«بوش و احمدی‌نژاد از جنگ استقبال می‌کنند»

نیک‌آهنگ کوثر

جورج بوش در پایان دوره ریاست جمهوری خود، به سفرهای زیادی برای خداحافظی با رهبران دنیا می‌رود. بوش هم اکنون در اروپا‌ست و با رهبران اروپایی به تفاهم‌های زیادی هم رسیده است.

درباره توافق اخیر و افزایش فشارها بر ایران و زمینه‌های درگیری با دکتر سعید رهنما، استاد علوم سیاسی دانشگاه یورک تورنتو گفت و گو کردم.

‌این مساله، عمدتاً سیاست آمریکا‌ست. جورج بوش در آخرین ماه‌های ریاست جمهوریاش و در ادامه‌ی سیاست خود و نو‌محافظه کاران و لابی دست راستی اسراییلی که در پشت این قضیه هست، فشار می‌آورد که به ایران حمله شود.

و البته چون او در مسافرت اروپایی هست، طبیعتاً با انگلستان هم وارد این صحبت‌ها شده و با توجه به حجم معاملات نظامی و تسلیحاتی زیادی که آمریکا با انگلستان دارد، اگرچه آقای براون با بلر فرق می‌کند، ولی در واقع آن سیاست را تایید می‌کند.

‌تاثیر این سیاست تا زمان انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و حتی در ایران چگونه خواهد بود؟

این مساله بسیار خطرناک و فاجعه‌انگیز است و ‌مصرف داخلی دارد. برای این‌که اگر آمریکایی‌ها جنگی را علیه ایران شروع کنند، در انتخابات شانس مک کین ‌در مقابل اوباما خیلی بیشتر می‌شود. چرا؟ چون مساله ترس و وحشت و بُعد امنیت آمریکا را مطرح می‌کنند.

در داخل ایران هم ‌برای احمدینژاد و دولت او هم همین‌طور است. فکر می‌کنم آن‌ها هم استقبال می‌کنند. چون فکر می‌کنند به این ترتیب برسر قدرت می‌مانند و جنگ، مسایل و مشکلات زیادی را که در داخل ایران ایجاد کردند، به حاشیه می‌راند.

بنابراین ما با دو رهبری مواجه هستیم که در دوران آخر ریاست جمهوری خودشان هستند و طبیعتاً فکر می‌کنند که از این مساله می‌توانند استفاده کنند. اما این، خطر فوق‌العاده بزرگ است.

دکتر سعید رهنما، استاد علوم سیاسی دانشگاه یورک تورنتو

چون این‌که آمریکایی‌ها فکر می‌کنند که‌ می‌توانند با بمباران چند پایگاه‌ اتمی ایران مساله را حل کنند، اشتباه بسیار بزرگی است. به محض این‌که این کار را بکنند ایران که ساکت نمی‌نشیند. ایران هم با امکاناتی که در منطقه دارد سعی می‌کند آمریکا را وارد درگیری بیشتری کند و یک جنگ طولانی شروع خواهدشد.

این جنگ اگر اتفاق بیفتد، جنایت آمریکا ‌علیه ایران و مردم ایران است و باعث نابودی ایران ‌خواهد شد. در این پروسه حکومت ایران هم جزو مسوولان این جنایت محسوب خواهد شد.

این تصور که ایرانی‌ها فکر می‌کنند امریکا چون در عراق و افغانستان گیر است، وارد حمله به ایران نمی‌شود؛ این هم اشتباه است. آمریکا هنوز امکانات زیادی دارد و نباید قدرت و خطر این محافظه‌کاران را دست کم گرفت.

علاوه براین، نقش بعضی از لابی‌ها، از جمله ایپک را که خواهان برخورد نظامی میان ایران و امریکا هستند، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

فقط ایپک نیست، بلکه خود اسراییل هم هست. یعنی درواقع رهبر سومی هم هست که در پایان دوره خودش هست و بسیار هم غیر‌محبوب است. اگر جنگی بشود اولمرت هم می‌تواند مردم را به نفع حزبش بسیج کند‌.

اما در داخل آمریکا همیشه دو تا لابی خیلی مهم در مورد خاورمیانه وجود دارد. یکی ایپک است که مال اسراییل و یهودی‌های محافظه‌کار است. البته همه یهودی‌ها این‌طور نیستند. ما بسیاری از یهودی‌های مترقی داریم که مخالف جنگ هستند.

از طرف دیگر محافظه‌کاران مسیحی هم هستند. یعنی بنیادگرایان مسیحی در آمریکا بسیار قوی هستند و آن‌ها هم به خاطر اعتقادات مذهبی خود و انتظار این‌که باید مسیح را برگردانند و طبق برداشت‌شان از انجیل، برای این‌که مسیح برگردد، لازم است که یهودی‌ها به اسراییل برگردند؛ بنابراین آن‌ها هم از این مساله علیه ایران حمایت می‌کنند‌.

و به این ترتیب آیا فکر می‌کنید تا زمان انتخابات آمریکا در ماه نوامبر، نامزدها بخواهند خودشان را برای جلب حمایت بیشتر از گروه‌های متنفذ نزدیک به اسراییل، به ایپک نزدیک کنند؟

طبیعتاً بین اوباما و مک کین تفاوت هست. اما وقتی که مساله امنیت امریکا مطرح بشود، هر دو کاندیدا برای جلب آرای عمومی مردم آمریکا، تقریباً نظرهای مشابهی دارند.

چنان‌که اوباما هم به محض این‌که کاندیدای نهایی حزب دموکرات شد، در ملاقات خود با ایپک، همان حرف‌هایی را می‌زد که هیلاری کلینتون در مورد اسراییل می‌زد.