«اوباما به تغییر چهره آمریکا در خاورمیانه فکر می‌کند»

حسین علوی

آخرین مناظره باراک اوباما و جان مک‌کین، کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در حالی برگزار شد که بسیاری از کارشناسان، اوباما را برنده‌ی نهایی سه مناظره معرفی کرده‌اند. در این زمینه با امیرحسین گنج‌بخش، پژوهشگر مقیم امریکا گفت و گو کردم:

آخرین مناظره‏ی بارک اوباما و جان ‌مک‌کین ‌و تاثیر آن را بر رای‏دهندگان‌ امریکایی چگونه ارزیابی می‏کنید؟

این سومین مناظره بین سناتور اوباما و سناتور مک کین و آخرین مناظره بود. اهمیت آن در این بود که حرف‏های آخر را باید به یکدیگر می‏زدند.

خوش‌بختانه، پیش‏ای که سناتور اوباما در دو مناظره‏ی قبلی گرفته بود، دوباره تایید شد و آمار و ارقامی که از افکار عمومی امریکا رسید، تقویت موقعیت اوباما را نسبت به سناتور مک‌کین نشان داد. این هم به دو دلیل بود.

یکی این که‌ سناتور مک‌کین تصمیم گرفته بود به اوباما حمله بکند و نشان داده شد که این تاکتیک تاثیر لازم را نداشته و مردم امریکا اساساً قصدشان این بود که بحث را ‌بیشترراجع به مشکلات مردم بشنوند، تا حملات نسبت به یک‏دیگر.

دومین مساله هم دغدغه‏ی اصلی مردم امریکا است و همان مساله‏ی اقتصادی است.

با توجه به این‌که سیاست‏های اقتصادی آقای بوش که توسط آقای مک‏کین هم طرفداری می‏شود، موجب فشار زیاد اقتصادی به مردم شده، از این بابت هم به نفع سناتور اوباما تمام شد.

همان‏طور که گفتید، میزان پذیرش و محبوبیت بارک اوباما نسبت به آقای مک‏کین دارد تثبیت می‏شود. آیا عوامل دیگری هست که غیرقابل پیش‏بینی باشد و بتواند تا زمان انتخابات، مسیر این رقابت‏ها را تغییر بدهد؟

تاریخ نشان داده است که دو هفته قبل از انتخابات، با توجه به فاصله‏ای که الان بین این دو نفر هست ـ حدود ۱۰ عدد ‏ـ برای آقای مک‏‏کین سخت است که بتواند مجدداً آرای خود را بالا بیاورد.

ولی یک اثری هست که به آن «اثر برادلی» می‏گویند و آن هم این است که بسیاری از آدم‏ها که‌ ممکن است بگویند به اوباما رای می‏دهند، در لحظه‏ی آخر نظرشان را عوض کنند.

امیرحسین گنج‌بخش، پژوهشگر مقیم آمریکا

به همین دلیل برای کمپین اوباما، فاصله‏ی ۱۲ درصدی، بسیار فاصله‏ی روشن و مطمئنی است‌ که اگر ۳ تا ۴درصد هم به آن اثر برادلی مبتلا بشوند، تاثیری در نتیجه‏ی انتخابات نداشته باشد.

ولی اگر اتفاق عجیب و غریبی نیفتد، این مسیر ادامه دارد. خصوصاً این که اوباما، خونسردی خاصی دارد و برعکس مک‏کین، در شرایط سخت اقتصادی که امریکا و دنیا‌ در آن به سر می‏برند، این روحیه‏ی مطمئنی که به مردم امریکا می‏دهد، تاثیر بسیار مثبتی خواهد داشت.

با برآمد بحران مالی و اقتصادی اخیر در امریکا، به نظر می‏آید محور رقابت‏ها، همان‏طور که گفتید، بیش از گذشته از مساله‏ی سیاست خارجی، به مساله‏ی امنیت اقتصادی مردم امریکا منتقل شده. آیا این مساله هم‏چنان مهم‏ترین عامل باقی خواهد ماند یا می‏تواند مساله‏ی دیگری در این مدت وارد عرصه بشود؟

بستگی دارد. فرض بگیرید، همین الان یک حمله‏ی تروریستی به امریکا صورت بگیرد، مسلما، این باعث خواهد شد که مساله‏ی اقتصادی به بحث ثانوی تبدیل بشود. چون مساله‏ی مردم امریکا و امنیت امریکا مدنظر خواهد بود.

ولی اگر از این اتفاقات عجیب و غریب و تند رخ ندهد، با توجه به این که مساله‏ی اقتصادی، مساله‏ای نیست که به سادگی قابل حل باشد و یا در کوتاه‏مدت عملی باشد، کماکان مهم‏ترین عامل باقی خواهد ماند و محور اصلی تمام سیاست‏های ‏آینده‏ی رییس جمهور امریکا، چه آقای مک‏کین‌ چه آقای اوباما خواهد بود.

در ارتباط با مسایل خاورمیانه و به ویژه ایران، نقاط قوت و ضعف این دو کاندیدای انتخاباتی را چگونه می‏شود ارزیابی کرد؟

در این زمینه، چون من خودم هوادار نظریات اوباما هستم، شاید خیلی بی‏طرفانه قضاوت نکنم. ولی به هرحال خدمتتان می‏گویم.

مساله‏ای که برای امریکا به‏وجود آمده، این است که چهره‏ی آمریکا در دنیا بسیار مخدوش شده و این هم به خاطر رفتار قلدرمنشانه‏ای بوده است که جرج بوش و همکاران‏اش نشان داده‏اند.

برای مردم خاورمیانه و مردم جهان، بسیار مهم است که این چهره عوض بشود و چهره‏ی واقعی دمکراسی‏خواهی امریکا مطرح بشود.

از این زاویه است که سیاست‏هایی که اوباما پیشنهاد می‏کند و می‏خواهد زورمداری را با دیپلماسی جایگزین کند، اهمیت زیادی پیدا کرده و فکر می‏کنم، با توجه به این که اوباما بسیار بسیار محکم صحبت می‏کند و حاضر به پذیرش هیچ‏گونه دولتی که دولت غیرقابل پیش‏بینی باشد ـ‏ مثل دولت احمدی‏نژاد و جمهوری اسلامی‏ ـ نیست؛ ولی دیپلماسی را بر زورگویی ارجح می‏داند، این نقطه‏ی قوت‏اش هم برای جنبش دمکراسی‏خواهی منطقه و ایران خواهد بود.

از این بابت، فکر می‏کنم، این چهره بسیار چهره‏ی مثبتی از امریکا است که به هر حال مهم‏ترین کشور دمکراسی دنیا است.

در مقابلش، مک‏کین هنوز از همان دکترین سابق زورگویی استفاده می‏کند و چه گفتارش و چه پیشنهاداتی که ارائه می‏دهد، هنوز آن مدلی است که به نظر من می‏شود گفت‌ مدل جنگ سرد‌ و قرن بیستمی است.

اگر بخواهیم این تقسیم‏بندی را بکنیم، به نظر من، اوباما یک سیاست‏مدار قرن بیست و یکم‏ی امریکا و نسل نوین جهانی شده‏ی امریکا است و مک‏کین کماکان در همان مشکلات جنگ سرد، که در زمان خودش معنی خاص خودش را داشت، گیر کرده است.