اپوزیسیون و انتخابات مجلس هشتم

این برنامه را از اینجا بشنوید و دانلود کنید

اگر روند به همین شکلی که تا کنون پیش رفته ادامه پیدا کند، در واقع انتخابات مجلس هشتم یکی از غیر دموکراتیک‌ترین انتخاباتی است که در طول عمر جمهوری اسلامی وجود داشته است. سکولارها که هیچ وقت شانس انتخاب شدن نداشته اند، ولی جناحهای دیگر و از جمله اصلاح طلبان این امکان را همیشه داشته اند. اما کوششهایی که تا الان صورت می‌گیرد، در این سمت هست که اصلاح طلبان یا بخشی از آن ها را از این انتخابات حذف کنند. ولی البته این یک احتمال است. این احتمال هم هست که این روند پیش نرود و ما یک صحنه‌ی دیگری را ببینیم. اکنون وضعیت بین‌المللی، مسئله‌ی خطر جنگ، مسئله‌ی بحران اقتصادی و فشارهایی که به کشورمان می‌آید، اعتراض هایی که نیروهای سیاسی و مدنی در داخل کشور می‌کنند، همه این ها می توانند تاثیر بگذارند و ما شاهد روند دیگری در انتخابات باشیم.

همانطور که اشاره کردید ممکن است اتفاقات زیادی در طول این چند ماه بیافتد. از جمله این رویدادها کمیته‌ای است که در ایران برای دفاع از آزادی انتخابات تشکیل شده و در خارج از کشور هم گروه زیادی از فعالان و چهره‌های سیاسی و فرهنگی از آن حمایت کرده اند. فکر می‌کنید که این نهاد و اساسا تلاش‌هایی که برای آزادی انتخابات شکل می‌گیرد چقدر امکان و فضا دارند برای اینکه بتوانند برای آزاد کردن انتخابات در ایران واقعا موثر باشند؟

این کمیته دفاع از آزادی انتخابات واقعا کار شجاعانه‌ای بوده که از طرف عده‌ای در داخل کشور شکل گرفته است. یعنی در شرایطی که هر نیروی مخالفی را امروز می‌گیرند و دستگیر می‌کنند و به زندان می‌اندازند، عده‌ای با این فکر دور هم گرد آمده اند که ضرورت دارد انتخابات آزاد و سالم و عادلانه در کشور ما برگزار شود. این یک ضرورت واقعی هست و اکنون یک بخشی از روشنفکران و نیروهای جامعه مدنی که این خواست را دارند آنرا مطرح کرده اند. این درست همان چیزی است که در خارج از کشور هم بسیاری از نیروهای اپوزیسیون آن را مطرح می‌کنند و در این موضوع هیچ فاصله ای بین داخل و خارج از کشور وجود ندارد. حالا اینکه این امکان چقدر وجود دارد که این خواست عملی شود یا اینکه این کمیته چقدر بتواند کارش را پیش ببرد، من معتقدم که خود ابراز این نظر در داخل کشور، یک قدم فوق العاده مهمی بوده و تاثیرش را هم حتما خواهد داشت.

برگردیم به تماسی که نیروهای اپوزیسیون ایران همواره با انتخابات برقرار کرده اند. غالبا اینطور بوده که اپوزیسیون نظام ایران یا در موضع تحریم قرار می‌گرفته بخاطر اینکه انتخابات آزاد را عملی نمی‌دیده و یا با این استدلال که هر حد از تاثیر که امکان پذیر باشد مثبت است و باید به دنبالش رفت، از سیاست و حتی از فهرست کاندیداهایی که گرایشی از حاکمیت از جمله اصلاح طلبان مطرح می‌کردند، حمایت می‌کرده است. فکر می کنید که از طرف اپوزیسیون، امکان طرح سیاست سومی تحت عنوان سیاست مستقل وجود دارد؟

امروز در این انتخابات اپوزیسیون دیگر با این سئوال شروع نکرده که باید حتما تحریم کنیم یا در انتخابات شرکت کنیم. خوشبختانه در این دور کوشش کرده که وارد کارزار انتخاباتی شود و در وهله اول این کلاف پیچیده و سردرگم انتخابات را باز کند. یعنی به این سئوالات مشخص سریعتر جواب بدهد که حساسیت‌ها امروز کجاست و کدام نیروها کدام شعارها و مسائل را مطرح می‌کنند و مسائل سیاسی در داخل و خارج کشور چگونه می‌تواند بر این روندها تاثیر بگذارد. همه‌ی اینها مسائلی است که اپوزیسیون وارد بحث آن شده است. ولی اینکه این نیروها چه نظر مشترکی می توانند داشته باشند، به نظر من بخش مهمی از این اپوزیسیون در خارج از کشور بر روی انتخابات آزاد هم نظرند و همسویی نشان داده اند. همچنین در مسئله‌ی تاکید روی صلح و اهمیتش برای کشور ما همسویی وجود دارد. مسئله‌ی عادی سازی روابط ایران با غرب مطرح است. مسئله‌ی ضرورت کنار رفتن دولت احمدی نژاد به عنوان دولتی که سیاستهای غلطش امروز در داخل کشور به این بحران دامن زده و ایران را وارد چنین وضعیتی کرده است، همه این ها سیاستهایی هست که بخش مهمی از نیروهای اپوزیسیون در خارج از کشور با آن همسویی نشان می‌دهند.

نکته‌ی دیگری که همیشه در ارتباط با انتخابات مطرح می‌شود، چگونگی و نقش شرکت زنان به‌طور کلی در عرصه سیاست و به ویژه در انتخابات است. مدتهاست که در خارج از کشورمسئله‌ی طرح سهمیه بندی زنان، چه در مدیریت سازمانهای سیاسی و چه در مسئله‌ی فهرست کاندیداهای انتخابات مطرح هست. در بسیاری از کشورهای غرب هم این مسئله مطرح هست و اجرا می‌شود. شما از جمله فعالان حقوق زن هستید که با این سهمیه بندی زیاد موافق نیستید و پیشبرد امر برابری حقوق زنان و مردان را در راستای استعداد و توانایی و ممارستی که خود زنان نشان می‌دهند، ممکن می دانید. جالب است که اکنون در ایران هم گرایشهای اصلی که در درون نظام هستند، یعنی اصولگراها و اصلاح‌طلبان در لیست خودشان تلاش می‌کنند که 30 درصد را به زنان اختصاص دهند. فکر می‌کنید که این تلاش در داخل کشور دقیقا از همان جنس تلاش در خارج از کشور هست یا می‌تواند ابعاد دیگری داشته باشد؟

ببینید در داخل کشور زنان فوق العاده فعال هستند. در داخل جامعه ایران، ما با یک مجموعه از زنان تحصیل‌کرده و روشنفکر در همه‌ی عرصه‌ها مواجه هستیم. بخصوص زنانی که فعالیت وسیعی دارند و در مبارزات خودشان را آنچنان نشان داده اند که احزاب سیاسی نمی‌توانند همینطور به سادگی از کنار آن ها بگذرند. به همین دلیل آن ها در برنامه‌های خودشان روی این مسئله تاکید دارند. ما می‌بینیم که همین جنبش یک میلیون امضا برای رفع تبعیض، با وجود اینکه اینهمه در دولت با آن مخالفت می‌شود و نیروهای فعال آن را دستگیر می کنند و به زندان می‌اندازند، ولی باز هم بحث آن وارد مجلس می‌شود. این‌ها همه نشاندهنده موقعیت و توانایی زنان هست. امروز هم کار واقعا عاقلانه‌ای هست که تمام احزاب سیاسی که می خواهند در داخل ایران فعالیت کنند، به زنان توجه کنند و این امکان را به آنان بدهند. به نظر من مسئله سهمیه بندی در داخل کشور متفاوت با آن چیزی است که من در ارتباط با خارج از کشور مطرح کرده‌ام. و این سهمیه بندی که اکنون در داخل کشور مطرح شده، جواب گویی صحیح به نیازی است که امروز وجود دارد.