نقض فاحش معیارهای انتخابات آزاد

حسین علوی

در حالیکه گرایش‌های موسوم به اصلاح‌طلب در جمهوری اسلامی ایران به دلیل رد‌صلاحیت گسترده کاندیداهای خود، هنوز قادر به ارائه فهرست انتخاباتی کامل بویژه در تهران نیستند؛ بحث بر سر معیارهای یک انتخابات آزاد و رقابتی همچنان مساله‌ی روز است. ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان اعلام کرده است که فهرست انتخاباتی آنها در تهران، به دشواری به ۲۳ نفر می‌رسد و ممکن است ناچار به ائتلاف‌های جدیدی شوند که جزییات این فهرست بعدا اعلام می‌شود. از سوی دیگر سه ماه پیش کمیته‌ای به نام دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه در تهران به وسیله‌ی خانم شیرین عبادی و گروهی از فعالان حقوق بشر و چهره‌های سیاسی کشور، تشکیل شده است. آنها با انتشار بیانیه‌هایی، مغایرت روند تدارک انتخابات مجلس هشتم با موازین یک انتخابات آزاد را مورد تاکید قرار داده‌اند. در اینباره با محمد سیف‌زاده، حقوق‌دان و عضو کمیته دفاع از انتخابات آزاد گفتگو کردم و در مورد تازه‌ترین اقدامات نظارتی این کمیته جویا شدم:

به عنوان فردی مطلع و عضو کمیته این صحبت را می‌کنم و الا سخنگو باید پاسخگو باشد. تا به حال کمیته ۷ بیانیه صادر کرده و بر مبنای آن بیانیه‌هایی که صادر شده؛ حدود ۲۰ ضابطه در بیانیه‌ی اول آمده است که بر طبق یکی از آن ضوابط، حکومت حتی حق نظارت بر انتخابات را هم ندارد، چه برسد به دخالت. و اعمالی هم که تا به حال انجام شده، با آن ضوابط تعیین شده که دولت جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه بین‌المجالس به آن پیوسته، مغایرت کامل دارد.

‌محمد سیف‌زاده، حقوقدان و عضو کمیته دفاع از انتخابات آزاد

کمیته دفاع از انتخابات آزاد از همه‌ی شهروندانی که در مراحل مختلف انتخابات مجلس هشتم حقوق‌شان ضایع شده، خواسته که شکایت خودشان را به کمیته بفرستند. آیا تاکنون شکایاتی در این رابطه دریافت شده و کمیته اساساً چه اقداماتی انجام داده و یا می‌تواند انجام بدهد؟
تا به حال شکایتی به کمیته واصل نشده. به استحضار می‌رسانیم که عموم آن کسانی که در انتخابات شرکت می‌کنند، یکی از جناح‌های حکومتی هستند که خب، ان.‌جی.‌او‌های مستقل مثل کانون مدافعان حقوق بشر و کمیته دفاع از انتخابات آزاد و سالم را یا به رسمیت نمی‌شناسند. یا اینکه پروانه آن را حتی نداده‌اند و یا اینکه به هر حال آن را به حساب نمی‌آورند. علیرغم این که ما عضو فدراسیون جهانی هستیم. بنابراین کسانی که همکاری کرده‌اند به صورت گزارش‌هایی بوده که در نقاط مختلف رصد شده و در بیانیه‌های ما آمده است که این نقض فاحش معیارهای انتخابات عادلانه و سالم و آزاد است.

همانطور که می‌دانید طبق ماده ۳۰ قانون انتخابات موجود در ایران، ۱۲ گروه از داوطلب شدن در نمایندگی مجلس، محروم شده‌اند. از جمله وابستگان تشکیلاتی و یا هواداران احزاب و سازمان‌ها و جریان‌هایی که قبلاً غیر قانونی اعلام شده‌اند. این موارد تقریباً شامل همه‌ی گروه‌های اپوزیسیون و مخالف نظام که البته مایل به فعالیت‌های سیاسی مسالمت‌آمیز هم هستند، می‌شود. آیا کمیته دفاع از انتخابات آزاد، از حقوق این جمعیت‌ها و احزاب و شهروندان هم دفاع می‌کند و اساساً در برنامه‌های خود اقداماتی در دستور دارد؟
همانطور که در آن بیانیه‌ی مفصل ۷ صفحه‌ای، قانون انتخابات مورد بررسی قرار گرفته؛ این قسمت را ما از اساس، مغایر با قانون اساسی، حتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و هر دوی اینها را مغایر با ضوابط تعیین شده بیست گانه در کمیته انتخابات آزاد و سالم و عادلانه دانستیم و مورد نقد قرار دادیم و آن را رد کردیم. بنابراین ما اصلاً نمی‌توانیم با این شیوه موافقتی داشته باشیم. بنابراین مواردی را هم که به ما اعلام می‌کنند، کاری که ما می‌توانیم بکنیم، موضوع انتشار بیانیه‌های مختلف می‌شود و به اطلاع هم میهنان می‌رسد و منتشر می‌شود و به هر حال مجامع قانونی بین‌المللی هم از آن استفاده می‌کنند.

آیا کمیته دفاع از انتخابات آزاد در ایران، در فعالیت‌های خود از امکانات حقوقی بین‌المللی هم استفاده خواهد کرد؟
این مسایل در جلسه آخر بناست که مورد بررسی قرار بگیرد. البته این حق کمیته است که از امکانات داخلی و بین‌المللی استفاده بکند، بنابراین مورد بررسی قرار خواهد گرفت که این در چه حدی باشد. آیا با نوشتن بیانیه و نامه و یا اقدامات دیگر.