اصول‌گرايان و اتحادی دور از دست

بهنام قلی‌پور

ساماندهی لويی‌جرگه‌ای متشکل از ريش‌سفيدان مورد وثوق؛ راهبرد ثابت اصول‌گرايان برای پيروزی در هر انتخاباتی است. هرچند شيخوخيت‌محوری اصول گرايان در انتخابات رياست جمهوری نهم کارگر نيفتاد، اما منش رفتاری اين طيف سياسی همواره ايجاب می‌کرده است برای حلّ و فصل مهمترين مسائل سياسی دست به دامن مراجع سياسی مورد اطمينان خود شود.

علی‌اکبر ناطق‌نوری، عکس از خبرگزاری فارس

سال 1374 بود که اصول‌گرايان برای کسب کرسی‌های مجلس ششم اقدام به راه‌اندازی مجموعه‌ای تحت عنوان «تشکل‌های همسو» مرکب از 11 جريان سياسی هم‌فکر به رهبری مؤتلفه کردند. با واگذاری نتيجه‌ی انتخابات اين جريان در انتخابات رياست جمهوری ششم به نام «جبهه‌ی پيروان خط امام و رهبری» تغيير نام و بار ديگر تک‌کرسی رياست جمهوری را در انتخابات از دست داد. با گذشت زمان طيف جوانی از اصول‌گرايان تحت عنوان جالب توجه «ائتلاف آبادگران ايران اسلامی» اعلام موجوديت کرد و توانست در اولين کارزار انتخاباتی خود اکثريت کرسی‌های شورای شهر تهران (دوم) را از آن خود کند.

پيروزی شيرين اين جريان نوخاسته موجب شد بخش غيرفعال و البته سنتی جريان اصول‌گرايان از اواخر سال 1378 با محوريت ناطق‌نوری خود را تحت عنوان «شورای هماهنگی نيروهای انقلاب» دوباره احياء کند. اين شورا که متشکل از يک گروه پنج نفره (ناطق نوری، باهنر، عسگراولادی، تقوی، و فدايی) بود خود را برای تعيين نامزد «جبهه‌ی اصول‌گرايان» آماده کرد. اما نتيجه‌ی بيش از 100 نشست رسمی و غيررسمی آنان برای معرفی يک نامزد واحد در انتخابات به بار ننشست و با کناره‌گيری علی‌اکبر ناطق‌نوری و چندپارچگی اصول‌گرايان به کار خود در سال 84 پايان داد.

دو سال از اعلام غيررسمی انحلال اين شورا گذشت تا اين‌که در فاصله‌ی 300 روز مانده به انتخابات مجلس هشتم، جريان اصول‌گرا بار ديگر تصميم گرفت برای حفظ وحدت انتخاباتی، شورای ريش‌سفيدان خود را مثل گذشته و اين بار تحت عنوان «جبهه‌ی متحد اصول‌گرايان» فعال کند. اين جريان در ابتدا کوشيد با تشکيل يک هيأت پنهان شش‌نفره کار خود را آغاز کند، اما با گسترش اعتراض‌های درون‌گروهی ناچار شد با اعلام اسامی اين هيأت، به حضور پنج نماينده‌ی غيرحزبی تن دهد. کار اين هيأت تعيين 30 نامزد برتر اين جبهه برای ارائه‌ی فهرستی واحد (در شورايی مشهور به 6+5) است.

عسگراولادی، عکس از خبرگزاری فارس

اعضای شورای6+5

در حالی‌که هيچ‌يک از ارکان جريان اصول‌گرا مايل نبود نام شش نفر اول فاش شود، اما در نهايت رسانه‌های نزديک به اين جريان در گمانه‌زنی‌هايی درست نام پنج عضو اين شورا را چنين اعلام کردند: حيدر مصلحي،‌ صادق محصولی، حسين فدايي،‌ عليرضا زاکاني، اسدالله بادامچيان، و حسن غفوری‌فرد.
پنج نفر ديگری هم که به اين شورا اضافه شدند عبارتند از: علی‌اکبر ناطق‌نوری، ‌محمدرضا مهدوی‌کني، ‌سيدمحمدمهدی طباطبايی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، و سيداحمد خاتمی.

بر اين اساس بود که سه بلوک عمده‌ی اصول‌گرايان شامل جبهه‌ی پيروان خط امام و رهبری، رايحه‌ی خوش خدمت، و اصول‌گرايان تحول‌خواه هر کدام دو نفر را معرفی کردند و گروه 6نفره تشکيل و سپس با تشکيل گروه 5نفره شورای مرکزی «جبهه متحد اصول‌گرايان» شکل گرفت.

واکنش‌های اصول‌گرايی

با مشخص شدن ترکيب نهايی شورای ريش‌سفيدان برای انتخاب فهرست واحد، قابل پيش‌بينی بود که برخی از طيف‌های موجود در اين جريان به مخالفت با چنين اقدام و ترکيبی برآيند. اولين واکنش تند را شايد حسن بيادی، عضو شورای شهر تهران و دبير جمعيت آبادگران جوان، نشان داد. بيادی اعلام کرد: اختلاف‌ها را نمی‌توان كتمان كرد. اختلاف وجود دارد و با تأسيس يك شورا نمی‌توان آن را حل كرد. بيادی پا را فراتر گذاشت و گفت: عده‌ای كه در اين شورا دور هم جمع شده‌اند، در خانه‌ی خود نيز رأيی ندارند چه رسد به رأی‌آوردن از سوی مردم. اين عزيزان سرور ما هستند اما بايد اين جايگاه را رها كنند تا جوان‌ترها وارد عرصه شوند. اين عده بارها امتحان خود را پس داده‌اند و مردم به‌خوبی آنها را می‌شناسند. نمی‌دانم چرا باز هم می‌خواهند خود را در معرض امتحان قرار دهند. محسن رضايی هم در حاشيه‌ی دومين همايش دبيران استان‌های جمعيت آبادگران جوان ايران اسلامی در جمع خبرنگاران گفت: من با گروه پنج‌نفره موافقم ولی با گروه شش‌نفره‌ كاری ندارم.
رضايی درباره‌ ائتلاف اصول‌گرايان گفت: گروه پنج‌نفره‌ی حكميت شامل افرادی است كه اكثر اصول‌گراها آن را قبول دارند و اگر علاوه بر اصول‌گرايانی كه اين را پذيرفته‌اند، بقيه هم از آن حمايت كنند، می‌‌تواند ابتكاری برای وحدت‌بخشی به جريان اصول‌گرا باشد.

از سوی ديگر محمدهادی ربانی، سخنگوی فراکسيون اصول‌گرايان مستقل، هم زبان به اعتراض گشود که سهميه‌بندی برای هر يک از گروه‌های اصول‌گرا با اصول‌گرايی مخالف و تنها در راستای حفظ موازنه‌ی قدرت جناح‌ها در انتخابات مجلس هشتم است.
ربانی با اشاره به تشکيل گروه 6+5 اصول‌گرايان اظهار داشت: جريان اصول‌گرايان منتقد، بر اين باورند که بزرگ‌ترين اشتباهی که اصول‌گرايان را هم از اصول‌گرايی دور مي‌کند و هم از ملاک‌ها و شاخص‌های اصول‌گرايی، تمرکز روی افراد و مقبوليت آن‌هاست. اما در کنار منتقدان، گروهی ديگر با حمايت از شورای 11نفره حمايت قاطع خود را از تصميم‌های آن اعلام کردند.

دبيرکل حزب مؤتلفه‌ی اسلامی يکی از مهمترين حاميان ائتلاف است. محمدنبی حبيبی طی سخنانی در جمع اعضای هيأت اجرايی حزب مؤتلفه‌ی اسلامی و اعضای شورای استان اردبيل اين حزب تصريح کرد: به لطف خداوند وحدت ميان اصول‌گرايان رو به افزايش است و از اين رو کليه‌ی اعضای حزب مؤتلفه‌ی اسلامی ضمن همراهی با جبهه‌ی متحد اصول‌گرايان موظفند نسبت به حفظ اين وحدت در سراسر کشور تلاش کنند.

ريزش‌ها

با اعلام ترکيب نهايی شورا و اعتراض بخشی از اعضای اين جريان سياسی به ترکيب و ساختار آن، در نهايت برخی از اين جريان‌های معترض تصميم گرفتند با احترام به ديدگاه‌های شورای اصول‌گرايان فعاليت انتخاباتی خود را با اعلام جدايی از اين جبهه‌ی فراگير اعلام کنند.

اولين انشعاب مربوط بود به «اصول‌گرايان مستقل» در مجلس. (البته اين ائتلاف کمی پيش‌تر از اعلام نهايی ترکيب شورای اصول‌گرايان اعلام موجوديت کرده بود.) اين فراكسيون پيش از اين قرار بود با عنوان «اصول‌گرايان منتقد» (پيشنهاد افروغ) يا «اصول گرايان خلاق» (پيشنهاد سعيد ابوطالب) معرفی شود، اما ديگر نمايندگان عمدتاً شهرستانی اين گروه ترجيح دادند عنوان پسوند مستقل را به صفت خود بيفزايند تا توجيهی برای انشعاب خود بيابند.
اصول‌گرايان مستقل اعلام كرده‌اند كه احتمالاً در انتخابات مجلس هشتم فهرست جداگانه‌ای ارائه خواهند كرد و بعيد است كه در اتحاد اصول‌گرايان به رهبری باهنر با حاميان دولت نيز—اگر چنين اتحادی پايدار بماند—كسی تمايل چندانی به همكاری يا جلب نظر اصول‌گرايان مستقل داشته باشد.

با آنكه روزنامه‌ای با عنوان حزب الله ماه‌هاست كه روی پيشخوان كيوسک‌‌های مطبوعاتی است، اما نام «ائتلاف حزب‌الله» پس از اين بيشتر در رسانه‌ها مطرح خواهد شد. در هفته‌های اخير گروهی به اين نام اعلام موجوديت كردند كه پيش از اين نيز نام ايشان به طور پراكنده مطرح بود. اما اكنون مشخص شده كه آنها نه تنها برنامه‌های رسانه‌ای و تشكيلاتی خود را برای حضور مستقل در انتخابات مجلس هشتم آماده كرده‌اند، بلكه ستاد انتخاباتی خود را نيز از حالا فعال كرده‌اند.
ائتلاف بزرگ حزب‌الله ايران برای انتخابات هشتمين دوره‌ی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده فراتر از جناح موسوم به اصول‌گرا حرکت می‌کند و چتر حمايتی گسترده‌ای دارد كه اصول‌گرايان بخشی از اين طيف خواهند بود.

اسدالله بادامچيان، عکس از خبرگزاری فارس

پيش‌بينی

در انتخابات نهم رياست جمهوری، كه شورای هماهنگی نيروهای انقلاب دربرگيرنده‌ی بيشتر گروه‌های اصول‌گرا بود، با آن همه وسعت، نتوانست سبب اجماع بين اصول‌گرايان شود و با انشعاب از آن، محمود احمدی‌‌نژاد، كه صرفاً در يک يا دو جلسه‌ی شورای هماهنگی شركت كرده بود، رأی مردم را به دست آورد و در مقابل علی لاريجانی كه كانديدای مورد حمايت شورای هماهنگی بود، كمترين رأی را از ميان اصول‌گرايان از آن خود كرد. از همين رو، سرنوشت شورايی كه تنها نمايندگی سه گروه اصول‌گرايان را دارد، کمی در هاله‌ی ابهام قرار گرفته است. اسدالله بادامچيان در اين باره معتقد است: اصول‌گرايان كوشش می‌‌كنند تا فهرستی را كه مورد پذيرش مردم باشد ارائه دهند و نمی‌‌توان تا چند ماه مانده به انتخابات،‌ به‌طور قطع اظهارنظر كرد كه فهرست واحدی خواهيم داشت يا نه.

بادامچيان اعتراف می‌کند: گاه در عرصه‌ی انتخابات در حوزه‌ی انتخابيه‌ای اختلاف‌ بر سر منافع شخصی و گروهی است و وقتی منفعت شخصی و گروهی به مصالح و منافع اسلام و كشور مي‌چربد، با شرايط مشكل‌تری روبه‌رو خواهيم شد. بادامچيان در حالی نگرانی خود را از سرنوشت اصول‌گرايان بر زبان جاری می‌کند که دبير جبهه‌ی متحد اصول‌گرايان اعلام کرده است اصول‌گرايان تحول‌خواه و رايحه‌ی خوش خدمت هنوز بررسی‌های انجام‌شده درخصوص فهرست‌های انتخاباتی خود را در اختيار گروه 11نفره قرار نداده‌اند.