دولت‌های ناپایدار جهان؛ ایران پنجاه و دوم

از مجموع 60 کشور جهان که دولت بی‌ثبات دارند، ایران در جایگاه 52 ایستاده است.

نتایج یک تحقیق که نشریه سیاست خارجی به همراه بنیاد صلح بر روی 148 کشور جهان در سال 2005 انجام داده‌اند، نشان می‌دهد که این شصت کشور از لحاظ شاخص‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، حکومت‌های ضعیف‌تری داشته‌اند. 51 کشور از این کشورها، وضعیتی بدتر از ایران دارند.

دولت سودان از این نظر، ناپایدارترین دولت در جهان است که احتمال فروپاشی آن زیاد است. جمهوری دمکراتیک کنگو، در این رده‌بندی، پس از سودان قراردارد.

محققان، شصت کشور را در سه گروه، با رنگ‌های متفاوت به معنای ناپایداری شدید، ناپیداری متوسط و ناپایداری کم‌تر، تقسیم کرده‌اند. ایران در گروه کشورهای با "ناپایداری کم‌تر" قرار دارد.

این تقسیم‌بندی‌ها نشان می‌دهد که به طور معمول، بین منطقه جغرافیایی و وضعیت ثبات دولت‌ها، ارتباط وجود دارد.

سه کشور همسایه ایران یعنی، عراق، پاکستان و افغانستان از کشورهایی هستند که در گروه با بی‌ثباتی زیاد قرار می‌گیرند و در واقع جایگاهی بدتر از ایران دارند. ترکیه، جزء کشورهای باثبات نسبی است که نام آن در این فهرست وجود ندارد.

قاره آفریقا، مهد بیشترین کشورهای ناپایدار در این فهرست است: سودان، کنگو، ساحل عاج، زیمبابوه، چاد، سومالی، غنا برای نمونه. به طور کلی، 11 کشور از 20 کشور بی‌ثبات در صدر جدول، آفریقایی هستند.

جوان و بی‌ثبات
میان میانگین سنی جمعیت کشورها و بی‌ثباتی دولت، رابطه معکوس وجود دارد.

بیشتر کشورهای ناپایدار، میانگین سنی کم‌تر از 18 سال دارند درحالی که در کشورهای باثبات مانند سوئد، فنلاند، آلمان متوسط سن جمعیت، بیش از 33 سال است.

بر اساس این تحقیق، هرچند برگزاری انتخابات نکته‌ای مهم در کشورهاست اما از معیارهای اساسی برای تعیین بی‌ثباتی یا ثبات سیاسی یک دولت شمرده نمی‌شود؛ چون بسیاری از کشورها ازانتخابات به عنوان سرپوشی بر استبداد کهنه حکومت بهره می‌گیرند.

از ایران، اتیوپی، تاجیکستان، اوگاندا، ازبکستان و زیمبابوه به عنوان مثالی برای این فرضیه یاد و تاکید شده است که در این کشورها، زمان نزدیک به انتخابات با نیروهای مخالف، برخوردهای سرکوبگرانه صورت می‌گیرد.

شاخص‌های ناپایداری
دولت در حال فروپاشی، دولتی است که در محدوده فرمانروایی خود نظارت تاثیرگذاری ندارد. از طرف مردم مشروع شناخته نمی‌شود و امنیت داخلی و رفاه را برای مردم فراهم نمی‌کند.

دولت در حال فروپاشی، یا از خشونت استفاده عملی می‌کند، یا به آن متمایل است. بیشتر دولت هایی که در این فهرست قرار دارند، در حال حاضر دولت از هم فروپاشیده محسوب نمی‌شوند. این فهرست تنها دولت‌های در معرض خطر را نشان می‌دهد که این به معنای شکست و سقوط دولت‌ها نیست.

12 شاخص، معرف اندازه‌گیری سطح پایداری در دولت‌ها بوده است.
شاخص‌های اجتماعی: فشار روز‌افزون جمعیت، مهاجرت جمعی یا آوارگی درون کشوری، گریز مداوم نیروهای انسانی، میراث‌های قومی کینه‌توزانه و نارضایتی قبیله‌ای؛

شاخص‌های اقتصادی: توسعه اقتصادی نابرابر، رکود ناگهانی یا فراگیر اقتصادی؛

شاخص‌های سیاسی: جنایت‌کار انگاشتن یا مشروع ندانستن دولت، ناکارآمدی خدمات عمومی، نقض گسترده حقوق بشر، فعالیت‌ دستگاه‌های امنیتی به عنوان "دولت در دولت"، ظهور نخبگان چندپاره و گروه‌بندی شده، میزان مداخله کشورهای دگیر یا نیروهای سیاست خارجی.

از میان این 12 شاخص، ایران در مورد حقوق بشر و اقتصاد، وضعیت بهتری دارد. عراق و زیمبابوه در زمینه حقوق بشر، از سایر کشورها عقب‌تر هستند.