«تحریم ایران، بی‌فایده است»

برگردان: مجید روشن‌زاده

کریستف برترام، رییس سابق مؤسسه مطالعات سیاست و دانش آلمان، در گفت وگو با هفته‌نامه اشپیگل، دوشنبه ۱۴ آوریل، ‌می‌گوید که تحریم ایران تا ‌کنون نتوانسته مانع تلاش‌های جمهوری اسلامی در جهت ساختن بمب اتم شود. از این رو این سیاست، شکست خورده و باید در آن تجدید ‌نظر شود.

مؤسسه تحقیقات دانش و سیاست، یکی از مراکز مهم آلمان و نزدیک به وزارت خارجه است. این مؤسسه ‌نقش مهمی در تفکر‌سازی و تدوین سیاست‌های خارجی دولت آلمان ایفا می‌کند. برترام در اثر جدید خود که به‌زودی منتشر خواهد شد، از دولت آلمان می‌خواهد که در قبال ایران سیاست تعامل و نه تقابل را دنبال کند، زیرا به باور ،وی‌ سیاست رودرویی با ایران آب به آسیاب احمدی‌نژاد خواهد ریخت‌ و در نهایت به تحکیم مواضع طرفداران ‌سلاح هسته‌ای در ایران منجر خواهد شد.

شما خواهان پایان دادن سیاست تحریم ایران هستید. آیا فکر می‌کنید که این ‌سیاست شکست خورده و نتوانست مانع تلاش‌های ایران در جهت تولید سلاح هسته‌ای شود؟

کاملاً همین طور است. هدف از تحریم‌ها‌، ممانعت از غنی‌سازی اورانیوم به مثابه مرحله اول تولید بمب اتم بود. اکنون بر ‌خلاف آن، ایران نه تنها غنی‌سازی را متوقف نکرد، بلکه حتا آن را سرعت بخشید. از این رو، ما در حال حاضر در مقابل‌ اوضاع در هم ریخته‌ای قرار گرفته‌ایم.

‌‌آیا به نظر شما باید شورای امنیت چهار قطعنامه‌ای را که تا کنون علیه ایران صادر کرده، پس بگیرد و بگوید: منظور ما از صدور این قطعنامه‌ها چیز دیگری بود؟

‌‌‌تحریم‌ها نتوانست به نتیجه مطلوب نایل آید. از طرف دیگر، ما با گذاشتن پیش‌شرط برای ایران، عملاً راه مذاکره را سد کرده ایم؛ آن هم پیش‌شرط‌هایی که ایران خواه ناخواه به آن‌ها تن نخواهد داد.

‌دولت آمریکا اما حاضر به تغییر روش و سیاست خود در قبال ایران نیست.

‌دولت فعلی آمریکا حاضر نیست تغییر رویه دهد. اما ممکن است که دولت آینده این کار را بکند. حداقل کاندیداهای حزب دموکرات اعلام کرده‌اند که حاضرند بدون هیچ پیش‌شرطی با ایران وارد گفت وگو شوند.

‌در آن صورت رییس جمهور ایران، احمدی‌نژاد، با شور و شعف فریاد می‌زند که ما پیروز شده‌ایم.

‌تقابل و درگیری به سود احمدی‌نژاد است. در عوض، یک پیشنهاد جدی همکاری با ایران، احمدی‌نژاد را دچار دستپاچگی خواهد کرد و وی ‌در وضعیت ناگواری قرار خواهد داد.

پیشنهاد شما دقیقاً چیست؟

‌ما باید روش موفقیت‌آمیزی را که در مورد شوروی سابق اعمال کرده بودیم، به یاد بیاوریم. ما در قبال شوروی سابق که رقیبی به مراتب خطرناک‌تر از ایران بود، سیاست دوگانه تشنج‌زدایی و ارعاب را در پیش گرفتیم. ما باید با ایران در عرصه‌های مختلف وارد گفت وگو شویم.

‌‌اما ایران، اسراییل را تهدید به نابودی می‌کند.

‌ایرانی‌ها نمی‌گویند که ما می‌خواهیم اسراییل از بین ببریم. هم چنین آن ها نمی‌گویند که ما می‌خواهیم با بمب اتم اسراییل را نابود کنیم. بلکه بر خلاف آن، مدام تأکید می‌کنند که ما اصلاً قصد ساختن بمب اتم را نداریم.

‌خواست احمدی‌نژاد این است که «دولت‌های اشغال‌گر» باید «از صفحه روزگار محو شوند».

‌مضمون این حرف حداقل اعلام جنگ نیست. بعد از آمریکا، اسراییل قوی‌ترین نیروی نظامی در منطقه است. ما باید به ایرانی‌ها به صراحت اعلام کنیم که هر گونه تهدید حق موجودیت اسراییل، در نظر ما مترادف با تهدید کل غرب است و این تهدید با عکس‌العمل مشابه ما روبه‌رو خواهد شد.

آیا شما موافق آن هستید که ایران به سلاح اتمی مسلح شود؟

برای تولید بمب اتم، ایران حداقل به ۱۰ سال وقت نیاز دارد.

چرا فکر می‌کنید که جمهوری اسلامی برای ساختن بمب اتم به این همه وقت نیاز دارد؟

طبق ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، ایران بین سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ و یا شاید حتا دیرتر، دارای آن مقدار اورانیوم کافی برای ساختن یک بمب اتم خواهد بود.

پس از آن، مدت زمانی طول خواهد کشید که این بمب تولید شود. از این رو، در این مدت ما می‌توانیم با اتخاذ سیاست خالی از ‌تشنج، بر تفکر و نظر ایران تأثیر بگذاریم. اما داد و بیداد و تهدید به جنگ، ‌تنها باعث تقویت مواضع طرفداران سلاح هسته‌ای خواهد شد.

آیا اصولاً موافق آن هستید که مسلح شدن ایران به سلاح هسته‌ای قابل قبول نیست؟

در پشت این نوع سیاست، ‌استراتژی و درک صریحی وجود ندارد. سؤال این است:‌ آیا ما حاضریم برای جلوگیری از تولید سلاح هسته‌ای با ایران وارد جنگ شویم؟ از آن گذشته، مگر ما شوروی اتمی را نپذیرفتیم؟ بدیهی است که بالا رفتن توان هسته‌ای ایران، خوشایند نیست. اما باید گفت که ابزار ارعاب کشورهای اتمی بسیار ناچیز و محدود شده است.

آیا به نظر شما رفتار و اعمال ‌رژیم ایران مانند دولت کرملین اندیشیده و عقلانی‌ست؟

رژیم ایران متشکل از افراد انتحاری نیست. ایرانی ها می‌دانند که هر گونه استفاده از بمب اتم در واقع به معنای نابودی کامل آن‌ها خواهد بود.

‌به اعتقاد شما وظیفه دولت آلمان چه باشد؟

بالاخره یک نفر باید پیدا شود و بگوید که سیاست فعلی را متوقف کنید. خانم آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، نباید از هشدارها و تأکیدات اسراییل مبنی بر فاجعه‌آمیز بودن اوضاع فعلی در رابطه با ایران حمایت کند.

مرکل باید متوجه شود که آلمان نمی‌تواند در درازمدت رابطه با کشور مهمی مانند ایران را تا حد مناقشه بر سر موضوع سلاح هسته‌ای تنزل دهد.