Dec 2010

این فصل لعنتی

ویدا وفایی: «عاشقانه‌های مصدق» سروده‌ی مرتضی بخشایش از چهار دفتر تشکیل شده است: پرنده‌های پوشالی؛ عاشقانه‌های مصدق؛ این فصل لعنتی؛ و دست‌ها یک روز تمام می‌شوند. دفتر اول سه شعر دارد که عریان و بی‌پرده واقعیت‌هایی تلخ را به خواننده می‌چشاند. نخستین شعر دفتر اول با نام «خراش» می‌تواند خراشی باشد بر پوسته‌ی باوری دروغین و شاعر سطح را می‌خراشد که دروغین بودن آن را آشکار کند؛ و یا ممکن است زخمی باشد بر تن قومی که شاعر روایتش می‌کند.

ضرورت ترمینولوژی نقد ادبی

ویدا وفایی: «فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی»، تألیف ام. اچ ایبرمز (۱۹۱۶ م) استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه کرنل است که در ۱۹۵۷م منتشر شده و به ویراست نهم رسیده است. این فرهنگ یکی از پرطرفدارترین و کارآمدترین منابع ادبیات و نظریه ادبی در غرب است. توضیحات این فرهنگ درباره‌ی انواع نقد و مکاتب ادبی و تفاوت‌های آنها و اصطلاحات روایت‌شناسی و انواع ادبی بسیار راه‌گشاست.

درباره‌ی كتاب «در تمام طول شب»

ویدا وفایی: علی اسفندیاری، مشهور به نیما یوشیج را همگان به‌عنوان شاعری بدعت‌گذار می‌شناسند كه طی چند دهه تلاش مستمر بابی بر ابواب شعر فارسی افزود؛ شاعری كه علاوه بر شعر، مقالات و نامه‌ها و یادداشت‌های فراوانی نیز از خود به یادگار گذاشت. در ماه‌های اخیر كتابی با عنوان «در تمام طول شب» ]بررسی آراء نیما یوشیج[ روانه‌ی بازار نشر شده که نویسنده‌ی آن آثار منثور نیما را پایه‌ی پژوهش خویش قرار داده است.

سایه‌ی معلق عدالت و حقیقت

ناصر غیاثی: رمان «سایه‌اش دیگر زمین را سیاه نخواهد کرد» ثبت یک روز از زندگی بیرونی و درونی مردی است چهل و چند ساله به نام یوسف بنی‌عالمی، وکیل دادگستری و تاجرپیشه. از داستان‌های قرآن، اساطیر یونان و شکسپیر شاهد و مثال می‌آورد، گاه و بی‌گاه بیتی می‌خواند و دایره‌ی واژگانی او کلماتی در خود دارد مانند «تأدیب» و «مجادله» و یا «مخافت» که تکیه‌کلام اوست. بنی‌عالمی یک روز صبح بیدار می‌شود و خود را در اتاق هتلی ارزان‌قیمت در پاریس می‌یابد.

فرهنگ چگونه به‌وجود آمد؟

سمانه خلیلی: نیکلاس کنراد، باستان‌شناس آلمانی به اتفاق دوست نویسنده‌اش یورگن ورتهایمر بر اساس یافته‌هایش در کاوش‌های باستان‌شناسی، رمان مستند علمی «ونوس از یخ» را درباره‌ی چگونگی پیدایش فرهنگ و شکل‌گیری هویت فرهنگی در انسان‌ها نوشته و منتشر کرده است. این باستان‌شناس اعتقاد دارد که در لحظه‌ی رویارویی نئاندرتال‌ها با هوموساپینس‌ها فرهنگ به‌وجود آمد و هویت فرهنگی در انسان‌ها شکل گرفت. گزارشی ترجمه کرده‌ام درباره‌ی این رمان خواندنی.

سرگذشت یک آلمانی-ایرانی که اسرائیلی شد

علی صیامی: آرون در محله‌های خارجی‌نشین، بیشتر ترک و کرد و عرب، به مدرسه می‌رود، دوست پیدا می‌کند و بزرگ می‌شود. همه کله‌سیاه و سبزه‌پوست مثل خودش. مشکل اصلی‌اش با این خارجی‌ها وقتی شروع می‌شود که آویزِ ستاره‌ی داوودِ گردنبندِ زنجیر طلاش از زیر پیراهنش بیرون می‌افتد و خارجی‌های مسلمانِ ترک و کرد و عرب می‌فهمند که او یهودی‌ست. گردن‌بند هدیه‌ی مادربزرگش به او در سفری به اسرائیل بوده است.

افتادن به خاک خوب

فرزاد آبادی: انسانی که شعر مهدی مرادی از او سخن می‌گوید،از آینده‌اش بی‌خبر است و بی‌ثباتی محیط زندگی چنان بر او تأثیر گذاشته که بعد از سال‌ها هنوز نتوانسته به شخصیتش شکل بدهد و در حالت سیالیت به‌سر می‌برد. اهمیت آب و شکل‌های دیگر آن در شعر مرادی از این واقعیت نشان دارد. آب هم بی‌ثبات است و از شکلی به شکلی دیگر درمی‌آید. آب هم مانند انسان‌ها در شعر مرادی می‌تواند تغییر ماهیت دهد و از شکلی به شکلی دیگر درآید.

ژرژ سیمنون: روایتگر بی‌وطنی و تنهایی

ویدا وفایی: شخصیت‌های آثار سیمنون روزنامه می‌خوانند، نقشه می‌ریزند، دروغ می‌گویند، دزدی می‌كنند، دست به جنایت می‌زنند و حتی گاهی خودكشی می‌كنند. بیشترشان انسان‌هایی تنها و فاقد اعتماد به نفس هستند كه به امید تغییر اوضاع به هر دستاویزی متوسل می‌شوند. گاه حسرت عمر از دست‌رفته‌ی زندگی‌شان را سیاه می‌كند و گاه تلاش برای پنهان كردن رازی كه افشای آن موقعیت‌شان را به خطر می‌اندازد، خود باعث نابودی آنها می‌شود.