حذف رقبا، واقعیت زندگی سیاسی در ایران
نویسنده: نازیلا فتحی
برگردان: بنفشه سرتیپی
در حالی که تنها چند روز به انتخابات مجلس ایران باقی مانده، تردیدی وجود ندارد که محافظه‌کاران مذهبی قدرت خود را تثبیت خواهند کرد و برخی سیاست‌مداران کهنه‌کار که 29 سال پیش انقلاب اسلامی را بنیان گذاشتند کنار خواهند زد.
تحلیل‌گران سیاسی پیش‌بینی کرده‌اند سیاست‌مداران محافظه‌کار که بسیاری از آنها از نزدیکان محمود احمدی‌نژاد رئیس‌مهور ایران هستند در 14 مارس جایگاه خود در قدرت را مستحکم‌تر خواهند کرد، این همان روندی است که چهار سال پیش با انتخابات پارلمانی آغاز شد و با انتخاب احمدی‌نژاد در سال 2005 ادامه یافت.
عباس عبدی تحلیل‌گر سیاسی در تهران، گفت: «اهمیت این انتخابات در این واقعیت است که جلوگیری از ورود رقبای سیاسی به انتخابات، به بخش ثابت زندگی سیاسی تبدیل شده است.»
گروهی از روحانیون تندرو که شورای نگهبان نامیده می‌شوند، فهرست نامزدها را در ایران، بررسی می‌کنند. در بررسی های اولیه، بسیاری از سیاست‌مداران اصلاح‌طلب به اتهام وفادار نبودن به انقلاب از شرکت در انتخابات محروم شده‌اند. نظر نهایی شورای‌نگهبان برای کاندیداها ارسال شد اما تا چند روز کسی از محتوای آنها خبری نداشت چرا که اعلام عمومی در این خصوص صورت نگرفته بود.
بسیاری از سیاست‌مداران برجسته به صورت محرمانه اعلام کرده‌اند برای اجتناب از تحقیر شدن از شرکت در انتخابات خودداری کرده‌اند. علی اشراقی، نوه آیت‌الله روح‌الله خمینی؛ بنیانگذار انقلاب در اعتراض به رد‌صلاحیت خود از شرکت در انتخابات انصراف داد.
سیاست‌مدارانی که به محمد خاتمی رییس‌جمهور سابق اصلاح‌طلب ایران نزدیک هستند، می‌گویند، باتوجه به رد صلاحیت‌ها، انتظار دارند تنها برای حدود 110 کرسی از 290 کرسی مجلس نامزد معرفی کنند.
علیرضا رجایی یک تحلیل‌گر سیاسی گفت: «احتمالا آنها به اقلیتی بیهوده در پارلمان تبدیل خواهند شد.» محافظه‌کاران به دو دسته حامیان احمدی‌نژاد و منتقدان وی تقسیم می‌شوند. اما با توجه به این که آنها برای این انتخابات نیازی به تبلیغات زیادی ندارند و با توجه به دسته‌بندی‌های گیج‌کننده‌ای که موجب می‌شود، رای دهندگان نتوانند حامیان و منتقدان را شناسایی کنند، بعید است مواضع آنها به صراحت اعلام شود.
برای مثال اسم احمد توکلی از منتقدان صریح احمدی‌نژاد و علی لاریجانی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق ایران که به خاطر اختلاف نظر با احمدی‌نژاد از سمت خود کناره‌گیری کرد در فهرست حامیان احمدی‌نژاد قرار گرفته‌اند.
اکثر اعضای طبقه حاکم جدید، دارای سابقه نظامی هستند ولی از سابقه زیادی در مبارزه علیه حکومت قبل از انقلاب که تا سال‌ها به عنوان یک شایستگی محسوب می‌شد، برخوردار نیستند.
رهبران جدید ایران خود را اصول‌گرا معرفی می‌کنند، عنوانی که در حقیقت نشانه اعتقاد آنها به اصول اسلامی است که معتقدند مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. موضع اخیر آنها مورد حمایت شورای نگهبان که در انتخابات پارلمانی گذشته، بسیاری از اصلاح‌طلبان را رد صلاحیت کرده بود نیز قرار گرفته است.
محمدرضا کاتوزیان از نامزدهای نزدیک به احمدی‌نژاد گفت: «ما معتقدیم باید کشور را بر اساس چارچوب مذهبی اداره کنیم. باید به ارزش‌های اسلامی بازگردیم و آنها را به اصول توسعه کشور تبدیل کنیم.»
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران که حرف آخر را در این کشور می‌زند هم، به‌طور علنی از ایده انتخاباتی که در آن تنها محافظه‌کاران اجازه شرکت دارند حمایت کرد و در سخنرانی هفته گذشته گفت: «نیروهای میانه‌رو به ارزش های انقلاب پایبند نیستند.»
وی در سخنرانی که در روزنامه‌ها به چاپ رسید هشدار داد: «دشمن آشکارا می‌گوید که فشار بر کشور را افزایش می‌دهد تا میانه‌رو‌ها برنده انتخابات شوند.»
آیت‌الله خامنه‌ای باوجود عملکرد اقتصادی فاجعه بار احمدی‌نژاد به حمایت از محافظه‌کاران ادامه داده است. این در حالی است که باوجود درآمد بالای نفتی، ایران از نرخ تورم و بیکاری بالا رنج می‌برد و این مساله باعث سرخوردگی بسیاری از حامیان احمدی‌نژاد شده است. برخی تحلیل‌گران سیاسی می‌گویند، باوجودی که محافظه‌کاران همچنان بر قدرت باقی خواهند ماند، ولی ملاحظات عملی ممکن است باعث اعتدال مواضع آنها شود. پیش‌تر نیز برخی حامیان احمدی نژاد از وی خواسته بودند سیاست‌های اقتصادی و خارجی خود را تعدیل کند.
یک تحلیل‌گر سیاسی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «همیشه نیروهای افراطی در کشور وجود داشته‌اند که به عنوان ترمزی قدرتمند، مانع از پیشرفت بوده‌اند. آنها حالا هزینه سنگین افراط‌گرایی‌های خود را پرداخت کرده و متوجه شده‌اند اگر می‌خواهند به‌عنوان یک نیروی سیاسی بقا داشته باشند باید عاقلانه عمل کنند.»
اما عده‌ای دیگر به عملکرد ضعیف مجلس کنونی اشاره می‌کنند که با وجود انتقادات شدید از سیاست‌های احمدی‌نژاد، سیاست‌های وی را پیش برده اند. ماه گذشته، مجلس بودجه‌ای را که باعث افزایش قدرت رئیس‌جمهور در برداشت از درآمدهای نفتی خواهد شد به تصویب رساند.
آقای عبدی تحلیل‌گر سیاسی گفت: «مجلس هم به خاطر تورم مقصر است، آنها باوجود انتقادها، از سیاست های احمدی نژاد حمایت کرده‌اند و همان سیاست‌ها به وضعیت کنونی منجر شده است. بسیاری از محافظه‌کارانی که در حال حاضر از احمدی‌نژاد انتقاد می‌کنند، در انتخابات سال 2005 حامی وی بودند.»
محمد خوش‌چهره از اعضای ائتلاف اصول‌گرایان که با جبهه متحد اصول‌گرایان رقابت می‌کند، گفت: «ما به بسیاری از اهداف دولت اعتقاد داریم، اما منتقد جدی سیاست های احمدی‌نژاد، خصوصا در زمینه اقتصاد هستیم.»
اصلاح‌طلبان نیز دارای مشکلات داخلی هستند .پس از آنکه مهدی کروبی رییس سابق مجلس ایران از اصلاح‌طلبان برجسته فاصله گرفت و آنها را افراطی نامید، این ائتلاف بسیار شکننده شده‌است. حزب کروبی قرار است برای 55 درصد کرسی‌ها رقابت کند که نام بسیاری از نامزدهای مستقل نیز در آن به چشم می‌خورد.
پس از آنکه در انتخابات گذشته، شورای نگهبان اکثر اصلاح‌طلبان را از شرکت در انتخابات منع کرد، آنها در مجلس کنونی تنها به 40 کرسی دست یافتند و هیچ تاثیری در تصمیم گیری‌ها نداشتند.
رقابت‌های انتخاباتی یک هفته پیش از رای گیری‌ها آغاز می‌شود، اما مجلس امسال، برای کاهش هزینه‌های تبلیغات، به نامزدها اجازه نداده است پوسترهای تبلیغاتی منتشر کنند؛ مساله‌ای که باعث شده نامزدها نتوانند به سادگی برنامه‌های خود را به رای‌دهندگان معرفی کنند.
با توجه به اینکه بسیاری از کسانی که ممکن است از اصلاح‌طلبان حمایت کنند گفته‌اند به خاطر واقع‌بینی، قصد شرکت در انتخابات را ندارند و با توجه به اینکه دولت می‌تواند از منابع خود برای بسیج حامیان استفاده کند، بعید است حتی آن دسته از اصلاح‌طلبانی که در رقابت حضور دارند، بتوانند کرسی‌های زیادی را به دست آورند.
منبع: نیویورک‌تایمز
|