تایید‌ صلاحیت‌های جدید، تاثیری بر انتخابات ندارد

مریم محمدی

۲۳بهمن ماه، سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که ۲۸۰ نفر از کاندیداهایی که، صلاحیت‌شان تایید یا احراز نشده بود، در بررسی مجدد تایید صلاحیت شدند. او خبر داد که قبل از سوم اسفند‌ماه، نتیجه‌ی نهایی تایید صلاحیت‌‌شدگان اعلام خواهد شد.

در مجموع امروز حدس و گمانه‌های تازه‌ای در مورد فهرست نهایی تایید صلاحیت شدگان، مطرح شده است. در مورد این فضا و مسائل مرتبط با آن، گفتگوهایی کرده‌ام با آقای «احمد زید آبادی»، روزنامه نگار و دبیرکل سازمان ادوار تحکیم وحدت، آقای دکتر «حبیب‌الله پیمان»، دبیر کل جنبش مسلمانان مبارز و خانم «آذر منصوری»، معاون سیاسی جبهه‌ی مشارکت.

از آقای زید آبادی می‌پرسم که چرا علیرغم اخبار محدودی که در مورد تجدید صلاحیت‌ها وجود دارد، موضع گیری‌های صریحی از جانب هیچکدام از نیروهای سیاسی شرکت کننده در انتخابات، اعلام نمی‌شود؟
قاعدتاً تا زمانی که شورای نگهبان لیست نهایی را اعلام نکند، اوضاع به همین گونه‌ای که هست، پیش می‌رود. یعنی به هر حال بعضی از اصلاح‌طلبان انتقادات خودشان را ادامه می‌دهند به دلیل آنکه امکانی برای تایید صلاحیت کاندیداهایشان نیست. اما کسانی مثل آقای کروبی، رفسنجانی، قاعدتاً آرام‌تر پیش می‌روند تا نتیجه‌ی نهایی را ببینند چه خواهد شد.

احمد زید آبادی، روزنامه نگار و دبیرکل سازمان ادوار تحکیم وحدت

آقای زید آبادی، نگاه شما به نتیجه‌ی نهایی و احتمالی که می‌دهید، چیست؟
به هر حال اصلاح‌طلبان، حتی آنهایی که به عنوان اصلاح طلبان بسیار محافظه کار! از آنها اسم برده می‌شود، امکان اینکه بتوانند یک لیست کامل سراسری در کل کشور ارائه کنند، قطعاً وجود ندارد. بنابراین آنها مخیر هستند برای چند کرسی، مثلاً در حدود یک فراکسیون چند ده نفری وارد رقابت بشوند یا نشوند. بنابراین آنها انتخاب‌شان بین حداکثر ۴۰تا ۶۰ کرسی خواهد بود و بیش از این به نظر من، جایی ندارند.

در اینصورت شما این مشارکت را به مصلحت جنبش دموکراسی و به مصلحت پیشبرد اصلاحات در ایرانمی‌بینید؟
خب، هر کسی از این جنبش دموکراسی، یک تعریفی دارد. قاعدتاً تعریفی که ماها می‌کنیم با آنچه مثلاً حزب اعتماد ملی می‌کند، یا دوستان آقای رفسنجانی می‌کنند یا بعضی از نزدیکان آقای خاتمی؛ بسیار متفاوت است. آنها فکر می‌کنند که آنسوی ماجرا یعنی مثلاً تحریم انتخابات، نتیجه‌ای عایدشان نمی‌کند. بنابراین به تصور اینکه یک فراکسیون هم به هر حال برای خودش، موقعیتی هست، می‌تواند به هر حال صداهایی را در مجلس بلند کند و به موضوعاتی اعتراض کند؛ فکر می‌کنند همین قدر بیشتر از توان شان برنمی‌آید. بنابراین برای آنها شرکت، به نوعی توجیه است. ولی کسانی که به معیارهای بیشتری برای دموکراسی و انتخابات آزاد، قائل هستند، قاعدتاً آنها شرکت نمی‌کنند و شرکت نکردن آنها هم تا اندازه‌ای در جامعه‌ی بین‌المللی انعکاس دارد، اما آن هم درواقع هیچ نوع معجزه‌ای را بوجود نمی‌آورد.

اگر که دنبال معجزه نباشیم و به عنوان یکی از اهالی این جنبش دموکراسی یا جنبش اصلاحات، بخواهم با شما صحبت کنیم، نتیجه این دوتا عملکرد به سود ما یا به زیان ما خواهد بود. من نظر شما را می‌خواهم بدانم درباره این مساله که با نیرویی هر چه کم وارد پارلمان شدن بهتر است یا آن عدم شرکتی که شما اشاره می‌کنید؟

ما چرا...؟ این در واقع در دو بعد سیاه و سفید، قابل تعریف کردن نیست. به جهت آنکه یک نماینده هم حضورش در مجلس قاعدتاً می‌تواند اثر‌گذار باشد. در عین حال، حضور در انتخابات هم بدون رویه و بدون قید و شرط، می‌تواند حکومت را متقاعد کند که اساساً نیازی به تایید صلاحیت‌ها ندارند و نباید هزینه‌ای را بپردازند. قاعدتاً اگر مجموعه‌ی نیروهای اصلاح طلب، هماهنگ می‌شدند و در یک حرکت واحد، اگر نمی‌توانستند در همه‌ی حوزه‌ها رقابت کنند، اعلام کناره‌گیری می‌کردند، مفیدتر بود. اما چنین وضعیتی فعلا حاکم نیست.

دکتر حبیب‌الله پیمان، دبیر کل جنبش مسلمانان مبارز

نظر آقای دکتر پیمان را در مورد فهرست نهایی می‌پرسم که احتمال می‌دهند که تایید صلاحیت‌ها تا چه اندازه‌ای باشد؟
یک چیزی به نظر من روشن است. اینکه هر تغییر و تحولی هم در مورد صلاحیت‌ها اتفاق بیفتد، آن چیرگی و برتری که در مجلس هشتم مسلط باشد، تغییر نخواهد کرد. یعنی هدف که ایجاد یکپارچگی در نهادهای نظام، از جمله مجلس هست، این باید انجام بگیرد و خواهد گرفت. بنابراین حضور یک عده دیگری هم از یک جریان دیگر، به لحاظ کمی و کیفی، قطعاً در اندازه‌ای نخواهد بود که بتواند این یکپارچگی را به چالش بکشد؛ و وضعیتی شبیه به مجلس ششم یا حتا پایین تر از آن به وجود بیاورد.

مساله‌، به چالش کشیدن همین یکپارچگی است، یعنی بعضی در نیروهای اصلاحات به این معتقدند که اگر با هر کمیتی وارد مجلس بشوند، امکان به چالش کشیدن آن یکپارچگی که شما به آن اشاره کردید، وجود دارد. آیا شما فکر می‌کنید راه دیگری برای به چالش کشیدن آن یکپارچگی، جز ورود حداقلی به مجلس وجود دارد؟
نه، راه دیگری که در حال حاضر نیست. برای اینکه اینها اجازه نخواهند داد که در آن حد و اندازه به مجلس بروند که بتوانند مزاحمتی برای آن جریان اصلی بوجود بیاورند. در بیرون از مجلس هم، با تحولاتی که همچنان در حال پیشرفت است، محدودتر شدن آزادی بیان، مطبوعات، محدودیتی که در برابر فعالیت احزاب وجود داشته و همچنان ادامه دارد، این در بیرون هم، آینده‌‌ای قابل پیش‌بینی است؛ امکان شکل گیری جریانات منتقد و مستقلی که بتواند در عرصه‌ی سیاسی و اجتماعی، به گفتگو و تعامل بپردازد، الان نیست. اینها الان نمی‌توانند در سطح نیروهای وسیع اجتماعی، ارتباط و تعامل فکری و عملی داشته باشند.

آقای پیمان، نتیجه‌ی این تایید صلاحیت‌ها، این اعلام مجددی که می‌شود، هر چه باشد ظاهراً در موضع گیری جنبش، تاثیری نخواهد داشت، درست است؟
همینطور است. برای اینکه پیش‌بینی ما و همینطور که علائم هم نشان می‌دهد و در اظهارات رسمی افراد مربوط به جریان مسلط که اعلام کرده‌اند اجازه ندهند که هیچ صدای دیگری در این مجموعه باشد، مشخص می‌کند که این تایید صلاحیت‌هایی که شده، تغییری ایجاد نمی‌کند. تنها ممکن است به خاطر این باشد که این حذف گسترده، می‌توانست بر مشروعیت انتخابات، ضربه‌‌ای قوی بزند و تاثیری انفعالی در بخش‌هایی ایجاد کند. حالا برای اینکه رونق انتخابات، به سردی نگراید، عده‌ای تایید شدند و این تایید، طبیعتاً در نتیجه‌ی نهایی، تاثیر معناداری بجا نمی‌گذارد.

ما همچنان معتقدیم که متاسفانه این جریان، حق حاکمیت در قدرت سیاسی را ظاهراً یک ملک شخصی یعنی اختصاصی می‌داند.

آقای پیمان، درواقع منظورم این است که جنبش مسلمانان مبارز تا ۲۴ اسفند، روز انتخابات، نیاز پیدا می‌کند موضع گیری‌های جدیدی داشته باشد یا اینکه بیانیه‌ی دوم را ما باید آخرین گام جنبش در رابطه با انتخابات بدانیم؟
نه، من فکر می‌کنم منطقاً ما باید یک مرحله‌ی دیگر را انتظار بکشیم. چون تصمیم نهایی را قبل از ۱۴ اسفند باید اعلام کنیم، از این بابت که از اول هم تصمیم به برخورد فعال بودن مرحله‌ای گرفته بودیم که با توجه به اتفاقاتی که می‌افتد، بشود تصمیم گرفت. الان ما یک برخورد انتقادی با رد‌صلاحیت‌ها داشتیم، حالا باید در چند روز آینده، تصمیم نهایی‌ را دوستان بگیرند و اعلام بکنند.

آذر منصوری، معاون سیاسی جبهه‌ی مشارکت

از خانم آذر منصوری، معاون سیاسی جبهه مشارکت می‌پرسم که آیا اطلاعات دقیق‌تری دارند؟
من به جراید که هر چه نگاه کردم، خبری که این بحث امروز را تایید بکند نبود. از ستاد هم پیگیری کردم و صرفاً در حد شایعات است و دوستانی که مطرح هستند، هنوز نامه‌ای را از طرف شورای نگهبان، مبنی بر اینکه تایید شدند یا مورد تایید قرار نگرفتند‌، دریافت نکردند. منتها پیگیر این هستیم که ببینیم کدام یک از دوستان، تایید شدند و فکر می‌کنم که طی یکی دو روز آینده باید موضوع روشن شود.

خود شما چطور؟
من اصلا اعتراض نکردم. بعد از اعلام نظر هیات نظارت، دیگر اعتراضی به این موضوع نکردم، چون فکر می‌کردم به هر حال، جایی برای اعتراض باقی نمانده است. ضمن اینکه در آخرین روز و آخرین ساعت‌هایی که وزارت کشور اعلام کرده بود بعد از تمدید، با من تماس گرفتند که بروم و نامه‌ام را بگیرم و فکر هم می‌کردم که به هر حال این مساله، یک مساله‌ی کاملاً سیاسی است. نه تنها من، بلکه خیلی از دوستان این مساله را پیگیری نکردند.

خانم منصوری، شما که اعتراض نکردید، آیا بطور طبیعی جزو تجدید‌بررسی‌ها خواهید بود یا خیر؟
روالی که بطور طبیعی تا به حال وجود داشته؛ این است که آنها که اعتراض نمی‌کنند، چون اعتراضی وجود ندارد، قاعدتاً نباید مورد تجدید نظر قرار بگیرد. ولی به هر حال چون از ابتدا این بررسی‌ها در هیات‌های اجرایی صورت گرفت و استدلال ما هم این بود که این اعلام نظرها کاملاً غیر قانونی است و در نتیجه‌ی اعمال سلیقه صورت گرفته، قاعدتاً اگر دغدغه‌ای برای حفظ شرایط کشور، وجود داشته باشد، می‌بایستی خود کسانی که دست‌اندرکار انتخابات هستند در تصمیمات خودشان و در آرایی که اعلام می‌کنند، تجدید‌نظری جدی را بکنند.