آقای رییس جمهور خسته است

نادر فکوهی

در هفته گذشته برکناری پر‌گلایه و حاشیه داوود دانش جعفری از سمت وزارت اقتصاد و دارایی و نیز ادامه و افزایش چالش‌ها درباره «مساله» تورم و تاکید چندین باره احمدی‌نژاد بر کاهش نرخ سود بانکی، جملگی هفته‌ای پر تنشی را در سپهر اقتصاد لرزان ایران رقم زد.

به ویژه آن‌که تمامی این تحولات، زیر سایه تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت بر نظام بانکی ایران رخ می‌دهند که هر دم تاثیرات آن بر مناسبات اقتصادی داخلی و بین‌المللی ایران واضح‌تر می‌شود.

تحریم‌هایی که دست‌کم رییس جمهوری را که همواره با لحنی تهاجمی نسبت به آن‌چه ‌ «استکبار جهانی و بی‌تاثیری شیطنت‌های آن‌ها» می‌داند، وادار به عذر خواهی از مردمی کرد که اگر چه باز هم در مراسم رسمی سخنرانی وی حضور یافتند، اما این بار فریاد‌های از سر شوق‌شان، به گلایه‌های آرام از او بدل شده بود.

مردمی که دیگر چندان به «رجایی ثانی» بودن احمدی نژاد یا شعار محوری او یعنی «عدالت» اعتنایی نداشتند و بیش از همه دست‌های‌شان را به نشانه فقر روز‌افزون به او نشان می‌دادند.

احمدی‌نژاد هم در دوره جدید دیدار‌های خود با مردم‌، دیگر کمتر از اعداد و ارقامی که برای توسعه و اشتغال وعده می‌دهد، استفاده می‌کند و بیش از همه آن‌ها را با آمار‌هایی که به باور او ‌نشان دهنده توان‌اش در کنترل تورم و گرانی است‌، جایگزین کرده است.

حال بماند که وی در ادبیات اقتصادی‌اش هنوز همان بی‌پروایی روزهای نخست تصدی سمت رییس جمهوری را حفظ کرده و به راحتی از کنترل ۶۰ و۷۰ درصدی تورم با مجاهدت کابینه‌ی مدام در حال تغییرات‌اش سخن می‌گوید.

گویا رییس جمهور‌ فراموش کرده است که اعداد و ارقام اقتصادی با جهش‌های ده‌گانه، بیشتر شبیه داستان‌های هزار و یک شب است. تورم ۶۰ درصد کجا و تورم ۷۰ درصد کجا؟ در این ده درصد پرش او چه دولت‌هایی که یک شبه سرنگون نشده‌اند.

این سوالی است که بعید به نظر می‌رسد در کوران تلاش او برای یکپارچه ساختن کابینه‌ای هماهنگ‌تر از قبل‌، مجال طرح یابد.

یا شاید منتقدان بی‌شمار سیاست‌های او که آخرین‌شان روز سه‌شنبه در تالار همایش‌های وزارت اقتصاد و امور دارایی معرفی و البته تودیع شد، از این لغزش زبانی احمدی‌نژاد با اغماض عبور کردند.

به هر حال احمدی‌نژاد نیز در مسیر آموختن تجارب مقامی که سه سال کلیدش را در جیب دارد، دست‌کم دریافته است که آن‌چه کشورهای پرنفوذ جهانی در قالب قطعنامه‌های پر ملات شورای امنیت به تصویب می‌رسانند، دیگر «مشتی کاغذ پاره» نیستند.

جمله‌ای که او هر بار ‌در دیدارهاش با اهالی روستاها و دهستان های محروم بر زبان می‌راند. اما این بار نگفت تا سکوت از سر نارضایتی مستمعان را هم نشود.

او این روزها با چهره‌ای عبوس، عصبی، کلافه و خسته در میان جمعیت حاضر می‌شود‌ و دیگر کمتر مواقعی می‌توان او را مشعوف از همهمه صداهای مردمانی که برای‌شان «نفت و نان» به سفره نیاورده است، مشاهده کرد.

احمدی‌نژاد، از نارضایتی رای‌دهندگان بالقوه‌اش در دور دوم ریاست جمهوری بیمناک است‌، پس چاره‌ای ندارد که اگرچه ‌به کاغذ پاره نبودن تحریم‌ها پی برده‌، اما بانک‌هایی را که در دالان قطعنامه‌ها رو به نابودی دارند، وادار به پیروی از شعار مورد علاقه‌اش کند: «نرخ سود بانکی را کاهش دهید».

وی با کلافگی، دستور لجبازانه کاهش نرخ سود بانکی را صادر می‌کند و هر آن کس را که با این خواست او مخالفت کند (خواستی که به نظر می‌رسد، با آن خود را در حاشیه امنی از انتقادها از افزایش نرخ تورم می‌بیند) از سر راه بر می‌دارد. حتی اگر آن شخص وزیر دست راستی کابینه‌اش ،داوود دانش جعفری باشد‌.

دستوری که بعید است حتی احمدی‌نژاد هم که بین تورم ۶۰ درصدی و ۷۰ درصدی تفاوتی قایل نیست، از عواقب هول‌انگیز آن بی‌خبر باشد.

احمدی‌نژاد هم می‌داند که کاهش ترخ سود بانکی، در شرایطی که «کاغذ پاره های» شورای امنیت خواب را از چشمانش ربوده‌اند، تیر خلاصی است که بر شقیقه نظام بانکی ویران ایران شلیک می‌کند.

اما احمدی‌نژاد ظاهراً چاره‌ای جز چکاندن این ماشه ندارد. آن هم از تپانچه‌ای که این هفته با نام «بسته سیاستی- نظارتی بانک مرکزی» رو‌نمایی شد.