پيروزی قضايی انجمن ايرانی فرانسوی آلزاس بر استاندار فرانسوی

داريوش رجبيان

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

Weyersheim - از نقاشیهای کاظم رضوانیان | برگرفته از سایت نقاش

اخيرا دادگاهی در فرانسه استاندار استراسبورگ را به جرم لغو برگزاری نمايشگاه يک نقاش فرانسوی ايرانی تبار به پرداخت يک هزار يورو جريمه محکوم کرده است. قرار بود نمايشگاه کاظم رضوانيان زير عنوان "نگاه همسو بيست ساله شد" ماه مارس ۲۰۰۶ افتتاح شود که نشد. "فيليپ ريشر"، استاندار استراسبورگ در ماه نوامبر سال ۲۰۰۵ ادعا کرد که در پی اظهارات محمود احمدی نژاد در باره اسراييل برگزاری اين نمايشگاه می تواند تنش زا باشد. اين چيزی است که افسانه خاکپور، وکيل انجمن ايرانی – فرانسوی آلزاس کاملا نامربوط می داند. بانو خاکپور در جريان مرافعه خواستار محکوميت آقای ريشر به پرداخت ده هزار يورو شده بود، اما دادگاه اين مبلغ را ۱۰۰۰ يورو تعيين کرد. با وجود اين، افسانه خاکپور معتقد است که اين مرافعه برای انجمن او و ايرانی تباران فرانسه يک پيروزی قابل توجهی بود. افسانه خاکپور جزئيات اين ماجرا را برای راديو زمانه اين گونه توضيح داد:

خاکپور: انجمن ایرانی‌ـ فرانسوی آلزاس که یک انجمنی‌ست که فقط فعالیت‌های فرهنگی دارد، یک برنامه‌ای برای به نمایش‌گذاشتن نقاشی‌های آقای رضوانیان در سال ۲۰۰۴ به استانداری استراسبورگ پیشنهاد داده بود و استانداری استراسبورگ هم پذیرفته بود و این برنامه‌ریزی از یکسال پیش شروع شده بود برای ماه مارس ۲۰۰۵که مصادف می‌شد با نوروز ایرانی. منتها در ۲۲ نوامبر ۲۰۰۵ آقای فیلیپ ریشر که استاندار شهر استراسبورگ هست و همچنین عضو حزب راست‌گرای فرانسه و همچنین رییس انجمن دوستی اسراییل و فرانسه نامه‌ای نوشت و برگزاری این نمایشگاه را لغو کرد.

زمانه: ادعای فیلیپ ریشر استاندار استراسبورگ دقیقا چه بود؟ به نظر وی، بین این نمایشگاههای نقاشی‌های‌ کاظم رضوانیان و اظهارات محمود احمدی‌نژاد درباره اسراییل اصلا چه پیوندی وجود داشته؟

خاکپور: در واقع، هیچ پیوندی وجود نداشت. اما آن چیزی که او در تصمیم‌اش نوشته بود، این بود که با توجه به سخنان احمدی‌نژاد رییس جمهور ایران و خواستارشدن او در نابودی اسراییل و مبهم‌بودن تیتر نمایشگاه بود که تیتر نمایشگاه «نگاه همسو بیست‌ساله شد» بود و خود این تیتر از نظر استاندار می‌توانست تنشی میان جامعه‌ یهودی و ایرانی شهر استراسبورگ ایجاد کند و نظم عمومی را به‌هم بزند.

زمانه: ولی به نظر شما، عنوان نمایشگاه «نگاه همسو بیست‌ساله شد» به چه چیزی اشاره می‌کند؟

خاکپور: اولا، هر آرتیستی و هر شخصی حق دارد هر نوع عنوانی را که دوست دارد روی اثر هنری‌اش بگذارد و هیچکس نمی‌تواند آن را تغییر بدهد، و این عنوان بیست‌سال پیش انتخاب شده بود و نه الان. ثانیا، محتوای این نمایشگاه هم صرفا نشان‌دادن مناظری از دهات آلزاس و دهات شمال ایران بود. یعنی مقایسه‌ای بین این دو کشور و مناظرشان بود.

زمانه: یعنی به نظر شما، نفس اینکه ایشان یک ایرانی‌تبار است، باعث شد این قضیه مطرح بشود؟

خاکپور: بله. دقیقا، با این مسئله بارها و بارها ایرانیان خارج از کشور مواجه شدند که بسیاری از اروپایی‌ها، حالا به عمد یا غیرعمد، اینها را با رژیم ایران قاطی می‌کنند و حالا که دستشان به آن نمی‌رسد، سعی می‌کنند این تنبیه را متوجه ایرانیان بکنند و اینها را نشانه بگیرند و حقوق‌ اینها را مورد دستبرد قرار بدهند.

زمانه: و بعدش هم دیدیم که... یعنی در خبرها آمد که دادگاه استراسبورگ با جریمه استانداری به پرداخت یکهزاریورو به انجمن متصدی برگزاری این نمایشگاه، تصمیم استاندار را به این دلیل رد کرد که هیچ رابطه‌ای میان تابلوهایی که مناظر ایران و دهات آلزاس را نشان می‌دهد با اظهارات احمدی‌نژاد وجود نداشته، درست است؟

خاکپور: بله، درست است. بهرحال از سال پیش که ما این شکایت را به دادگاه بردیم تا امسال، بارها و بارها ما مجبور به فرستادن پاسخ به استانداری شدیم. چون تقریبا هر هفته یک پاسخ تازه می‌داد که از خودش دفاع بکند که حق داشته چنین تصمیمی را بگیرد و از دلایلی هم که می‌آورد، از جمله فرستادن تکه‌های روزنامه، عکس احمدی‌نژاد و سخنان احمدی‌نژاد درباره اسراییل بود که این تصمیم بسیار غیرقانونی بود و من هم صرفا از جنبه حقوقی با این مسئله برخورد کردم و اینکه حقوق شهروند فرانسوی چه بعنوان انجمن ایرانی‌ـ فرانسوی و چه بعنوان نقاش بهیچوجه نمی‌تواند مورد لطمه قرار بگیرد و آزادی بیان و آزادی مطبوعات و آزادیهای عمومی در فرانسه اصول شناخته شده هستند و استاندار حق نداشته به آنها دست بزند.

زمانه: ولی چرا استانداری محکوم به پرداخت این جریمه به انجمن متصدی برگزاری این نمایشگاه شد؟ آیا فکر نمی‌کنید بخشی از خسارت شامل حال خود نقاش ایرانی هم می‌شد؟

خاکپور: نخیر! چون من وکیل انجمن فرهنگی ایرانی‌ و فرانسوی آلزاس بودم و نه وکیل نقاش و ما از طرف این انجمن بود که این شکایت را به دادگاه بردیم.

زمانه: البته، شما خواستار یک جریمه خیلی بالاتر از آن بودید، نه؟ و می‌خواستید که استانداری ده‌هزاریورو بپردازد...

خاکپور: بله، خواهان ده‌هزاریورو بعنوان جریمه و غرامت شدیم که خب، دادگاه به دلایلی نپذیرفت. ولی آنچه برای ما خیلی مهم بود، لغو این تصمیم غیرقانونی و غیرقابل انتظار بود.

زمانه: در اوایل صحبت‌تان اشاره کردید که فیلیپ ریشر استاندار استراسبورگ در واقع رییس انجمن دوستی اسراییل و فرانسه هم هست. آیا بین عضویت آقای ریشر در انجمن دوستی فرانسه و اسراییل و اقدامش در مورد نمایشگاه پیوندی را می‌دیدید و در این باره صحبت می‌کردید در دادگاه؟

خاکپور: آنطوری که در روزنامه‌های سال گذشته نوشته شده بود، ایشان رییس انجمن دوستی اسراییل و فرانسه بوده، اما در حال حاضر من هیچ اطلاعی ندارم که هنوز این ریاست را ادامه می‌دهد یا نه. ولی آنچه در تصمیم‌اش مهم بود، لغو این نمایشگاه فقط و فقط به‌علت سخنان احمدی‌نژاد علیه اسراییل بود. بنابراین، خب، دلیل قانونی دیگری وجود نداشت، بلکه یک دلیل سیاسی بود و آنچه من مورد اعتراض قرار دادم هم،‌ این بود که ایشان یک جنگ زرگری خارج از فرانسه را وارد فرانسه می‌کند و اتفاقا اوست که نظم عمومی را در اینجا بهم می‌زند و نه انجمن فرهنگی ایرانی‌ـ فرانسوی و نه نقاش و نه محتوای کارهای او.

زمانه: ولی گذشته از این ماجراهای دادگاهی، در اینباره افکار عمومی فرانسه چه می‌گفت، در جامعه چه می‌گفتند؟

خاکپور: به‌محض لغوشدن این نمایشگاه در سال ۲۰۰۵ بسیاری از روزنامه‌های فرانسه این مسئله را مطرح کردند، از جمله مهمترین روزنامه‌ها و مشهورترین آنها مثل «نوول ابسرواتور» و «لیبراسیون» و سایر روزنامه‌هایی که مربوط به خود منطقه‌ آلزاس و استراسبورگ بودند، و این مسئله بطور بسیار گسترده‌ای مطرح شد. امسال هم بعد از لغو این تصمیم باز همان روزنامه‌ها تصمیم را اعلام کردند. روزی که ما در دادگاه بودیم، تلویزیون، رادیو و روزنامه‌های منطقه‌ آلزاس در آنجا حضور داشتند که با ما مصاحبه کردند و خبر لغو این دادگاه را هم بعنوان اولین خبر منطقه‌ای پخش کردند.

زمانه: ایرانیان مقیم فرانسه چه واکنشی داشتند؟

خاکپور: ایرانی‌های مقیم فرانسه خب، گوشه و کنار هر کسی شنیده، بسیار خوشحال شده، اما بعنوان اینکه یک جمعیت ایرانی در دادگاه حضور پیدا بکند، وجود نداشت و هیچ جمعیت ایرانی هم حمایت جمعی از این مسئله نکرد و یکی از دلایلی هم که من این پرونده را دنبال کردم، همین بود که ما ایرانی‌های خارج از کشور را به حقوق شهروندی‌شان در اروپا هم آشنا کنیم و فکر نکنیم که هر مقامی در هر جایی می‌تواند به حقوق این شهروندان دست‌درازی کند و آنها را مورد لطمه قرار بدهد و این هم آگاه کردن جامعه ایرانی‌ست نسبت به حقوق خودش در کشورهای غربی.

زمانه: در نهایت این نمایشگاه برگزار شد، درست است؟

خاکپور: این نمایشگاه... البته دیگر نقاش و خود انجمن خواستار برگزاری این نمایشگاه در آن محل نیستند. بنابراین ما دیگر از این خواسته صرفنظر کرده‌ایم، ولی بهرحال انعکاس آن در کل روابطی که برای ایرانیان آن منطقه ایجاد می‌شود، بسیار درآینده مهم خواهد بود، بخصوص برای انجمن. چون انجمن بعد از لغو این نمایشگاه هر کجا که می‌رفت با جوابهای منفی روبرو می‌شد و ادارات مختلف دیگر هم راجع به آنها کارشکنی می‌کردند، ولی از این به‌بعد بسیار امیدوار هستیم راجع به نتایج این دادگاه.

زمانه: پس در اینصورت فکر نمی‌کنید آنچیزی که آقای ریشر استاندار استراسبورگ می‌خواست، به وقوع پیوست، اینکه او می‌خواست این نمایشگاه برگزار نشود در آن محل، و همینطور هم شد؟

خاکپور: نه! مهم این نیست که این نمایشگاه در آن محل برگزار نشود، مهم این بود که ما ثابت کنیم اولا حقوق یک شهروند فرانسوی، حتا با داشتن تبار ایرانی یا ریشه‌ ایرانی، در فرانسه مورد حمایت قرار بگیرد و ثابت بشود که او بعنوان یک شهروند فرانسوی شناخته شده و هیچکسی حق ندارد او را با سخنان یک دولت دیگر محکوم کند.

زمانه: ولی قرار هست که این نمایشگاه، نمایشگاه « نگاه همسو بیست‌ساله شد»، برگزار شود يا نه؟

خاکپور: این دیگر بستگی به تصمیم خود نقاش و آن انجمن دارد که بخواهند بازهم باهم همکاری بکنند یا همان نمایشگاه را بگذارند یا نه.

زمانه: چون دیگر حتا اگر این نمایشگاه برگزار شود، مجبور است عنوانش را عوض بکند. برای اینکه قرار بود سال ۲۰۰۶ این اتفاق بیفتد که نشد، حالا دیگر باید بگوید: "نگاه همسو بیست‌ویکساله شد."

خاکپور: بله. خب ممکن است بشود بیست‌ویکساله، ولی، همانطور که گفتم، اهمیت این مسئله فقط ایستادن جلو یک تصمیم غیرقانونی یک مقام مهم دولتی بود و اینکه ما جامعه ایرانی را به این حقوق آشنا کنیم و فکر نکنند که حتا رییس جمهور فرانسه در این کشور می‌تواند به دادگاه نرود و پاسخگو نباشد. بنابراین، این برخورد بی‌تفاوتی یا اینکه "بگذاریم هرچه می‌شود بشود"، یا اینکه "ما کاره‌ای نیستیم" را از خودمان دورکنیم.