رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۲۵ مرداد ۱۳۸۹
با همسایگان

اهمیت تلویزیون مشترک فارسی‏زبانان

شهزاده سمرقندی
shahzoda@radiozamaneh.com

همان‏طور که می‏دانید، چند ماه پیش از نوروز ۱۳۸۹، دولت‏های فارسی‏زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان اعلام کرده بودند که در اولین روزهای نوروزی تلویزیون مشترک فارسی‏زبانان را به‏راه خواهند انداخت.

Download it Here!

طرح به راه انداختن تلویزیون مشترک بین سه کشور، از چند سال پیش مطرح بود. اما به دلایل سیاسی و اقتصادی تا بهار عملی نشده بود. این بار نیز برای سومین‏بار برنامه‏ی شروع به کار این تلویزیون به تعویق انداخته شد و تاکنون مهلت دیگری برای شروع کار آن اعلام نشده است.

در این برنامه‏ی «همسایگان» چند گفت‏وگو روی این موضوع انجام داده‏ام و نظرهای چند تن از فارسی‏زبانان را جویا شده‏ام. صاحب‏نظران از اهمیت و نیاز به چنین تلویزیونی بین کشورهای فارسی‏زبان گفته‏اند.


روسای جمهور ایران، افغانستان و تاجیکستان

پیش از همه، به سراغ ثریا پرلیکا، رییس «اتحادیه‏ی سراسری زنان در افغانستان» رفتم و نظر او را در باره‏ی این موضوع پرسیدم.

خانم پرلیکا می‏گوید که دولت افغانستان نباید هیچ مشکلی با اجرای این طرح داشته باشد. چون به راه افتادن تلویزیون مشترک فارسی‏زبانان در رشد و توسعه‏ی فرهنگی بین این سه کشور تاثیر مثبتی خواهد داشت. اما در عین حال معتقد است که با توجه به اختلاف‏نظرهای موجود بین سه کشور، پیش از شروع به کار این تلویزیون، دولت‏های سه کشور باید با هم به توافق برسند.

ثریا پرلیکا:

در هر صورت اگر این سه کشور بتوانند تلویزیون مشترکی داشته باشند، بسیار خوب است. هم یک تبادل فرهنگی و تجارب است و هم با توجه به زبان، فرهنگ و تاریخ تقریبا مشترک بین این کشورها، چنین تلویزیونی باعث می‏شود که مردمان هرسه کشور به هم نزدیک شوند و تفاهم‏ها در میان‏شان به‏وجود بیاید.

اما از نظر تفاوت‏هایی که بین سیاست‏های حاکم بر سه کشور وجود دارد، ممکن است بار دیگر ایران دست بالا پیدا کند که تبلیغات مربوط به خود را پیش ببرد تا مبادا مردم ایران تحت تاثیر آزادی‏هایی که در تاجیکستان، به خصوص در ارتباط با موزیک، رقص و… وجود دارد، قرار بگیرند. وضعیت افغانستان هم ممکن است از لحاظ سیاسی، اخبار و… بعضی مشکلات و چالش‏ها را به‏وجود بیاورد.

این فکر در اصل خود، موضوع خوبی می‏تواند باشد که در رشد و توسعه‏ی هر سه کشور در رابطه با مسائل فرهنگی مفید واقع شوند.

اما قبل از به وجود آمدن این تلویزیون، باید موافقت‏‏هایی بین سه کشور صورت بگیرد. مثلا ایران بعضی مسائل سخت‏گیرانه‏ی ایدئولوژیک خود را آن‏قدر انعکاس ندهد یا بر ضد حکومت‏ها تبلیغات نکند و کلا تبلیغاتی بر ضد کشورهای دیگر در آن‏جا صورت نگیرد.

این است که در شرایط امروزی، ایجاد چنین تلویزیونی، به نظر من مشکل می‏آید.

ایجاد تلویزیون مشترک بین سه کشور در پرنسیب مورد تایید و کار بسیار خوبی است، اما سیاست‏های مختلفی که دارند، به خصوص با سیاست‏های جمهوری اسلامی ایران و تنش‏هایی که وجود دارد، ممکن است ایجاد آن در کوتاه‏مدت، به دور از مشکلات نباشد.

اما عبدالفتاح واحداُف، مدیر «مونیتورینگ رسانه‏های مستقل در تاجیکستان» می‏گوید که مشکل اساسی، نگرانی تاجیکستان است که فکر می‏کند ممکن است دولت ایران از طریق این تلویزیون به ترویج دین در تاجیکستان بپردازد؛ کاری که در قانون اساسی تاجیکستان ممنوع اعلام شده است.

از سوی دیگر، ایران نگران بی‏حجابی زنان تاجیک است و اصرار بر سر رعایت پوشش اسلامی دارد. در حالی که چندی پیش وزارت فرهنگ تاجیکستان اعلام کرد که حاضر شدن با روسری در دانشگاه‏ها، برای دانشجویان دختر ممنوع است، اکنون با اصرار دولت ایران روبرو شده است که مجریان زن و یا زنان آوازخوان و یا رقاصان زن تاجیک، باید پوشش اسلامی را رعایت کنند.

آقای عبدالفتاح واحداُف می‏گوید:

مشکلاتی در مورد ایجاد تلویزیون مشترک بین کشورهای فارسی زبان، افغانستان، ایران و تاجیکستان وجود دارد؛ از جمله این که ایدئولوژی دولت تاجیکستان، دولت دنیوی، یعنی دولتی است که از دین جدا است. به این دلیل آزادی اندیشه، بیان و سخن در این کشور، نسبت به کشورهای ایران و افغانستان نسبتاً وسعت‏یافته‏تر است.

به باور من، به خاطر همین مشکلات است که امروز طرح تلویزیون مشترک بین سه کشور، نمی‏تواند جاری ‏شود.

تاجیکستان برای نمایش دادن برنامه‏های تلویزیون ایران و یا افغانستان هیچ مشکلی ندارد. این برنامه‏ها بدون تلویزیون مشترک هم آزادانه در کشور ما پخش می‏شوند. مشکل تلویزیون تاجیکستان است و کشورهای ایران و افغانستان نمی‏توانند برنامه‏های تلویزیون این کشور را در کشورهای خود پخش کنند. مثلا چون زنان در تاجیکستان حجاب ندارند و حجاب‏پوش نیستند، نمی‏توانند این نوع پوشش را در تلویزیون ایران نمایش دهند.
یعنی اختلاف‏ها در عنعنه‏های (رسوم رایج) موجود در این کشورها هستند. امکان ایجاد تلویزیون مشترک وجود دارد، اما تا زمانی که این اختلاف‏ها در این سه کشور وجود دارد، فکر نمی‏کنم عملی شود.

از سخنان شما می‏توان به این نتیجه رسید که به دلایل مذهبی محکمی که در ایران رایج است، نزدیکی سه کشور فارسی زبان در این زمینه، به تعویق انداخته شده است. به نظر شما این سه کشور در چه جهت‏هایی هم‏دل و هم‏زبان هستند و هیچ مشکلی برای نشستن دور یک میز ندارند؟

بین تاجیکستان، ایران و افغانستان هیچ مشکل حتی مذهبی هم وجود ندارد. مشکلات همان مسائل ظاهری موجود هستند. در زمینه‏های معنوی‏ای مانند فرهنگ، دین، صعنت و… ما هم‏اندیشه و هم‏عقیده هستیم.
امروز بسیاری از برنامه‏های آموزشی، بناکاری و… ایران در تاجیکستان پخش می‏‏شوند. حتی ایران امروز در یکی از بزرگ‏ترین پروژه‏های مربوط به توسعه‏ی انرژی در تاجیکستان سهم می‏گیرد.

منظور این است که ما مشکلات اقتصادی و از این دست با هم نداریم، مشکلات ما فقط در ظاهر مذهبی است که مردمان در بعضی از کشورها نمی‏توانند آن را بپذیرند.


اما برخی دیگر از صاحب‏نظران معتقدند که نفوذ روسیه هم بی‏تأثیر نیست. امید جیهانی، یکی از دانشجویان تاجیک مقیم روسیه، معتقد است که فارسی‏زبانان باید به سوی برداشتن مرزها بروند. وی می‏گوید که اگر فارسی‏زبانان می‏خواهند با دیگر کشورهای اروپایی هم‏پا بشوند، باید از طریق هم‏بستگی با هم‏زبانان و هم‏فرهنگان خود جلو بروند.

وی در ارتباط با عقب افتادن طرح تلویزیون مشترک فارسی‏زبانان می‏گوید که امید ندارد چنین تلویزیونی بتواند شروع به کار کند. تلویزیونی که قرار است دفتر آن در دوشنبه‏، پایتخت تاجیکستان، مستقر باشد.

امید جیهانی:

جامعه‏ی تاجیکستان خیلی از دیگران پرت مانده است و ما اگر خواسته باشیم به جامعه‏ی جهانی بپیوندیم، باید توسط کشورهای هم‏فرهنگ و هم‏زبان خودمان این کار را بکنیم. اما ما هنوز نمی‏توانیم بین خود‏مان بر سر یک کار فرهنگی مشترک به توافق برسیم، چه برسد به برداشتن مرزهای سیاسی مانند اتحادیه‏‏ی اروپا.

ایران، افغانستان و تاجیکستان خیلی راه دارند تا این که تبدیل به یک اتحادیه‏ی فارسی‏زبانان و … شوند. چنین تلویزیونی را نمی‏توانند راه بیاندازند، چه برسد به این که بخواهند یک کشور بشوند. من از این نظر امید ندارم.
شاید به این مساله ارتباط دارد که نسل بزرگ‏تر ما بیشتر در زمان شوروی زندگی کرده و نسل ما که امروز ۳۰-۳۵ ساله هستند، از شوروی خاطرات کم‏تری دارند و بیشتر در زمان جنگ و هرج و مرج زندگی کرده‏ایم.

راست‏اش را بخواهید، من نسل بزرگ‏تر را درک نمی‏کنم که چرا چنگ به زمان شوروی می‏اندازند. شوروی گذشته است دیگر. البته آن‏چه از آن زمان خوب بود، باید می‏ماند. مثلا آموزش و پرورش مجانی برای همه، پزشکی مجانی برای همه و… چیزهای خوب سیستم کمونیسم باید می‏ماند که آن هم نماند.

نسل بزرگ‏سال‏تر در زمان شوروی، سعی می‏کرد با دولت شوروی مبارزه کند و جشن‏ها، زبان و فرهنگ ملی را زنده کند. امروز که دیگر با دولت خودمان نباید در این زمینه مشکلی داشته باشیم.

این بود گفت‏وگوهای کوتاهی با چند تن از صاحب‏نظران در باره‏ی راه افتادن و یا راه نیفتادن برنامه‏های تلویزیون مشترک فارسی‏زبانان که قرار بود در روزهای اول نوروزی شروع به کار کند. اما به دلایلی که تا بهار از جانب هیچ‏یک از این سه کشور فارسی‏زبان اعلام نشده است، این تلویزیون شروع به کار نکرد.

این موضوعی است که رادیو زمانه از چند سال پیش، از زمانی که این طرح برای اولین بار مطرح شد و رؤسای جمهور هر سه کشور آن را در رسانه‏ها اعلام کردند، دنبال کرده است.

اگر شما هم نظری در این باره دارید، برای‏مان بنویسید. پای همین مطلب در سایت رادیو زمانه، نظر خود را منتشر کنید. برای‏مان مهم است که بدانیم نظر شما چیست: آیا نیاز به چنین تلویزیونی وجود دارد؟ آیا تاثیر آن را برای سه کشور فارسی‏زبان مثبت می‏بینید و یا منفی؟

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

ايران بيش از اينكه به افغانستان و تاجيكستان بهابدهد بهتر است براي جلوگيري از تجزيه ايران به زبانهاي ديگر موجود در داخل سرزمين ايران فعلي بها بدهد تا قبل از به دست آوردن تاجيكستان و افغانستان خودش تقسيم نشود

-- كاروان ، Apr 4, 2010 در ساعت 11:55 PM

تنها مشکل اینکه ایران کشور فارس زبانان نیست .بر اساس امار فقط ٣٠ درصد ایران فارس زبان است.

-- amir ، Apr 4, 2010 در ساعت 11:55 PM

این آمار را از کجا آوردید که بی‌ شباهت به آمار‌های احمدی نژاد نیست. میشود منبع آنرا بگویید؟

-- آرش ، Apr 5, 2010 در ساعت 11:55 PM

اسلام سیاسی شیعی رو به افول است و ایرانیان به زودی با کشورهای همفرهنگ وهمزبان بسیار بیش از پیش یگانه خواهند شد.ازخانم سمرقندی مانند همیشه برای طرح این موضوعها سپاسگزاریم.کاوه

-- بدون نام ، Apr 5, 2010 در ساعت 11:55 PM

ba arash movafegham

-- بدون نام ، Apr 6, 2010 در ساعت 11:55 PM

خوب بيايد كه خوشبين باشيم و منفيگرا در اين مورد من بارو دارم كه بيشتر از خانم و آغايان كه نظر ميدهد جواندند بيايد كه جبه گيري نكنم و منفي در اين مورد فكر كنم فكر كردند نه به حكوم علاقه به زبان شيرين فارسي من موافقم اگر اين تلويزون ايجاد شود مانند فارسي 1 كه خيلي برنامه هاي عالي دارد

-- سحر ناز ، Apr 6, 2010 در ساعت 11:55 PM

به تاید نظر دوستان یک چیز دیگر هم خیلی جدی مانع راه اندازی این تلویزیون میشود عبارت از ان است که دولت مردان افغانستان نمیخواهند زبان شرین فارسی رشد کند زیرا انها در صدد رشد زبان پشتو هستند چون زبان پشتو زبان اوغان ها است وزبان فارسی زبان تاجک ها و هزاره ها از مدت ٢٠٠ سال به این طرف همیشه ز مامداران این سرزمینیکه شما انرا افغانستان می نامید همیشه پشتون ها بوده اند ...

-- عظیم کوهستانی ، Apr 6, 2010 در ساعت 11:55 PM

این کار بسیار خوبیست.
براه اندازی یک تلویزیون یگانه میان سه کشور پارسی زبان + ازبکسان بایستنی است.
از شما برای این گفتگوی سودمند سپاسگزارم. پیروز باشد!

-- Parsi ، Apr 6, 2010 در ساعت 11:55 PM

با سپاس
بنابر آمار جامعه شناسی دانشگاه تهران و آمار کنگره آمریکا حدود هفتاد درصد ایرانیان فارسیزبان هستند هرچند آمار سی-آی- فاکتوب تنها پنجاه و هشت درصد میگوید. با یک نگاه به آمارهای استانی کشور میتوان این حقیقت را نیز مشاهده کرد و برای نمونه تنها استان اصفهان و خراسان رضی سه ملیون نفر بیشتر از کل آذربایجان شرقی و اردبیل و زنجان و نیمی از آذربایجان غربی دارند. این نمونه را آوردم زیرا هربار یک خبر در رابطه با زبان فارسی است یک گروه مغرض پانترکیست (که حدود ترکزبانان دست بالا بیست درصد کشور است و از این بیست درصد حدود پنج درصد هم پانترکیست هستند) آغاز به جعل تاریخ و آمار میکنند. (متاسفانه اینها یک اخبار نادرست از یک وزیر را اخیرا پیراهن عثمان کرده اند در حالیکه منظور از کودکان دوزبانه یعنی کسانی که زبان فارسی و انکلیسی یا فارسی و عربی را میدانند که در ایران هر دوی اینها در مدارس تدریس میشوند).
شکی نیست که زبان فارسی میراث مشترک کشورهای ایران و افغانستان و تاجیکستان هست و باید به آن ارج نهاد.

-- سلیمان سلطانی ، Apr 7, 2010 در ساعت 11:55 PM

من با نظر کاروان موافقم در ایران بایستی زبانهای دیگر مثل آذری و کردی و... مورد توجه قرار گیرد و برای آموزش و تدریس اون برنامه ریزی کرد و گرنه به واسطه این سیاست عدم توجه ایران رو به تجزیه می رود همچانکه الان در آذربایجان و کردستان فکر تجزیه طلبی که البته بد هم نیست رو به رشده

-- نازنین2 ، Apr 7, 2010 در ساعت 11:55 PM

ایران یک کشور پارسی زبان بوده و هست و خواهد بود.
کردی، لری، تهرانی،اصفهانی، شیرازی، تاجیکی، دری، افغانی، خراسانی، بلوچی، گیلکی و....گویش هایی از زبان پارسی هستند. امیدوارم که این تلویزیون یگانه بین کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، افغانستان و ایران هرچه زودتر و به کوری چشم دشمنان ایرانزمین به راه بیفتد!

-- یک لر ، Apr 9, 2010 در ساعت 11:55 PM

"یک لر " این اطلاعات گهربارتو از کجات آوردی. لری به استناد زبانشناسان لر خودتون شاخه ای از زبان کردی است که خود زبان کردی به گویش ها و زیر مجموعه هائی تقسیم میشه مانند کرمانجی- سورانی (شامل اردلانی) - هورامی- کردی جنوب (شامل کلهری - لکی - لری و...) - زازا (در کردستان تحت اشغال ترکیه) و.... بهتره یه کم مطالعه زبان شناسی نویسنده های بی طرف رو بخونی بعد بیای اینجا مطلب بگی

-- بدون نام ، Apr 29, 2010 در ساعت 11:55 PM

درخت دوستی بنشان که کام دل ببار آرد
نهال دشمنی برکن که رنج بیشمار آرد

چرا بعضی از دوستان به جای پرداختن به
اصل مطلب به بحثهای خصمانه می پردازند
جناب امید جیهانی به دنبال راه حلی جهت
برداشتن مرزهای بین فارسی زبانان میگردد
نه جنگ بین فارسی زبانان .

غرض ها تیره دارد دوستی را
غرض ها را چرا از دل نرا نیم

اگر به دنبال راه حلی منطقی و مفید هستید
دوستانه و به دور از اغراض شخصی بحث بفرما یید
زیرا مهمترین اصل در رسیدن به یک هدف مشترک
اتحاد و انسجام و صمیمیت و همدلی است نه جر و بحثهای
بی ثمر و خصما نه .
مادامی که با خودمان کنار نیا ییم و افکار خصما نه و پراکنده
خود راتغییر ندهیم هیچ تغییری صورت نمی پذیرد .

-- parnian_3000 ، Aug 16, 2010 در ساعت 11:55 PM