«چند نامزد اصلاح‌‏طلب برای مردم قابل توجیه نیست»

مریم محمدی

با وجود آن که بحث‌‏ها و چالش‌‏های نظری در مورد انتخابات ریاست جمهوری دوره‏‌ی دهم بسیار زود‌هنگام آغاز شد، اما اینک که کم‌‏تر از چهار ماه به برگزاری انتخابات مانده است، جز دو کاندیدا که از آغاز مطرح بوده‏اند؛ یعنی آقای مهدی کروبی، دبیر کل حزب اعتماد ملی، و آقای محمد خاتمی، رییس جمهور پیشین که هر دو از جبهه‏ی اصلاحات هستند، هیچ نامزد دیگری رسماً اعلام کاندیداتوری نکرده است و به ویژه در جبهه‌‏ی اصول‌‏گرایان هم‌‏چنان همه چیز به سکوت برگزار می‌‏شود.

این برنامه‏ را در گفت و ‏گو با آقای محمد عطریانفر، رییس کمیته‌‏ی تبلیغات ستاد آقای خاتمی، هم‏‌چنین آقای صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه و تحلیل‌‏گر سیاسی، به این خبر و جوانب مختلف آن اختصاص داده‌‏ام.

گفت و ‏گوی نخست‏ من با آقای عطریانفر است. جالب است که ایشان نیز خبر را از طریق رسانه‏‌ها گرفته‌‏اند و شخصاً هیچ اطلاع رسمی در این باره ندارند:

بله، این خبر را در رسانه‏‌ها درج کرده‏اند. ولی هنوز کسی با من صحبت نکرده است.

یعنی، این خبر که تقریباً در تمامی سایت‌‏ها هست، ممکن است موثق نباشد؟

چرا، ممکن است موثق باشد. در ایران همیشه تبلیغات زودتر از واقعیات به گوش افراد می‌‏رسد.

محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی

اگر فرض را بر این بگذاریم که شما رییس کمیته‌‏ی تبلیغات هستید، فکر می‏‌کنید چه حجم کاری در انتظارتان هست؟

اگر آن‌چه در سایت‏‌ها و برخی از روزنامه‏‌ها به آن اشاره شده که کمیته‌‏های تبلیغاتی و انتخاباتی جناب آقای خاتمی شکل گرفته باشد، مأموریت فعالیت‌‏های رسانه‏‌ای و تبلیغاتی آقای خاتمی بسیار مأموریت سنگینی خواهد بود.

علت آن هم این است که حجم سنگینی از تبلیغات تخریبی، اتهام پراکنی‌‏ها و افترا زنی‏‌های بسیار گسترده‏‌ای که مدت‏‌ها است علیه آقای خاتمی جریان پیدا کرده، فضای سیاسی ایران را کمی مشوش کرده است.

علاوه بر این، فرصت‏هایی که در گذشته دیگر رقبای انتخاباتی، از جمله خود آقای احمدی‌‏نژاد یا جناب آقای کروبی از آن استفاده کرده‏‌اند، به دلیل تأخیری که آقای خاتمی در اعلام نامزدی خود داشتند، از دست رفته است. هم‏‌چنین در فضای فعالیت‏‌های رسانه‏‌ای مکتوب، جناب آقای خاتمی از محدودیت گسترده‌ای برخوردار است.

منظورتان این است که رسانه‌‏ی معینی در اختیار ایشان نیست؟

رسانه‏ی مکتوب و روزنامه‏‌ای که بتواند به عنوان سخن‌‏گوی آقای خاتمی عمل کند و جامعه‌‏ی سیاسی ایران، رسماً آن را به عنوان سخن‌‏گوی ایشان بشناسد، وجود ندارد.

با توجه به این فضای محدود و مشکلاتی که بر سر راه است، حجم فعالیت‏‌ها و کارهایی که به عهده‏‌ی ستاد انتخاباتی ایشان خواهد بود، بسیار سنگین است.

به عنوان رییس کمیته‏‌ی تبلیغات ایشان، با مقداری ناامیدی دارید به فضای کارتان نگاه می‌‏کنید. همین‌‏‏طور است؟

خیر، به هیچ عنوان. من در مقام بیان واقعیت هستم. واقع‌‏گرایی‏ حکم می‏کند، واقعیت‏‌ها را آن‏‌طور که هست ببینیم تا بتوانیم در برابر حجم سنگین مشکلاتی که بر سر راه است، تدبیر مناسب‌‏تری داشته باشیم، فرصت‌‏های بهتری را به‏کار بگیریم و واقع‌‏بینانه به جنگ مشکلات برویم.

فکر می‌‏کنید چه امکانات مثبتی در اختیار شما هست؟

البته مزیت‌‏هایی هم وجود دارد. آقای خاتمی، شخصاً به عنوان نامزد نیرومندی که می‏تواند در صحنه حضور داشته باشد، واجد یک مقدار حیثیت و ظرفیت تبلیغاتی انتخاباتی هستند که اگر چنان‏‌چه به‏درستی در صحنه‏‌ی رقابت‏‌ها ظاهر شوند و حضور تبلیغاتی‏‌شان را بتوانیم خوب سازماندهی کنیم، خود یک گام بسیار بلند به سمت مطرح شدن ایشان است و این‌که ذهن و قلوب مردم متوجه ایشان شود و حضورشان را خوب درک کند.

فکر می‌کنید، ضد تبلیغاتی که علیه آقای خاتمی وجود دارد، چه تأثیری در کار شما خواهد داشت؟

متأسفانه یا خوشبختانه، تبلیغات مخالف و ضد تبلیغ کنونی علیه آقای خاتمی، توسط رسانه‌‏های معلوم‌‏الحالی است که جامعه‌‏ی مخاطب این رسانه‌‏ها، بارها و بارها این حرف‌‏ها را شنیده‌‏اند.

آن‏‌هایی که رویکردشان نسبت به آقای خاتمی منفی باشد، هم‌‏چنان منفی است و آن‌‏هایی هم که این رسانه‏‌ها را با چشم ارزیابی و نگاه عالمانه بررسی می‏‌کنند، این تبلیغات اساساً تأثیری در فرایند تصمیم‏‌سازی و تصمیم‌گیری‏‌شان نخواهد داشت.

تصور می‌‏کنم، این تبلیغات منفی علیه ‏آقای خاتمی نه تنها ضرری ندارد، بلکه به توصیف مناسب‌‏تر و روشن‏‌تر از منظر سلبی کمک می‌‏کند و چهره‌‏ی واقعی و محبوب ایشان را بیشتر نشان خواهد داد.

البته، ما طبعاً نمی‌توانیم رفتارهای تبلیغی و بی‏‌اخلاقی‏‌های انتخاباتی را که توسط این رسانه‌‏ها دامن زده می‏‌شود، تائید کنیم. چون رفتار غیر اخلاقی و غیر حرفه‏ای در حوزه‏‌ی انتخاباتی ناشایست است و باید رد شود.

اما آثار و خروجی آن‏‌چه آن‏‌ها صورت می‏‌دهند، به نفع آقای خاتمی است. البته یک پیام دیگر هم دارد و آن این‌که، عمدتاً حجم تخریب و عمق رفتارهای ناشایستی که برخی جریانات رادیکال علیه آقای خاتمی صورت می‏‌دهند، دلالت روشنی بر احتمال پیروزی ایشان دارد و این چیزی نیست که ما خیلی بتوانیم از نظر دور نگاه داریم.

شعار انتخاباتی خاصی به عنوان شعار محوری انتخاب شده است؟ چیزی شبیه «ایران برای همه‌ی ایرانیان» که در دور گذشته بود؟

تا این لحظه جمع‌‏بندی روی شعار محوری خاصی صورت نگرفته، اما شعار عمومی آقای خاتمی کاملاً روشن است. آقای خاتمی روی مواضع اصلاح‏‌طلبی خودشان اصرار دارند.

هم‏چنین در حال حاضر به دلیل توقف جدی رویکرد توسعه‏‌گرایانه‏‌ی کشور که در دولت نهم صورت گرفته، برای همه‏‌ی کسانی که در ظرفیت اصلاح‏‌طلبانه علاقه‏‌مند به حضور در رقابت‏‌های انتخاباتی هستند، روی این نکات تاکید دارند که ما باید به هر قیمت چرخ توسعه‏‌ی کشور را مجدداً به راه بیاندازیم، سیاست‏‌های تشنج‌‏آمیز موجود را کنترل کنیم، رفاه نسبی، امنیت روحی و امنیت و آسایش نسل‌‏های آتی را مجدداً در ذهن‏‌ها بیدار کنیم و امیدواری را در آن‏‌ها احیا کنیم.

این‏‌ها شعارهای عمومی است که در حال حاضر به عنوان فوری‌‏ترین و مبرم‌‏ترین شعارهای انتخاباتی اصلاح‌‏طلبان در رقابت‌‏های انتخاباتی می‌‏تواند تعریف شود.

صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه و تحلیل‌‏گر سیاسی

آقای صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه و تحلیل‏‌گر سیاسی چه نگاهی به ترکیب ستاد انتخاباتی آقای خاتمی دارند:

مسئولیت اصلی به آقای دکتر محمد‌رضا عارف واگذار شده است. آقای دکتر عارف یکی از بهترین مدیران دوران آقای هاشمی رفسنجانی و آقای خاتمی است. ایشان در دوران آقای هاشمی رفسنجانی، رییس دانشگاه تهران و استاد دانشکده‏‌ی فنی این دانشگاه بود و یکی از بهترین مدیران نظام است.

به گمان من، آقای عارف بهترین یا یکی از بهترین گزینه‏‌هایی بود که آقای خاتمی می‏‌توانست برای ستاد انتخاباتی تعیین کند. آقای عطریانفر هم ید بسیار طولایی در مطبوعات دارد و از مدیران نظام است.

ایشان عهده‌‏دار مطبوعات مهم کشور بود و ایشان هم یکی از بهترین انتخاب‌‏هایی بود که آقای خاتمی ‏می‏توانست داشته باشد. آقای دکتر محسن امین‏‌زاده، در دولت اصلاحات معاون وزارت خارجه بود. ایشان هم مدیر تحصیل‏کرده و خوش‏فکری است.

آقای مبلغ هم تجربه‏‌ی بسیار خوبی در وزارت کشور دارد. به نظر من، آقای خاتمی در مجموع، شماری از بهترین مدیران و تحصیل‌‏کرده‏‌ترین افرادی را که می‏‌توانست برای حلقه‏ی اولیه انتخاب کند، انتخاب کرده است.

در عین حال، روی برخی از همکاران و نزدیکان آقای خاتمی حساسیت‌‏هایی وجود دارد و نکته‏‌ی جالب این است که در مجموع افرادی را که آقای خاتمی انتخاب کرده، افرادی هستند که جناح راست، اصول‏‌گرایان و مخالفین اصلاحات نسبت به آن‏‌ها خیلی حساسیت ندارند.

مدتی پیش طی مطلبی عنوان کردید که بین آقایان موسوی و خاتمی، ظرفیت‌های اجرایی و در کل مصلحت را بیشتر به سمت آقای موسوی می‏بینید. آیا هنوز احتمال می‌‏دهید که آقای موسوی هم کاندیدا شوند؟

هنوز هم امیدوار هستم که آقای مهندس میرحسین موسوی نامزد شود. یک مرحله هم جلوتر می‌‏روم و می‏‌گویم؛ با این‌که به لحاظ فکری به مراتب به آقای خاتمی نزدیک‏تر هستم تا آقای موسوی، ولی در عین حال، فکر می‌‏کنم، این ‏جا بحث نزدیکی و دوری تفکرات نیست، بلکه باید به واقعیات پرداخت و دید چه چیزی بیشتر به خیر و صلاح مملکت است و بیشتر می‏تواند کمک کند تا اصلاح‏‌طلبان دولت نسبتاً مقتدری را تشکیل بدهند. مهم این است.

از این بابت، هم‌‏چنان آقای مهندس میرحسین موسوی را از جهت اجرایی به آقای خاتمی ترجیح می‏دهم. امیدوار هستم که داستان سال ۱۳۸۴ تکرار نشود که سه چهار نامزد اصلاح‌‏طلب داشته باشیم. چون به هیچ شکل برای مردم قابل توجیه نیست.

بیست سال دور بودن آقای موسوی را از کارهای اجرایی، یک امتیاز منفی نمی‏بینید؟

نه، چون خیلی از مدیران با تجربه‏‌ای که با آقای خاتمی هستند و خیلی از مدیران تحصیل‏‌کرده، خوب، باتجربه و خوش‌‏فکر دوران آقای رفسنجانی که متأسفانه تمام آن‏‌ها صرفاً چون با آقای هاشمی یا خاتمی کار کرده بودند، از سوی آقای احمدی‌‏نژاد کنار گذاشته شدند، هنوز به لحاظ سنی در موقعیت اجرایی خوبی به سر می‏برند و هیچ دلیلی وجود ندارد که این مدیران با آقای میرحسین موسوی همکاری نداشته باشند.

در جایی هم مطرح کرده بودید که اگر آقای خاتمی بیایند، انتخابات دو قطبی خواهد شد. آیا هنوز هم بر همان پیش‏بینی هستید؟

اساساً، انتخابات دو قطبی خواهد بود؛ یک قطب آن اصلاح‏طلبان به رهبری آقای خاتمی، یا مهندس میر حسین موسوی است و قطب دیگر آن جناح راست ـ محافظه‏کاران، اصول‌‏گرایان ـ به رهبری آقای احمدی‌‏نژاد خواهد بود.