رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۵ مرداد ۱۳۸۷
گفتگو با دکتر نعمت احمدی پیرامون سنگسار در لایحه جدید قانون مجازات اسلامی

«سنگسار در قرآن وجود ندارد»

Download it Here!

بحث مجازات سنگسار و مغایرت آن با موازین حقوق بشر، بار دیگر در دستگاه قضایی ایران بالا گرفته است. محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، طی سخنانی مجازات سنگسار را مغایر با معاهدات بین‌المللی امضا شده توسط ایران در زمینه‌ی حقوق بشر ندانسته و در این زمینه قائل به تفسیر اسلامی شده است. در گفت‌وگویی با نعمت احمدی حقوقدان و وکیل دادگستری ابتدا منشاء فقهی مجازات‌ها در اسلام، و بویژه مجازات سنگسار را جویا شدم.


دکتر نعمت احمدی، حقوق‌دان و وکیل دادگستری

اصولاً مجازات‌هایی که از شرع نشأت گرفته می‌شود، با دو تعبیر می‌شود با آن‌ها برخورد کرد. آن مجازاتی که در قرآن آمد، یعنی نصح صریح قرآن است و آن تکلیف است، لازم‌الاجراست. اما مجازات‌ها یا اصولاً (تعزیراتی) که در قرآن نیامده و بر اساس نظریات فقهی فقهاست، طبیعتا این‌ها می‌تواند هر فقیه یا هر مجتهدی نظر دیگری داشته باشد.

رجم در قرآن وجود ندارد و به همین خاطر الان ۱۷-۱۶ سال است که ما رجم نداشته‌ایم و فقط یک مورد استثنا در تاکستان داشتیم. هم‌اکنون هم آیت‌الله شاهرودی در صدد جایگزینی مجازات سنگسار به مجازات دیگر است.

در لایحه‌ی جدید مجازات در این ارتباط مجازات جایگزینی در نظر گرفته شده است و آیا از طرف حقوق‌دانان پیشنهاد مشخصی شده است؟

من لایحه‌ی دومی را ندیده‌ام. ضمناً از ما هم دعوت نکردند که در تهیه‌اش دخالت کنیم. یکی از ایرادات اساسی که در ایران الان دست به گریبانش هستیم، این است که قوه قضاییه خیلی به جامعه‌ی حقوقی و دانشگاهی اعتماد و اعتنایی ندارد.

این طوری که شنیده‌ام، بخشی از آن لایحه، عیناً از فقهی که مورد نظر آیت‌الله خویی بوده، برداشته شده است که خود آیت‌الله شاهرودی به آن باور دارند که پیرو آیت‌الله خویی‌اند. یک بخش‌اش هم در قم توسط جامعه مدرسین قم تهیه شده است. یک بخش‌اش هم جامعه‌ی حقوقی خود قوه قضاییه تهیه دیده است.

به خاطر همین، بخش‌هایی که جسته و گریخته این طرف و آن طرف دیده‌ایم، از یک ادبیات ناهمگون برخودار است. پیداست که سه مجموعه در تهیه‌اش نقش داشته‌اند.

این که در آن رجم هست یا نیست، باید بگویم که من آن بخش را ندیده‌ام. قاعدتاً نباید باشد. به خاطر این که هم‌اکنون با بخش‌نامه‌‌ای که آیت‌الله شاهرودی دارد متوقفش می‌کند. طبیعتاً در این قانون مجازات اسلامی که ایشان دارد تنظیم و تدوین می‌کند، باید مجازات جایگزینی باشد؛ مجازات رجم نباشد.

اگر باشد، باز هم باید با همین بخش‌نامه‌ها پیش بروند و جلویش را بگیرند. مضافاً به این که در قرآن نیست. وقتی هم در قرآن نیست، باید از نظرات مختلف، از نظری که به‌روز باشد، حمایت بکنیم و آن نظر را بپذیریم.

نکته‌ی دیگری که آقای محمدجواد لاریجانی در صحبتشان اشاره کردند، این است که ایران چهار سند مربوط به حقوق بشر را امضا کرده است. در مبانی و از نظر تئوریک با آن‌ها موافق است؛ ولی با نحوه‌ی اجرای آن‌ها موافق نیست و مطرح کرده‌اند هر فرهنگی از جامعه‌ای باید شیوه‌ی اجرای خودش را بتواند پیگیری بکند.

ببینید، مطابق ماده ۹ قانون مدنی ایران هر کدام از این عهدنامه‌ها و قراردادهای بین‌المللی را بپذیرد، باید از آن تبعیت بکند و در واقع مثل قانون داخلی است. اما در همین حین، ما در ایران در اصل ۷۳ قانون اساسی داریم که می‌گوید تفسیر قوانین بر عهده‌ی قاضی است.

اگر همان طور که قانون داخلی را می‌تواند تفسیر کند، قانون خارجی را هم، آن قراردادها و مقاوله‌نامه و کنوانسیون‌ها را هم قاضی ایرانی اجازه‌ی تفسیر آن‌ها را دارد.

شاید نظر آقای لاریجانی از این بابت بوده است که ما مجاز به تفسیر قانونمان هستیم؛ حتی اگر فرض کنیم آن کنوانسیون قانون داخلی باشد. طبیعتاً قوانین داخلی کشورها با تکیه بر عرف و مذهب‌شان است.

در ایران از باب همان «تفسیر» است که قانون اساسی اجازه داده است. می‌گوید مثلا فرض کنید سنگسار را من شکنجه نمی‌دانم؛ بلک سنگسار را نوعی مجازات می‌دانم. این‌ها را خب با یک دید می‌شود شکنجه تلقی کرد؛ با دید دیگری اجرای قانون. این اختلاف تفسیر همیشه خواهد بود.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

این هم از آن دروغهای بزرگ است که بجز یک مورد در 16-17 سال اخیر سنگسار در ایران صورت نگرفته. خوبه آمار در این باره موجود است!

-- مریم ، May 19, 2008 در ساعت 03:15 PM

ایشان با چه استدلالی وجودسنگساررادراین رژیم محدودبه موردتاکستان می کنند؟حداقل چندین نمونه فقط دریو تیوب قابل مشاهده است که مربوط به اوایل انقلاب است.مردان وزنانی پیچیده درکفنهای سفیددرمیان جمعیتی خشمگین وتشنه به خون که به سویشان سنگ می اندازند.لازم به ذکرنیست که بدون اطلاع حکومت وحداقل پلیس وقوع چنین صحنه هایی محال است.چه شده که آقای وکیل روزروشن راانکارمی کنند؟

-- فاطمه احمدی ، May 19, 2008 در ساعت 03:15 PM

سنگسار از اسرائيليات است كه هيچ نشاني از آن در قرآن و سيره ي پيامبر در صدر اسلام وجود ندارد و يهود كه همواره در صدد ضربه زدن به دين اسلام بوده و هست اين حكم غير عقلي وغير اخلاقي را مانند بسياري ديگر از خرافات وارد دين اسلام نموده است . آيت الله غروي اين مطلب را به طور مبسوط در كتاب فقه استدلالي مورد بحث قرار داده اند .www.arbabehekmat.com

-- ايران ، May 20, 2008 در ساعت 03:15 PM

خوب فاطمه جان ایشان نگفتند که در اوایل انقلاب سنگسار نبوده بلکه گفته اند در 16-17 سال گذشته بنوده. یعنی از سال 1370 به بعد. والا همه می دانند در اوایل انقلاب بود.

-- سید.ا.محمدی ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

گفتند ای نوح اگر بس نکنی سنگسار می شوی(شعرا 116)
گفتند ما شما را بد قدم و نحس می دانیم اگر دست از گفته خود برندارید قطعا سنگسارتان می کنیم و از ناحیه ما عذابی دردناک به شما خواهد رسید(یس 18)
در قرآن حداقل این دو مورد درباره سنگسار وجود دارد که در هر دوی آنها، کافرون، پیامبران بزرگ را تهدید به سنگسار می کنند.
سنگسار یک پدیدۀ شیطانی است.
در ایران جریانی وجود دارد که مشغول از بین بردن اسلام و فرهنگ ایرانی است،وکیل و قاضی و رادیو و تلویزیون در این جریان دست دارند. برای آگاهی از این جریان " انجمن حجتیه " را در darvishan.info مطالعه فرمائید.

-- م.م. ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

dar nazar dashte bashid ke ishan majbbore ke intori bege, daste kam ine ke payam ishan tori gofte mishe ke kasani ke in matlab ra donbal mikonand mifahmand ke cha ghadr pichide va sangine raftarhaye to IRAN, daryabid!

-- بدون نام ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

bebakhshid man keyboard farsi nadaram,va ghesmate taghiire zaban ham baraye man amal nemikonad,lotfan rahnami konid ke cheguneh farsi type konam,
avalan kheili jalebe ke vaghti harf az sangsar pish miad,kheili ha migan in dar sireh moghadase!!! eslam vojoud nadashte,maslan nazare hamin aghaii ke migan vojud nadashte va az israil omade,israil ke avalan ye keshvare,shayad manzure ishun yahodiat hast,jalebe khedmate ishun arz beshe,doroste ke az yahodiat omade,vali mosalamuna ouna ejra mikonan,hatta dar sadr! eslam ham ejra mishode,va kheili jalebe ke ishan motaghedan ke eslam dine kamelie,khub hamchin dine kameli!!! chera az yahodiha ta'sir migire?chera az ye hamchin dine kameli!!! in hame bardasht haye motefavet mishe va islam dar har keshvare mosalmani ye jure motefaveti ejra mishe??!masalan hamin sangsar,yeki mige haghe ,yeki mige nist...torokhoda dast az in janebdarihaye bija az eslam bardarin,dalile in badbakhtihaye ma dar iran hamin ta'asob haye bija roye mazhab bude

-- sahar ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

سحر جان خانم محترم کیبرد پارسی داشتن مثل خوردن یک لیوان آب است اگر بلد نیستید آب بخورید حرف دیگری ست. شما وقتی فارسی عربی را که در دستگاهتان وجود دارد و این خدانشناسان آنرا برای ما مومنین تهیه دیده اند را در دستگاه خود بکار انداختید کافی ست هر دگمه ای را فشار دهید و روی آن با کاغذ بچسبانید که الف و است ب است و الی آخر و ممنون

-- بدون نام ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

حضرت حسین علوی ایکاش آن مطلب اول مرا هم می گذاشتی تا جانی برای نوشتنی دیگر باشد.
خداقوت

-- بدون نام ، May 21, 2008 در ساعت 03:15 PM

نمی خواهم به این بحث که سنگسار مجازات خشنی ست وارد شوم چون باید به تشریح این مسئله که هر خشونتی خلاف عقل نیست ولی ممکن است خلاف احساس باشد (که بحث مفصلی ست) اشاره کنم.
حرف جناب وکیل در مورد نبودن حکم سنگسار در قرآن کاملا صحیح است. اما حرف ایشان در مورد سنگسار و مبنای نظر فقها اصلا درست نیست.
سنگسار یکی از شیوه های مجازات است که در روایات به آن اشاره شده و روایات هم بعد از قرآن حرف اول را در فقه می زنند و نظر فقها نشات گرته از روایات و آیات است بنابراین اینکه بگوییم سنسگار بر مبنای نظر فقها ست درست نیست . سنگسار گرفته شده از روایات (یکی از منابع فقه) است که مراجع رویش اختلافی ندارند.
اختلاف روی اینست که سنگسار باید در زمان کنونی اجرا شود یا نه (چون سنگسار اصل نیست و می توان آنرا اجرا نکرد)

-- یک روحانی ، May 22, 2008 در ساعت 03:15 PM

دركتاب عهد عتيق مسيحيت كه يهوديان نيز آنرا قبول دارند، مجازات مرگ بوسيله سنگسار براي جرائم زير توصيه شده است:
- زناي محصنه حتي درمورد زني كه باداشتن نامزد با مردديگري نزديكي كند..
-عمل مقاربت با حيوانات.
-بت پرستي يا تشويق ديگران به بت پرستي.
-هم جنس بازي.
-ناسزاگوئي ونفرين به خداوند.
-خوردن خون حيوانات.
-طغيان برعليه والدين.
بجز زمانهاي بسيار قديم كه اين نوع مجازاتها ازسوي دادگاههاي شرع يهوديان توصيه ميشده، بعدها قوم يهود متوجه اين عمل غيرانساني شده و با گذاشتن شرائط بسيارمشكلي كه احرازآنها تقريبا غيرممكن بود، از اجراي مجازات سنگسار خودداري كرده است.
با وجود آنكه در آيه هائي چند از قرآن اشاراتي به افسانه هائي شده كه درآنها تنها براي ترساندن طرف مقابل، ويرا به مجازات سنگسار تهديد ميكرده اند، خود قرآن مجازاتي به عنوان سنگسار راتعيين نكرده است. ولي مسلمانان بايد هم به دستورات قرآن عمل كرده وهم بايد به احكام شريعت كه خارج ازقرآن است، عمل كنند. احكام شريعت هم بستگي تام وتمام به نظر امامان ومجتهدان ديني دارد ودراكثرموارد احكام يكدستي نيستند. درمورد شيعيان، روايات واحاديث هم به احكام شريعت اضافه شده كه مثنوي هفتاد من كاغذ است و كم اتفاق ميافتد تا دومجتهد درمورد يك مسآله نظر واحدي ارائه كنند. بهرحال، با توجه به قدمت دين يهود، بنظر ميرسد كه امامان ومجتهدان اسلامي اين نوع مجازات را كه ‹‹حد›› ناميده ميشوند، ازكتاب عهد عتيق قوم يهود كپي كرده اند وباوجود آنكه يهوديان خود ديگر اين مجازات غيرانساني را اجراء نمي كنند، ولي درمعدودي از كشورهاي اسلامي هنوز اين نوع مجازاتها توسط حكام شرع اجراء ميشوند كه دربيشتر موارد مورد اعتراض دادگاههاي جزائي قرارگرفته وصادركنندگان ومجريان اين نوع احكام دراين دادگاهها محاكمه ميشوند. اين نوع مجازات مورد اعتراض محافل حقوقي جهاني مدافع حقوق بشراست. اكنون مجازات سنگساراست كه درزمره يكي از بيرحمانه ترين وسبعانه ترين نوع مجازات ميباشد. دراجراي سنگسار، محكوم را تاكمردرخاك كرده ومجريان سنگسار باپرتاب سنگ بسوي محكوم، اورا مورد شكنجه هاي طاقت فرسا قرارداده ودر نهايت به قتل ميرسانند. اين طرز آموزه هاي ديني درافراد متعصب اثرات نامطلوب گذاشته وآنان را وادارميكند تا باايجاد كوچكترين شك وترديدي درباره زن يا دختر خود مبني بر نجابت آنان، سرخود دست به اين نوع جنايت هولناك وغيرانساني بزنند. نمونه اخير اين عمل، شكاك شدن يك پدرگويا ازاهالي كرمان، نسبت به نجابت دختر 16 ساله خود وكشاندن وي به كمك دوستش به بيابان وكشتن او با استفاده از مجازات سنگساراست. دراينجا، پدرهم درنقش بازجو وهم درنقش قاضي وهم درنقش دژخيم اعدام، عمل كرده و طبق دستورات ديني خود به فريادهاي همراه باالتماس واستغاثه دختر خود هيچگونه وقعي نمي نهد. اين چه نوع تعليمات ديني است كه درافراد اين گونه ايجاد سبعيت وتوحش ميكند؟ درحاليكه دربيشتر كشورهاي دنيا اكنون مجازات اعدام لغو شده است، دركشور ما مجريان قوه قضائيه كه دائما دم ازخوي انساني ميزنند، سعي دارند تااجراي قوانين دوران بربريت را به اشد خود درباره انسانهاي هموطن خود كه شايد اصلا گناهكار هم نباشند، به كارگيرند. آيا اين همان نماد تمدن چندهزار ساله ايست كه مدام ازآن دم زده وبه عظمتش افتخار ميكنيم؟

-- علي كبيري ، May 26, 2008 در ساعت 03:15 PM

اولا احکام مربوط به رچم درقرآن نیامده .وثانیا این احکام ازتورات به روایات اسلامی راه یافته .وثالثا با این روایات آشفته که راویان به اندک چیزی جعل روایت میکردند نمی شود که چنین احکامی را اجرانمود.رابعادراحکام اسلام اثبات چنین جرمی جزء لامحالات است چون میگوید 4شاهد عادل دیده باشند وهم زمان یه دادگاه مراجعه وشهادت بدهند ؟واگر شاهدان هم زمان مراجعه کردند وشهادت دادند ؟اگر متهم شهادت شاهدان راتکذیب کرد قاضی می بایست نظر متهم رابپذیرد.

-- ابراهیم ملکی ، Jul 26, 2008 در ساعت 03:15 PM