رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۳۸۹
بررسی طرح توسعه فرهنگ حجاب و عفاف در گفت‌وگو با بهیه جیلانی، جامعه‌شناس و فعال حقوق زنان

توسعه فرهنگ حجاب و زنان ایرانی

ایرج ادیب‌زاده
adibzadeh@radiozamaneh.com

مصطفی محمد‌نجار، وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه در برابر کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی از قابل اجرا شدن طرح «توسعه فرهنگ عفاف و حجاب» با هدف کنترل بیشتر وضعیت پوشش زنان خبر داد.

Download it Here!

این طرح که روی استفاده از چادر به عنوان حجاب برتر تاکید دارد، در جلسه شورای اجتماعی وزارت کشور به تصویب رسیده است.

طرح یاد شده، سال ۱۳۸۲ و در زمان دولت محمد خاتمی توسط شورای انقلاب فرهنگی تصویب شده و بنا بود در سال ۱۳۸۴ به اجرا درآید. پیش از روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد و در زمان رقابت‌های مربوط به انتخابات ریاست جمهوری، وی از کنار گذاشته شدن این طرح سخن گفت؛ سخنی که البته فعالان حقوق زنان در ایران آن را به حساب تبلیغات انتخاباتی وی گذاشتند.


دکتر بهیه جیلانی

بر اساس قانون تصویب شده‌ی شورای انقلاب فرهنگی، اجرای این طرح تنها به برخورد نیروی انتظامی با چگونگی حجاب زنان در مکان‌های عمومی محدود نمی‌شود، بل‌که بر اساس آن، تعدادی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها نیز موظف شده‌اند تا این طرح را با شعار «بالا بردن فرهنگ عفاف»، در اداره‌ها و کارخانه‌ها نیز به مرحله‌ی اجرا گذارند.

بهانه‌ی لازم برای اجرای این طرح در چندماه اخیر با اظهار نظر‌ مقامات سیاسی و مذهبی فراهم شده است. به ‌عنوان نمونه، حجت‌الاسلام صدیقی در یکی از نمازهای جمعه ادعا کرده که وقوع زلزله ناشی از بدحجابی و گناه در جامعه اسلامی‌ است. وی گفته زنا و گناه باعث افزایش زلزله می‌شود. پیش از آن محمود احمدی‌نژاد نیز وقوع زلزله را حتمی دانسته و از مردم خواسته بود از گناه پرهیز کنند.

آیت‌الله خوش‌وقت نیز در پاسخ به سایت رجا نیوز، به احتمال وقوع زلزله به دلیل افزایش گناه اشاره کرده بود. رییس کنوانسیون روحانیون مجلس، حجت‌الاسلام رهبر نیز از روسری زنان انتقاد کرده و گفته بود: این کجایش حجاب اسلامی است؟

این نکات را با خانم دکتر بهیه‌ جیلانی، جامعه‌شناس و فعال حقوق زنان در میان گذاشتیم و از وی پرسیدیم: چرا این طرح و اجرای آن در شرایط کنونی کشور مطرح شده است؟

در این مقطع زمانی که نیاز داریم مشکلات بزرگ‌تر را حل کنیم، دوباره به مسئله‌ی زن و حجاب زن پرداخته می‌شود. درواقع فقر و فحشا، ظلم و بی‌قانونی را کنار می‌گذاریم تا به مسئله‌ی حجاب و عفاف بپردازیم.

فرض کنیم که این مسئله واقعیت و ضرورت داشته باشد، آیا مشکل دیگری به جز حجاب نداریم؟ مسئله‌ی بی‌کاری، اقتصاد و فقر که هنوز حل نشده‌اند و بدتر از همه اتفاقاتی است که می‌افتند و بسیار حاد هستند. فکر می‌کنم این مسئله همیشه برای آقایان اندوخته‌ای بوده تا هرگاه در مقابل مشکلات واقعی قرار می‌گیرند مسئله‌ی حجاب را عنوان کنند. به این ترتیب فکر می‌کنم امروز بهترین روز است که مسئله‌ی حجاب را مطرح و چادر را رسمی کنند. صدا و سیما نیز در خدمت‌شان است.


طرح توسعه فرهنگ حجاب و عفاف تنها به برخورد نیروی انتظامی با زنان در مکان‌های عمومی محدود نمی‌شود

فکر می‌کنید واکنش خانم‌ها در ایران چطور است؟

مطمئنا در این زمینه با دو واکنش کلی روبه‌رو خواهیم شد. واکنش اول این است که شاید این حرکت برای آن گروه مخالف اما در سکوت نشسته برخورنده باشد. زیرا زنان ایرانی نه تنها بی‌حجاب نیستند بل‌که زیادی هم حجاب دارند. دیگر این که این عامل باعث اضافه شدن مشکلی بر مشکلات دیگر خواهد شد. در حال حاضر هرچه ملت ایران مشکلات بیشتری داشته باشد، مشکل واقعی‌‌اش سریع‌تر حل خواهد شد که آن هم حق برابری، آزادی و حق زندگی ‌است.

هر سال با فرا رسیدن فصل گرما، فشار بر زنان ایرانی برای رعایت حجاب اسلامی افزایش می‌یابد، اما امسال انگار کمی زود‌تر به این مسئله پرداخته‌اند. از جمله حجت‌الاسلام صدیقی در نماز جمعه گفت که وقوع زلزله ناشی از بدحجابی و گناه در جامعه اسلامی است. واکنش شما به عنوان یک جامعه‌شناس به این گفته‌ها چیست؟

این گفتمان در این مقطع زمانی حاصلی بیش از این ندارد که اندیشه و افکار ملت‌ را به سمت و سوی غیرواقعی بکشاند. مطرح شدن این مسائل در حال حاضر به نوعی پرت کردن حواس مردم از تمرکز بر مشکلات واقعی ملت ایران است. مشکلاتی که در صدر آن فقر اجتماعی قرار دارد. بازهم می‌گویم، سوق دادن افکار مردم به سمت حجاب زنان، چیزی جز توسل حاکمیت به راه حل‌های غیر واقعی نیست.

اعلام شده این طرح تنها به برخورد نیروی انتظامی با چگونگی حجاب زنان در مکان‌های عمومی محدود نمی‌شود. درواقع برای تعداد زیادی از سازمان‌ها و وزارت‌ خانه‌ها نیز تعیین تکلیف شده است. فکر می‌کنید قصد دارند با این طرح، گروه دیگری از زنان را نیز خانه‌نشین کنند؟

صددرصد. پروژه‌ی بزرگ جمهوری اسلامی در حال حاضر جدا کردن زن و مرد از یکدیگر است. این مسئله فقط به این‌جا ختم نمی‌شود. وقتی می‌بینیم در اداره‌‌ها دستور می‌دهند حتی مبلمان را طوری بچینند که خانم‌ها از آقایان جدا باشند، می‌توانیم حاد بودن مسئله را درک کنیم. در صورتی که راه حل مشکلات در جای دیگری است. وقتی این‌ها این‌چنین روی عفاف و حجاب زنان تاکید می‌کنند، بدانید مشکلات درون خودشان است که خیلی سنگین شده است.

سی سال است که جمهوری اسلامی در مورد حجاب و عفاف می‌گوید و زنان ایران تا آن جا که در توان‌شان بوده در مقابل محدودیت‌ها ایستاده‌اند. این‌بار چطور فکر می‌کنید؟

مطمئن باشید این لایحه در خود مجلس خواهد ماند و زنان ما مثل ۳۱ سال پیش هم‌چنان زندگی خود را با افت و خیزهایش ادامه خواهند داد.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

این آقایون جیب بری اسلامی دنبال ساختن یک منبع پولی دیگه هستند تا کسری بودجشون رو یه مقداری از این راه جبران کنند و الا دلیلی نداره هر روز به حجاب ما زنها کار داشته باشند گویی که تو ایران مشتی فاحشه زندگی می کنند ؛ البته تو مملکتی که دختر آرایش کرده رو با حیوان یکی میدونند این نوع سیاست ها یعنی برخورد محترمانه با فاحشه ها!!!

-- بدون نام ، Apr 21, 2010 در ساعت 02:41 PM

اتفاقاً خیلی خوبه چون وقتی چادر، بخصوص چادر ضخیم سیاه رنگ که حتی اگر نور هم ازش رد شه نمیشه اون طرفشو دید اجباری بشه، اونوقت میشه به راحتی زیرش بمب و اسلحه و نارنجک به این طرف و اون طرف حمل کرد.

من سی ساله که منتظر این کار بودم! خیلی دیر کردن.....

-- بدحجاب ، Apr 22, 2010 در ساعت 02:41 PM