سایه - روشن جبهه مشارکت

مرتیا کریمی شفا

درحالی که جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب که نزدیک‌ترین ارتباطات و دیدگاه‌ها را با این جبهه دارد در ماه‌های باقی مانده تا انتخابات بر لزوم "آزاد و عادلانه بودن" انتخابات مجلس هشتم تاکید کرده‌اند، اما هنوز هیچ مسیر مشخصی برای رسیدن به این هدف اعلام نکرده‌اند.

این جبهه به همراه متحد خود ، تا کنون درباره انتخابات مجلس هشتم، بر خلاف دیگر احزاب وابسته به جریان مشهور به "اصلاح طلب"، بیش از آنکه که در تدارک لیست انتخاباتی باشد، درپی ایجاد وحدت درونی بین اعضاء فراکسیون های داخلی‌اش و نیز برقراری نوعی گفت و گو با رقیبان از جمله حزب مهدی کروبی، "اعتماد ملی" بوده است.

جبهه مشارکت هم اکنون در درون خود با نوعی دو پارگی در حوزه استراتژی انتخاباتی مواجه است. بخش‌های رادیکال این جبهه که چهره‌های شاخص آن را سعید حجاریان، مصطفی تاج زاده، محمد رضا خاتمی و عبد الله رمضانزاده نمایندگی می کنند، در صددند تا با افزایش هژمونی خود بر دیگر فراکسیون‌ها و ایجاد نزدیکی با شاخه دانشجویی حزب، به نوعی با رویکردی محتاطانه تر برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات موضع گیری کنند. این طیف پیش از این در اظهار نظرهای چهره‌های برجسته اش به مقوله "سلامت انتخابات" و نیز دور شدن جریان حزب اعتماد ملی و احزاب اقماری‌اش نظیر همبستگی و انجمن اسلامی معلمان و نیز گروه‌های شش گانه خط امام از ارزش‌های دوم خرداد پرداخته و در مقطعی که کروبی خود را رهبر اصلی جبهه دوم خرداد معرفی کرد، نسبت به این ادعا واکنش‌های شدیدی نشان داده است. طیف پیشرو جبهه مشارکت در دعوای رهبری جریان دوم خرداد، از "ظرفیت بالای رهبری خاتمی" سخن گفت و او را کماکان مهمترین و اصلی ترین ستون اصلاح طلبان دانست.

در مقابل جناح معروف به تکنوکرات‌های مشارکت، که تلفیقی از اعضاء مجلس ششم و وزرای دولت خاتمی هستند، می‌کوشد تا به هر نحو ممکن سایر فراکسیون‌های مشارکت را برای "حضور در انتخابات به هر قیمتی" راضی کند.

چهره‌های شاخص این طیف را محسن میردامادی، حمیدرضا جلایی پور، صفایی فراهانی، صفدر حسینی و ...تشکیل می دهند. این جناح معتقد است که نفس حضور در انتخابات، فارغ از شرایط و ویژه گی‌های آن حائز اهمیت است و می تواند این جبهه را بار دیگر در معادلات قدرت سهیم کند.

این طیف نیز درباره سرکردگی خاتمی در میان تمامی جریانات اصلاح طلب نظری مشابه طیف پیشرو دارد اما معتقد است که حضور چهره‌هایی چون کروبی و هاشمی رفسنجانی در اردوگاه متحد اصلاح طلبان ضروری است.

در منظر بیرونی نیز، برآیند جبهه مشارکت هم اکنون نزدیکی‌های بیشتری با جریان ملی-مذهبی و نهضت آزادی پیدا کرده و رفته رفته از احزاب متعهد برای شرکت در انتخاباتی که درباره سلامت و عادلانه بودن آن تردید وجود دارد، فاصله می گیرد.

فاصله ای که ظرفیب رد صلاحیت چهره‌های این جبهه و نیز برخورد های امنیتی با آنها در آستانه انتخابات را بیشتر کرده است.

این جریان در باره نحوه حضور در انتخابات و ترکیب لیست با حزب اعتماد ملی دچار اختلافات بسیاری است. از یک سو حزب اعتماد ملی بنا دارد که به هر نحو ممکن لیستی که برای کاندیداهای خود تهیه می کند مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد و به همین دلیل در جلسات هماهنگی روی خوشی به حضور چهره‌های شناخته شده جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب، که در اخبار غیر رسمی بر عدم تایید صلاحیت انها تاکید شده نشان نمی‌دهد و از طرف دیگر جبهه مشارکت نیز تائید صلاحیت کاندیداهای عضو خود را شاخصی بر عادلانه و آزاد بودن انتخابات می‌داند.

این دو رقیب داخلی جریان دوم خرداد، با وجود آنکه بر سر کاندیداتوری وزرای دولت خاتمی که برخی از آنها از اعضاء شورای مرکزی جبهه مشارکت هستند اختلاف چندانی ندارند، اما درباره اسامی اختصاصی خود و نیز چهره‌ای که قرار است در صدر لیست ائتلاف قرار بگیرد به توافق نرسیده‌اند.

در این بین جبهه مشارکت در بعد انتقاد از دولت احمدی نژاد به نوعی پیشتاز میدان بوده است. به طوری که پس از انتشار بیانیه دهمین کنگره سالانه خود که طی آن خواستار تشکیل "شورای نجات ملی" شده بود، از سوی جریان‌های حامی دولت به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

اما از سوی دیگر نزاع های داخلی این جبهه که نمود عینی آن مغفول ماندن بحث "جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر "و نیز حذف مصطفی معین از معادلات داخلی اصلاح طلبان بوده با انتقادات زیادی در بدنه این جبهه همراه بوده است. در این میان دفتر تحکیم وحدت و برخی چهره های مستقل از جمله عباس عبدی و احمد زید آبادی نسبت به عدم پیگیری و حضور موثر "جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر"که جبهه مشارکت از بانیان اصلی‌اش محسوب می‌شود، گلایه می کنند.

جبهه مشارکت اما، از آن رو که نیم نگاهی به ماجرای رد صلاحیت‌ها و تلاش برای ائتلاف با حزب اعتماد ملی دارد، حتی الامکان می کوشد که در برابر این جنس انتقادات "سیاست سکوت" را در پیش گیرد و یا به صور غیر رسمی ایده تشکیل آن جبهه را در دل ایده شورای نجات ملی مستحیل کند.

با وجود ابهام در توافقات سیاسی در سطوح فوقانی قدرت درباره ترکیب گروه‌های سیاسی مجلس و احتمال رد صلاحیت گسترده حامیان جبهه مشارکت، افق مبهم انتخابات به داخل این جبهه نیز سایه انداخته و به نوعی بر قدرت تاثیر گذاری‌اش بر معادلات درونی و بین گروهی و سیاسی غلبه یافته است. و این ابهام ممکن است تا زمان اعلام نتایج صلاحیت کاندیداها از سوی شورای نگهبان ادامه یابد.