«شبانه همه‌ی سازمان‌های برنامه‌ریز را منحل کردند»

سید سراج‌الدین میردامادی

مهندس میرحسین موسوی، یکی از دو کاندیدای اصلاح‏طلبان در انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری، در ادامه سفرهای انتخاباتی خود، به شهر زنجان سفر کرد. او ابتدا در جمع دانشجویان و دانشگاهیان این شهر به ایراد سخن پرداخت و سپس به مسجد جامع این شهر رفت و در آنجا سخنرانی کرد.

میرحسین در این سخنرانی اظهار داشت که دولت باید به برنامه‌ریزی برگردد و از تولید محصولات داخلی حمایت کند و با ازدیاد نقدینگی برخورد کند.

سخنرانی وی در دانشگاه، با انتقاد از سیاست‏های اقتصادی دولت نهم همراه بود:

ما به قیمت ثروت‏مند کردن کشورهای دیگر، رونق بخشیدن به کشورهای دیگر و بازار آن‏ها، بازار خودمان را در اختیار آنان قرار دادیم.…ِ بنده اعتقاد دارم، دولت باید به نظام برنامه‏ریزی برگردد، از اقتصاد ملی و از محصولات ملی باید حمایت کند. سیاست‏های پولی روشنی باید داشته باشد و از ازدیاد غیرعادی نقدینگی جلوگیری کند.

ما در عرض چهار سال، بیش از دو برابر کل تاریخ کشورمان، افزایش نقدینگی داشته‏ایم. ریشه‏ی بسیاری از مشکلات اقتصادی ما به همین مساله برمی‏گردد و خود آن هم ریشه در ریخت و پاش پول نقدی در سراسر جامعه دارد که بخشی به صورت اقتصاد صدقه‏ای سراسر کشور ما را گرفته است.

این کاندیدای اصلاح‏طلبان در پاسخ به سوال یک دختر دانشجو در خصوص تغییر قوانین تبعیض‏آمیز گفت:

هر قانونی در این کشور اگر از نظر محتوا، به شکلی دربیاید که وجدان عمومی آن را با مطالبات خود سازگار نبیند، راهش این است که باز از طریق قانون اقدام به دگرگون کردن آن قانون بکنند و متحولش کنند. خود این یک فرایند است. دولت در این فرایند نقش دارد. اگر سوال شما این است که: «اگر شما حس کردید تبعیضی هست و این تبعیض مطابق مطالبات جامعه و حق واقع و بیرونی، درست است، آیا شما اقدام به اعمال قدرت دولت در جهت تقدیم لوایح به مجلس می‏کنید یا نه»؟ جواب من آری است.

ولی اگر سوال شما این است که: «من خودم قوانین از پیش خود، قوانین عوض می‏کنم؟»، خیر، بنده چنین اختیاری ندارم و برای این کار هم به صحنه نیامده‏ام.

مسیر تغییر قانون روشن است. مطابق قانون اساسی، از طریق مجلس و بعد هم به شورای نگهبان می‏رود و الی‏الاخر…

در زمینه‏ی خود قانون اساسی هم اگر بخواهیم تغییر بدهیم، اصلی داریم که چگونگی این تغییر را تعیین کرده است. از آن طریق باید وارد شویم. دولت هم ممکن است در این میان سهمی داشته باشد.

من، مطابق آن‏ چیزی که اعتقاد دارم، به سهم خودم، مخالف هر نوع تبعیضی هستم و در جهت حذف این تبعیض‏ها، از مسیر اختیارات قانونی‏ام و قوانین و لوایحی که وجود دارد، اقدام خواهم کرد.

مهندس موسوی در انتقاد از سیاست خارجی دولت نهم گفت:

مسایلی که ما در سیاست خارجی‏مان داریم، به دو سه نکته برمی‏گردد؛ اولا، سیاست خارجی درست مثل سیاست اقتصادی، هم احتیاج به برنامه دارد، هم مجموعاً، باید یک منظومه را بسازد. یعنی اجزای آن تقویت کننده‏ی هم‏دیگر باشند، اهداف در آن روشن شده باشد، راه‏بردها روشن باشد و طرح‏های عملیاتی هم در آن روشن شده باشد.

نقدی که به سیاست خارجی خودمان دارم، وجود نقض‏های این مساله و نبود یک منظومه‏ی متشکل است. مثال می‏آورم:


ما از این‏جا با ونزوئلا رابطه برقرار می‏کنیم. هیچ اشکالی هم ندارد. ارتباط داشته باشیم، آن‏ها بیایند سرمایه‏گذاری کنند، ما سرمایه‏گذاری کنیم، استفاده هم بکنیم. ولی وقتی که می‏بینیم آن اهمیتی را که به این کشور می‏دهیم، به قفقاز نمی‏دهیم، به جمهوری آذربایجان نمی‏دهیم، به ارمنستان نمی‏دهیم، به تفلیس نمی‏دهیم، به آسیای مرکزی نمی‏دهیم، به همسایه‏های‏مان نمی‏دهیم، این‏جاست که ما مشکل داریم. من این سیاست را به صورت منظومه‏ای که تامین کننده‏ی منافع حیاتی ما در درازمدت باشد، نمی‏بینم.

من کشورمان را جزیی از یک تمدن عظیم می‏بینم که الان فرصت تاریخی داریم تا با توجه به جاپاهایی که در این فضای تمدنی داریم، بعضی از روابط‏مان را احیا کنیم، عمق استراتژیک برای خودمان، در سطح جهان، تامین کنیم و دست خودمان را در رابطه با کشورهای تازه آزاد شده از دست شوروی‏ها، در افغانستان، ترکیه و بقیه‏ی کشورها پر کنیم.

من در این رابطه، هیچ نوع تحرک، هیچ نوع برنامه‏ای نمی‏بینم. این را بارها تکرار کرده‏ام، برای این‌که اهمیت قضیه را لمس کنیم. بعضی از راه‏بردها در جهان، در کشورهای پیشرفته، هست که گاهی صد، صد و پنجاه سال روی آن می‏ایستند و ربطی به دولت‏ها ندارد. ارتباط ما با جهان پیرامونی باید به برنامه‏هایی برگردد که ربطی به آمد و شد دولت‏ها نداشته باشد و هر دولتی که بیاید، آن سیاست‏ها را تعقیب کند.

برای مثال، دوری کشورهای اروپایی از هم‏دیگر بعد از جنگ جهانی دوم، بیشتر از دوری ما با کشورهای همسایه و منطقه است. بعد از جنگ جهانی دوم، بر سر مشکلاتی مانند ذوب‏آهن، استخراج ذغال سنگ و رقابت‏هایی که در این زمینه‏ها به ضرر هم‏دیگر داشتند، سیزده کشور اروپایی پیمانی گرداگرد تعرفه‏ی آهن و ذغال سنگ، بستند.

این تعرفه منجر به این شد که کم‏کم موارد دیگری اضافه کردند و در نهایت، منجر به اروپای متحد، یوروی واحد، سیاست خارجی واحد و سیاست‏های دفاعی واحد در سراسر جهان شد. منجر به عظمت آنان شد و الان مرزهای بین خودشان را برداشته‏اند. نزدیک به شصت هفتاد سال روی این سیاست ایستادند.

مشکل ما این است که هیچ سیاستی که ثابت باشد، معلوم باشد که این سیاست ده پانزده یا بیست سال عمر خواهد کرد و معطوف به منافع حیاتی ما در منطقه خواهد بود، نداریم. این بزرگ‏ترین ایرادی است که من به سیاست خارجی الان کشورمان دارم. ما سرمان را به هیاهوهایی در خارج و بیشتر برای مصرف داخل، مشغول کرده‏ایم و منافع حیاتی‏مان در منطقه را از یاد برده‏ایم.

مثال دیگری می‏زنم و از مساله رد می‏شوم؛ در حالی که این‏قدر شعار حساسیت ملی‏مان را در سطح ملی مطرح می‏کنیم (که من اعتقاد دارم، نداریم)، در عین حالی که این سیاست‏ها را داریم، زیر پرچمی می‏نشینیم که در آن‏جا، به جای خلیج فارس، خلیج عربی هم ضبط و درج شده است.

مهندس میرحسین موسوی در ادامه‏ی این سفر، در جمع مردم زنجان، در محل مسجد جامع این شهر، به سخنرانی پرداخت و در انتقاد از انحلال «سازمان برنامه و بودجه» توسط دولت، گفت:

مساله‏ی برنامه و بودجه را در سال ۶۸، موقعی که قانون اساسی داشت تجدید‏نظر می‏شد، من به دلیل درکی که از اهمیت این مساله داشتم، در مجلس بازبینی قانون اساسی که سخن‏گوی کمیسیون اجرایی آن بودم، مخصوصاً تلاش کردم که اسم «برنامه و بودجه و امور استخدامی» در قانون اساسی بیاید. ته دلم می‏‏ترسیدم افرادی پیدا شوند که این سازمان را از بین ببرند.

من اهمیت آن را در دوران دفاع مقدس لمس کرده بودم. بعد همین‏طور شد، یک شب نشستند و تمام این‏ها را منحل کردند.

بعد هم مجلس اعتراض کرد. اثر نگذاشت، تبدیل به یک طرح کرد و در مجلس تصویب کرد. این طرح به مجمع تشخیص مصلحت آمد، مجمع گفت: «این هیجده شورا جنبه‏ی قانونی دارد، باید احیا شود». در مجمع تشخیص مصلحت، جز سه نفر، بقیه به این مصوبه رأی دادند. مدیر دولت هنوز در مقابل آن ایستاده است.

شش هفت ماه است که این مصوبه را داریم، اما هیچ‏کدام از این شوراها به جای سابق خود برنگشته‏اند.
من احساس خطر کردم. گفتم اگر قرار است دولت در مقابل مجلس بایستد، ملت ما از این مساله سابقه دارد. در دوران مشروطیت، در آستانه‏ی روی کار آمدن پهلوی‏ها و در دوره‏های بعدی هم این سابقه را دارد.

ما برای این قیام کردیم که قانون داشته باشیم و قانون را اجرا کنیم. دیدیم که نه، کم‏کم عادت می‏شود. مجلس توضیح می‏خواهد، دولت جواب نمی‏دهد. مجلس قانون می‏گذارد، دولت اجرا نمی‏کند. حس کردم اگر هشت سال این عادت بشود، مردم هم عادت ‏کنند، همه‏ی نظام ما عادت کنند، آن موقع در این کشور هر چیزی که ما تصور می‏کنیم، می‏تواند اتفاق بیفتد. من از این ترسیدم و به این دلیل به صحنه آمدم.

کاندیدای اصلاح‏طلبان در انتخابات ریاست جمهوری، در ادامه به انتقاد از سیاست خارجی تشنج‏زای دولت، به‏ ویژه در «کنفرانس دوربان ۲» در ژنو پرداخت و گفت:

سیاست خارجی چیزی نیست که اثر آن فقط در اختیار دولت باشد. وقتی که ما با جهان به سمت تعامل پیش می‏رویم، در ذهنیت ملت ما برای احساس امنیت‏شان، اثر می‏گذارد. اقتصاد ما توسعه پیدا می‏کند. در این حالت جوان‏های ما خوف از آینده ندارند. احساس آرامش به جامعه‏ی ما انتقال پیدا می‏کند.

بله، وقتی جنگی تحمیل می‏شود، همه‏ی ملت ما می‏ایستند، همان‏طوری که زنجانی‏ها ایستادند. همه‏ی ملت ما می‏ایستد. کل آذربایجان می‏ایستد، تهران هم می‏ایستد و جاهای دیگر هم می‏ایستند. ولی در شرایط عادی، واقعا عاقلانه است که با همه‏ی جهان در حال ستیز باشیم؟ دائم مشکل ایجاد کنیم؟ برای کشورمان مساله ایجاد کنیم؟

آیا درست است، بی‏جهت و فقط به دلیل مصرف سیاسی داخلی، به جایی برویم که همه‏ی کارشناسان ما می‏گویند: «سودی ندارد، برای ما درست نیست، حیثیت ما را زیر سوال می‏برد»، درست است که برویم و در آن‏جا، آن وضعیتی که در سوییس پیش آمد، پیش بیاید؟ این به نفع ما است؟

این فقط اهانت به دولت نیست، اهانت به ملت ماست. گذرنامه‏های ما بی‏اعتبار شده، اعتبار ایرانیان در جهان پایین آمده، اعتبار تجار ما پایین آمده است و ارتباط فرهنگی ما و جهان لکه‏دار می‏شود. این مساله همه را ناراحت می‏کند.

هیچ کس نمی‏خواهد این صحنه‏ها را ببیند. ما از این دولت نمی‏خواهیم که از اصول برگردد، از هیچ دولتی نمی‏خواهیم از اصول برگردد، می‏گوییم: این منابعی که در اختیار شما است، این حیثیتی که شما با رأی مردم به‏دست آورده‏اید، در جهت منافع ملی کشور به کار بگیرید، نه برای جمع کردن دو سه تا رأی.

میرحسین موسوی در انتها، با انتقاد از قانون‏گریزی و پرهیز از عقل جمعی در دولت نهم گفت:

ما یک قانون‏گریزی در کشور داریم. از قانون اساسی گرفته که اصل‏های آن اجرا نمی‏شود و بعضی از اصل‏های آن مقهور واقع شده، تا به قوانین عادی برسد. ما گریز داریم.

در قانون بودجه‏مان گریز داریم، در قانونی که الزام می‏کند دولت از یک عقل جمعی استفاده کند: «اِل گوجی، سِل گوجی» (قدرت ایل، قدرت سیل) این ضرب‏المثل ماست. این یک اصل حکومتی است: «همه چیز را همگان دانند».

کشور ما انقلاب کرد، این نظام ایجاد شد که از طریق قانون اقدام شود و از عقل جمعی استفاده شود. تمام آن شوراهایی که قدرت دولت را مشروط می‏کند و او را مجبور می‏کند که تمام تصمیمات‏اش از مجرای نظر کارشناسان بگذرد، بخش‏های مختلف جامعه را در تصمیم‏گیری‏ها دخالت می‏دهد، تمام این‏ها را ویران کردید.

یکی از آن‏ها «شورای پول و اعتبار» است. یکی از آن‏ها، شورای پول و اعتبار است. من این شورا را باز می‏کنم، شما ببینید چه کاری انجام می‏دهد.

این شورا که به راحتی آب خوردن، در یک شب، با ده‏ها شورای دیگر در این کشور منحل شد، وظیفه‏ی کنترل بانک‏ها را در اختیار دارد، سیاست‏گذاری در زمینه‏ی سیاست‏های پولی را دارد. حافظ ارزش پول مردم و قدرت خرید مردم است، از بخش‏های مختلف در این شورا بودند. هرکدام از افرادی که در این شورا بودند، از منافع بخشی از کشور ما حمایت می‏کردند.

من هیچ نابغه‏ای را نمی‏شناسم که خود را جای ده نفر، بیست نفر و همه‏ی ملت بگذارد و تصمیم بگیرد. حتما شکست می‏خورد.