الیزه، دمشق را با خود برد

نادر فکوهی

بشار اسد رییس جمهور مادام العمر و ۴٨ ساله سوریه امروز در حالی در پاریس و به بهانه شرکت در نخستین اجلاس «اتحادیه کشورهای حوزه مدیترانه» شرکت کرد که ماهاست در محافل غیر‌رسمی از احتمال برقراری روابط سیاسی میان کشورش و دولت اسراییل سخن گفته می‌شود.

سوریه تنها کشوری است که در منطقه خاورمیانه به عنوان متحد استراتژیک ایران در حوزه سیاسی شناخته می‌شود.

مقامات سیاسی دو کشور در ٣٠ سال گذشته بیشترین مناسبات و هم‌سویی‌های ‌دیپلماتیک و سیاسی را با یکدیگر داشته‌اند. به طوری‌که این مقامات بارها به‌طور «سرزده» از کشورهای یکدیگر دیدار کرده‌اند، از مواضع یکدیگر در مجامع جهانی دفاع کرده‌اند و به یک معنا، از آن رو که آتش‌شان در اسراییل‌ستیزی از فلسطینیان تند‌تر بوده، هر اتفاقی که می‌افتد- یا باعث‌اش می‌شوند- «با هم» هستند.

با هم محور شرارت در خاورمیانه می‌شوند، با هم متهم به دخالت در اوضاع سیاسی لبنان می‌شوند و با هم در صدر فهرست کشورهای حامی تروریسم قرار می‌گیرند.

محمود احمدی‌نژاد در همین سه سالی که سکان دیپلماسی به قول خود «نهاجمی» ایران را در دست گرفته، سه بار به سوریه رفته و اسد نیز چهار بار در تهران دیده شده است. حتی او اولین مقامی بود که «پیروزی احمدی‌نژاد در انتخابات» را به ایرانیان تبریک گفت و البته اولین مقام سیاسی بلندمرتبه‌ای بود که برای دیدار احمدی‌نژاد، به تهران آمد.

بشار اسد و میشل سلیمان، رییس‌جمهور لبنان در پاریس/ عکس از AFP

اما این روزها، سوریه، دیگر آن سوریه هم‌راز و نیاز نیست. رییس‌جمهورش، حضور آمریکا را در خاورمیانه «حیاتی» می‌داند‌ و اگر چه در اجلاس اخیر در پاریس، زمانی که فرصت مصافحه با اولمرت را داشت، از ترس واکنش خشمگینانه تهران، خود را مخفی کرد و در زمان سخنرانی اولمرت نیز پاورچین پاورچین سالن مرکزی اجلاس را ترک کرد، اما باز هم تهران را از احتمال سازش‌اش با اسراییل در کابوس نگه داشته است.

اسد با وجود آن‌که در دمشق میزبان دائمی «علیجناب خالد مشعل» است اما در برابر دوربین‌های مستقر در الیزه آن‌چنان دستان محمود عباس را فشرد که انگار نه انگار هم اوست که‌ دشمن سیاسی فتح را ‌در نزدیکی‌های کاخ ریاست‌جمهوری‌اش میزبانی می‌کند.

حضور او در پاریس، گزارش‌های مکرر از تماس‌های پنهانی‌اش با اولمرت و این جمله که «حضور آمریکا در خاورمیانه، حیاتی است» کفایت می‌کند که زمزمه‌های خشم تهران هر روز بلند‌تر شود. تا جایی‌که حسین شریعتمداری، نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان، در گفت و گویی با خبرگزاری فارس، به وی هشدار دهد که در صورت برقراری ارتباط میان دمشق و تل آویو، تهران سیاست تازه‌ای در قبال سوریه اتخاذ خواهد کرد. و این یعنی تهران تنها و آخرین متحد دیپلماتیک‌اش در برابر جبهه غرب را از دست می‌دهد.

هر چند که سوریه در مسایل عربی و از جمله ماجرای جزایر سه گانه، هرگز متحد محکمی برای تهران محسوب نشده ‌و تنها بر سر انتقال سلاح برای حزب‌الله لبنان و نیز حمایت از حماس با «کشور دوست و برادر» هم موضع است.

اسد حتی زمانی که در پاریس‌ با میشل سلیمان دیدار و رو بوسی می‌کرد و در کنفرانس خبری مشترک‌اش با وی از تاسیس «زود هنگام» سفارت در بیروت سخن می‌گفت، می‌دانست که تهران را خشمگین‌ خواهد کرد و کرد.
تهران سوریه را در آستانه غلتیدن در دامان غرب می‌بیند و این به معنای آن است که از دست دادن «تنها و تنها» یار و هم‌پیمانش در خاورمیانه‌، موقعیت‌اش را درقبال امریکا و اسراییل به شدت تضعیف خواهد کرد و دیگر نخواهد توانست از نام دمشق به عنوان تهدیدی لجستیکی برای هدف قرار دادن اسراییل استفاده کند.

اسد اما گویی با ذکاوت‌ و البته کمی ریسک و شجاعت، هنوز خواهد کوشید که «هوای تهران» را دست‌کم در برابر دوربین‌ها داشته باشد، اما در پشت پرده به محو شدن نام‌اش از لیست طراحان ترور رفیق حریری و آرزوی دیریین بازپس‌گیری بلندی‌های جولان می‌اندیشد.