‌پل پیروزی غزه

برگردان: شهرزاد سامانی

هفته گذشته جنگ غزه غذای اصلی میز غذاخوری خانوادگی‌ام شد. همیشه اکثر گفت و گو‌ها در خانه من با این جمله آغاز می‌شود: «پدر، شما نمی‌فهمید من چه می‌گویم.»

دخترم درحالی که گریه می‌کرد پرسید: «وقتی هم سن من بودید، هر ده سال یک‌بار جنگی در‌می‌گرفت و در کنارش امیدی همیشگی وجود داشت. من فقط ۲۶ سال دارم و در خاطره‌ام پنج جنگ را سپرده‌ام. می‌توانی معنی‌اش را بفهمی؟»

دخترم درحالی که این سوال را می‌پرسید، اشک می‌ریخت. همسرش را که سه ماه پیش با او ازدواج کرد به ارتش خوانده‌اند تا یا به دیگری صدمه بزند یا خودش صدمه ببیند.

بله، دختر دلبندم، من حرفت را درک می‌کنم. من می‌فهمم که جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ یک اتفاق منحصر به فرد بود و از آن به بعد هم هرگز پیروزی در آن حد به دست نیامد.

من درک می‌کنم اضطراب در کشور، به ترس و نفرت در دو طرف دامن می‌زند و این چرخه بیش از پیش به خون‌آلوده شده است. من درک می‌کنم که من و هم‌نسلانم موفق نشدیم صلح را به ارمغان بیاوریم.

من درک می‌کنم که اصلاً هیچ معنایی ندارد که به دنبال آغازگر جنگ و اولین کسی که شمشیر کشید و کسی که مسئول آن است، باشیم. سوال مهم این است که چه کسی راه حلی ارائه خواهد کرد، چه کسی آینده‌ای را نوید خواهد داد که تار و پودش را با شمشیر و مرگ در هم نتنیده باشند.

غزه برای اسرائیل بیش از یک نوارجغرافیایی است؛ غزه برای ما از لحاظ روانی یک واقعیت ملی است. از بسیاری از جهات، فرزندان ما در اسرائیل، فرزندان غزه‌اند. برای این‌که به آن‌ها امید بدهیم باید ریشه‌های عمیق جنگ را درک کرده باشیم.

در قرن‌‌های اخیر، کشورها تنها با هدف نابود کردن دشمن قلعه و بارو می‌ساختند. اما بعد از پایان جنگ جهانی دوم، به نظر می‌رسد که چیزی عمیق و اساسی در حس آگاهی مردم جهان تغییر کرد، چیزی که انگار به قصد نابودی انسان‌ها به وجود آمده است.

تا آنجایی که من درباره جنگ‌هایی که حکومت‌های غربی در چند دهه گذشته برپا کرده‌اند تحقیق کرده‌ام، غرب دیگر نمی‌تواند به هیچ جنگی خاتمه بدهد.

آبراهام بورگ، رییس سابق مجلس اسرائیل

در گذشته، جنگ‌ها هدف مشخصی داشتند، مثلاً جدا کردن سر گولیات، آتش زدن ژاندارک، محو کردن هیتلر از نقشه جهان یا حمله اتمی به ژاپن. امروز غرب به راحتی نمی‌تواند اعلان جنگی گسترده بکند که نابودی دشمن از اهداف آن باشد.

این عدم امکان هم در سطح قواعد و هم در جایی خودش را نشان می‌دهد که سربازان غربی باید وارد عمل بشوند و این با ذهنیت متمدن شده‌شان در تضاد است.

هر دو جنگ جهانی، که در کنارش هولوکاست یهودیان اروپا اتفاق افتاد، تحولی در دکترین‌های قدیمی جنگ ایجاد کرد. در روش جدید جنگ، به جای شکست دادن دشمن و تحقیر کردنش، ما به دنبال این هستیم که دشمن خودش را بازسازی کند، وقارش حفظ شود و از دشمن دیرین تبدیل به دوست شود.

در جنگ جهانی اول، تحقیر کردن آلمان باعث شد تا زمینه‌های جنگ جهانی دوم پی‌ریزی بشود و آلمان ستون اصلی اروپای نوین شد. عرق ملی ژاپن که در وجود امپراطور که خدایی می‌کرد جریان داشت و دست نخورده باقی ماند و به همین دلیل ژاپن امروز یکی از متحدان وفادار غرب محسوب می‌شود.

شکل پیروزی تغییر پیدا کرد: پیروزی یعنی آنچه با تحقیر کردن به دست نیامده باشد، مطلق نباشد و از همه مهم‌تر این‌که امکان گفت و گو با دشمن دیروز را در آینده نابود نکند.

اگر تعهد مستحکم سربازان غرب به غرور انسان‌ها و آزادی را به خاطر بسپاریم، متوجه می‌شویم که چرا جنگ در این دوران تغییر شکل داده است.

اما اگر موضوع فقط این باشد، پس چگونه است که جوامع فقط با یکدیگر جنگ می‌کنند و ارزش‌هایشان را با هم تقسیم نمی‌کنند و به گفت و گو نمی‌نشینند؟

هدف جنگ‌های مدرن باید این باشد که به میز مذاکره ختم شود. اگر جنگ خاتمه پیدا کند و منتهی به گفت و گوی دو طرف نشود، این جنگ شکست خورده است.

درست مثل پلی که بین پرل هاربور و هیروشیما، بین درسدن و لندن و بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها زده شد، باید پلی هم بین سدروت و غزه، اسرائیل و فلسطین ایجاد شود.

چند روز پیش، با اتومبیل به کارخانه‌ام در سدروت رفتم که تعطیل شده بود و در مقابل آن ایستادم و به صدای موشک‌های قسام، گوش دادم. درحالی که با یک سگ ولگرد پناه گرفته بودیم، با خودم فکر کردم که این روز‌ها در خاورمیانه سگ بودن هم کار دشواری است.

بعد به گفت و گویی که با فرزندانم داشتم فکر کردم. بحثی که مطرح می‌کنند، معتبر است، اما نا‌امیدی‌شان درست نیست. جنگ تنها راه حل در دنیای مدرن نیست. در اسرائیل هم مثل فلسطین، افق‌های دید بسته شده است؛ خشم و بی‌اعتمادی آن‌قدر زیاد است که خون جلوی چشمان همه را گرفته است.

من مطمئنم که بسیاری از فلسطینی‌ها، چه مذهبی و چه سکولار، در آرزوی یک زندگی آرام هستند. آن‌ها هم سخنرانی اوباما را در تلویزیون تماشا کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که هر کس، حتی کسانی که پدرشان در روستای کوچکی در کنیا (یا در غزه)، متولد شده است، می‌تواند روزی در قله جهان بیایستد.

من مطمئنم که اسرائیلی‌ها هم به همین موضوع فکر می‌کنند. همه ما تشنه خون دیگران نیستیم، همه ما نمی‌خواهیم تسلیم نا‌امیدی بشویم و باعث پشیمانی فرزندانمان بشویم.

ما هم به دنبال خوشبختی هستیم. این خوشبختی، با وجود مرگ و خون و ترسی که امروز اطرافمان را پر کرده است، جایی در همین نزدیکی است. این خوشبختی هم برای ماست و هم برای آن‌ها.

ما باید از شر بنیادگرایان هر دو کشور که هر دو ملت را به گروگان گرفته‌اند و امیدهایمان را دفن کرده‌اند، خلاص شویم. ما باید با دشمن ترسناک دیروز به گفت و گو بنشینیم و از هر دری صحبت کنیم و باید به فرزندانمان بگوییم: «‌من درک می‌کنم، تو چطور؟»