

طبیعتا، وقتی یک طرف ماجرا، وضعیتش ممتنع باشد و جبهه‏ی امتناع تشکیل بدهد، هر مقدار هم که طرف دیگر تعلق خاطر داشته باشد و پیام را مثبت تلقی کند، این امر محقق نمی‏شود. در چنین وضعیتی، طرح موضوع دولت وحدت ملی، به این دلیل که طرف اصول‏گرا هیچ‏گاه همراهی نکرد، عملا منتفی است.

حتا، مناسب‏ترین پیام و جمع‏بندی را خود آقای ناطق نوری انجام داد که اشاره کرد: «اساساً طرح دولت وحدت ملی که بنده مطرح کردم، در نطفه خفه شد.»

به وقایعی که در جبهه‏ی هواداران آقای کروبی می‏گذرد، برمی‏گردیم و به واقعه‏ای که امروز در همدان اتفاق افتاد، می‏پردازیم. با دکتر ابراهیم امینی، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، گفت‏گو می‏کنم:

بار اول، در گرگان، از سخنرانی آقای کروبی در بین دانشجویان ممانعت به عمل آمد و رییس دانشگاه با حضور ایشان در دانشگاه مخالفت کرد.

امروز هم که قرار بود، ایشان در دانشگاه همدان در بین دانشجویان و اساتید، سخنرانی کند، دیروز عصر که به همدان رسیده بوند، هم اجازه‏ی ورود به مهمان‏سرایی را که برای ایشان و همراهان تدارک دیده شده بود، ندادند و هم این‏که اعلام کرده بودند با سخنرانی ایشان در دانشگاه همدان مخالفت شده است.

منتها آقای کروبی علی‏رغم مخالفت، در دانشگاه حضور پیدا می‏کند و وقتی ممانعت می‏کنند، در سمت دیگر نرده‏های دانشگاه، در حالی که تعداد زیادی از دانشجویان در محوطه‏ی دانشگاه، آن طرف نرده بودند و تعدا زیادی هم در خیابان جمع می‏شوند، با بلندگوی دستی سخنرانی و جلسه‏ی پرسش و پاسخ خود را انجام می‏دهد و مساله به این شکل خاتمه پیدا می‏کند.

منتها، چنین اتفاقی نشان دهنده‏ی این است که متاسفانه، این حق طبیعی‏ کاندیداهای ریاست جمهوری که دیدگاه‏ها و برنامه‏های‏شان را به گوش جامعه برسانند و حق طبیعی شهروندان، به خصوص قشر نخبه، روشن‏فکر و دانشگاهیان که برنامه‏های کاندیداها را گوش بدهند و با یک آگاهی در انتخابات شرکت کنند، رعایت نمی‏شود.

اگر این فضا تغییر نکند، فکر می‏کنید برنامه‏های انتخاباتی کاندیداها و به تبع آن، برگزاری آزاد و سالم انتخابات، چگونه پیش خواهد رفت؟

خُب این هست. اما آقای کروبی اعلام کرده است که: «اگر لازم باشد، در شهرستان‏ها چادر می‏زنم، سفرهای‏ام را ادامه می‏دهم و ارتباطم را با مردم، به خصوص دانشجویان، برقرار می‏کنم. حتا اگر در کوچه و خیابان‏ها باشد.»

تبعات نامطلوب چنین برخوردهایی برای خود دولت است که اجازه‏‏ی بیان دیدگاه‏های حتا کسانی را که درون حاکمیت هستند ولی نسبت به عمل‏کرد دولت نقدی دارند و رقیب آن به حساب می‏آیند، نمی‏دهد. ادامه‏ی چنین شرایطی، اصلا به مصلحت نظام نخواهد بود.

به نظر می‏رسد، آقای کرباسچی، سرانجام پذیرفته‏ است که مسئولیت ستاد آقای کروبی را داشته باشد. قبلا ایشان یک بار این قضیه را تکذیب کرده بود.

بله، دیروز، جلسه‏ی معارفه‏ی رسمی ایشان بود که آقای کروبی به اتفاق آقای کرباسچی در مصاحبه‏ی مطبوعاتی با خبرنگاران رسانه‏ها حضور پیدا کردند و انتخاب آقای کرباسچی، هم به عنوان مشاور عالی آقای کروبی و هم رییس ستاد، اعلام شد و جنبه‏ی رسمی پیدا کرد.

آن موقع هم تکذیب به آن معنی نشده بود که چنین مساله‏ای ممکن نیست در آینده اتفاق بیفتد. با توجه به این که آقای کرباسچی دبیر کل حزب کارگزاران بود، می‏خواست در فرصتی این مساله طوری مطرح شود که به روابط حزبی ایشان در داخل حزب کارگزاران هم لطمه‏ای وارد نشود.

به این ترتیب، مساله‏ی احتمال کاندیداتوری شخص آقای کرباسچی در انتخابات، از بین می‏رود.

طبیعتا وقتی ایشان هم مشاورت عالی آقای کروبی و هم ریاست ستاد ایشان را پذیرفته‏اند، قطعا خودشان کاندیدا نخواهند بود.