سراج‌الدین میردامادی


گفت‌وگو با مهدی خلجی، پژوهش‌گر مؤسسه مطالعات خاور نزدیک در واشنگتن
یکی شدن اشخاص و ایدئولوژی در جمهوری اسلامی

سخنان روز ۲۹ دی‌ماه آیت‌الله خامنه‌ای و خطاب ایشان به خواص جامعه، نظرات و تحلیل‌های گوناگونی را در محافل سیاسی داخل و خارج از کشور برانگیخت. رهبر جمهوری اسلامی در این سخنرانی خاطرنشان کرد: موضع‌گیری دو پهلوی خواص مطلوب نیست و خواص باید مواضع خود را در قبال سخنان و اقدامات دشمن، شفاف بیان کنند. با مهدی خلجی، پژوهش‌گر مؤسسه مطالعات خاور نزدیک در واشنگتن در تحلیلی بر این سخنان گفت‌وگو کرده‌ام.



گفتگو با مهران مصطفوی و نیما راشدان درباره‌ی گروه‌های تندروی هوادار حاکمیت
«رهبر به سمت برکناری احمدی‌نژاد نمی‌رود»

سخن‌رانی روز شنبه ۱۹ دی‌ماه آیت‌الله خامنه‌ای موجب بروز تحلیل‌های گوناگونی در جبهه‌ی موافقان و مخالفان حاکمیت شده است. بی‌تردید مهم‌ترین بخش این سخن‌رانی آن‌جایی است که ایشان گروه‌های تندروی هوادار حاکمیت را توصیه به خویشتن‌داری می‌نماید. در همین زمینه با مهران مصطفوی، فعال سیاسی و نیما راشدان، تحلیل‌گر سیاسی به گفت‌وگو پرداختم.



نگاهی به تریبون‌های رسمی جمهوری اسلامی در گفتگو با امید ساعدی، حقوق‌دان
«معترضان انتخابات، محارب نیستند»

آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، یکی از تندروترین و در عین حال بلندپایه‌ترین حامیان جریان اصول‌گرایان افراطی شناخته می‌شود. معمولا تندترین سخنان در حمله به مخالفان دولت را باید از زبان او و سید احمد خاتمی شنید. از آقای امید ساعدی، حقوق‌دان مقیم فرانسه، پرسیدم جای‌گاه محارب و مفسد فی‌الارض در قوانین جزایی جمهوری اسلامی چیست؟



گفت‌وگو با احمد قابل و داریوش محمدپور در باره تأثیرات متقابل اندیشه‌ی دینی و مفهوم حقوق بشر
تأثیر گفتمان جهانی حقوق بشر بر اندیشه دینی در ایران

مفهوم حقوق بشر در جوامعی چون ایران چگونه زیست و رشد داشته است؟ آیا تلقی متفکران ما از مفهوم تاریخی و بنیادی همانی است که در غرب بدان اندیشیده شده و بروز مادی یافته است؟ نقش مذهب در این میان چیست؟ آیا تنافر و تضادی در میان است و یا برعکس ریشه‌های تاریخی مشترکی می‌توان یافت. این‌ها مسائلی است که در گفت‌وگو با احمد قابل، دانش‌آموخته حوزه علمیه و داریوش محمدپور، دین پژوه مقیم لندن پی‌گرفتم.



گفتگو با آسو حسن‌زاده، درباره‌ی وضعیت حقوق اقلیت‌های قومی در قانون و اجرای آن
اقلیت در قانون اساسی فقط اقلیت مذهبی است

نقض حقوق اقلیت‌های قومی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان حقوق بشر در ایران است. برای بررسی وضعیت اقلیت‌های قومی به‌ویژه کردها که اغلب قربانی بیش‌ترین تبعیض و نقض حقوق اقلیت‌های قومی هستند، با دکتر آسو حسن‌زاده حقوق‌دان و فعال سیاسی کرد مقیم فرانسهگفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با هادی قائمی و کامران اشتری درباره‌ی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران
«فریاد مردم ایران را به گوش جهان می‌رسانیم»

سراج‌الدین میردامادی: نقش نهادهای غیردولتیِ حمایت از حقوق بشر در ایران، در راه مبارزه‌ی درازمدت با نقض حقوق بشر بسیار حایز اهمیت می‌باشد. به همین مناسبت در سیزدهمین برنامه‌ی گفتار حقوق بشر به معرفی کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران می‌پردازیم.



گفتگو با ربایه صدر، فاضل میبدی و محمد امجد؛ در حاشیه کنفرانس «امام موسی صدر، پیشوای گفت‌وگو و آزاد اندیشی»
«نگاه امام موسی صدر به حقوق بشر، فرا دینی بود»

به همت کمیته لبنانی بزرگ‌داشت امام موسی صدر، کنفرانسی تحت عنوان «امام موسی صدر، پیشوای گفت‌وگو و آزاد اندیشی»، ۱۴ نوامبر در محل یونسکو در پاریس برپا گردید. در حاشیه این سمینار و برای آگاهی از آراء این روحانی نواندیش در زمینه حقوق بشر، با خانم ربابه صدر، خواهر امام موسی صدر و نیز حجت‌الاسلام محمد تقی فاضل میبدی، و محمد امجد، گفت‌وگو کردم.



«موضع خاصی نداریم، هرچه رهبرمان بگوید»

چندی پیش حجت الاسلام محسن ذوالفقاری رئیس مؤسسه سید الشهداء در گفت‌وگوهایی با رسانه‌های اصول‌گرای حامی محمود احمدی نژاد خود را وابسته به حرکتی معرفی کرد با‌ نام «جنبش سبز علوی» با ادعاهایی مبنی بر تلاش برای بازپس‌گیری رنگ سبز از حرکت‌های اعتراضی مردم. در این رابطه با او گفت‌وگو کرده‌ام.



بررسی وضعیت اقلیت‌های دینی غیر مذکور در قانون اساسی
اقلیت‌ها در قانون اساسی

میزان رعایت حقوق اقلیت‌های دینی از مهم‌‌ترین شاخص‌های سنجش رعایت حقوق بشر در جوامع است. در ایران اقلیت‌های دینی کم و بیش مشکلاتی دارند اما مشکل اقلیت‌های ذکرنشده در قانون اساسی به وضوح بیش‌ از دیگران است. بارزترین مثال برای این افراد شهروندان بهایی هستند. در بررسی این مسأله با هیوا خدری حقوق‌دان ایرانی مقیم فرانسه، و دیان علایی نماینده جامعه بهائیان ایران در سازمان ملل متحد گفت‌وگویی داشتم.



گفت‌وگو با پژمان سلیم، حقوق‌دان و پژوهش‌گر مسائل پناهندگان
تعابیر متفاوت دولت‌ها و دشواری‌های پناهندگان

قصه پر غصه پناهندگی سر درازی دارد که بی‌شک به راحتی نمی‌توان به گوشه‌ای از آلام و رنج‌های این افراد پرداخت. در این گفتار باز هم به این مسأله می‌پردازم. با پژمان سلیم، حقوق‌دان و پژوهش‌گر مسائل پناهندگان در شهر لاهه هلند در این مورد گفت‌وگو کرده‌ام. سپس داستان یک پناه‌جوی ایرانی را در ادامه آورده‌ام. پژمان سلیم در رابطه با پیچیدگی تعابیر مختلف از شرایط پناهندگی می‌گوید: برای مثال در سال ٢٠٠٣ از واژه ترس موجه پناهندگی در کشور افغانستان پنج کشور اروپایی، پنج برداشت متفاوت داشته‌اند.



گفت‌وگو با ایمان سالک و هم‌وطنی آشوری در باره‌ی مسائل پناهندگی
زندانی با درهای گشوده

علی‌رغم مفاد کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو عملاً پناه‌جویان در اقصا نقاط دنیا با مشکلات زیادی درگیرند. مشکلاتی که در درجه اول وجهه و موقعیت کمیساریای عالی پناهندگان را زیر سؤال برده است. از سوی دیگر پس از اتفاقات اخیر ایران، موج جدید متقاضیان پناهندگی محکی شده برای امضا کنندگان این کنوانسیون. در بررسی مشکلات مربوط به پناهندگی گفت‌وگویی داشتیم با ایمان سالک در کردستان عراق و آرتور، هم‌وطنی آشوری در هلند.



بررسی پدیده روحانیون نظامی - بخش دوم و پایانی
تاریخ مصرف روحانیون نظامی: «بسیار کوتاه»

در دومین قسمت از برنامه‌های بررسی پدیده روحانیون نظامی، پای صحبت‌های احمد قابل و محمدجواد اکبرین، دو دانش‌آموخته حوزه علمیه نشستم. آقای قابل به جایگزینی زبان اسلحه به جای زبان استدلال در حوزه‌های علمیه اشاره می‌کند و آقای اکبرین درباره روحانیون نظامی می‌گوید: «به اعتقاد من تاریخ مصرفشان بسیار کوتاه‌تر از تاریخ مصرف روحانیون سیاسی‌شده است.»



بررسی پدیده روحانیون نظامی - بخش نخست
پدیده «حجت‌الاسلام سردار سرتیپ»

«حجت الاسلام و المسلمین سردار سرتیپ» این ترکیب شاید برای هر شنونده‌ای نامأنوس و عجیب به نظر بیاید؛ اما پدیده روحانیون نظامی، پس از انقلاب اسلامی و بویژه در سال‌های اخیر و در جریان سرکوب اعتراضات پس از انتخابات، نظر بسیاری را به خود جلب نموده است. درباره این پدیده نوظهور با حسن شریعتمداری، فرزند آیت‌الله شریعتمداری (مرجع تقلید فقید شیعه) و احمد سلامتیان، نماینده پیشین مجلس گفت و گو کرده‌ام.



مجله حقوق بشر - ۸
حقوقی که احزاب در عمل ندارند

حق تشکیل احزاب و انجمن‌ها یکی از اساسی‌ترین حقوقی است که در نظام جمهوری اسلامی بارها و بارها نقض شده است. تازه‌ترین نمونه این نوع برخوردها با احزاب منتقد، پلمپ دفتر حزب اعتماد ملی است. درباره برخورد با حزب اعتماد ملی با محمدصادق جوادی حصار، عضو شورای مرکزی این حزب گفت و گو کردم. سپس درباره حقوق قانونی احزاب در ایران از محمد مصطفایی، وکیل دادگستری سؤال کردم و در پایان، حسن فرشتیان، حقوق‌دان مقیم فرانسه از حقوق احزاب در این کشور صحبت کرد.



«در کشور ما نسبت به وکلا خوش‌بین نیستند»

حق داشتن وکیل در محاکم دادگستری یکی از اولین پیش‌بینی‌های قانون‌گذاران برای استیفای حقوق متهمین بوده است. متهم شاید به پیچ و خم‌های قانونی آشنا نباشد. همچنین شاید متهم در فرایند بازجویی و دادرسی مورد شکنجه‌ی ضابطین قضایی قرار گرفته باشد. از این‌رو هیچ‌کس مطمئن‌تر از یک وکیل برای متهم یافت نمی‌شود. در این زمینه با محسن اسداللهی، وکیل داگستری در پاریس و محمد سیف‌زاده گفت و گو کرده‌ام.



معرفی شبکه فعالین حقوق بشر

شبکه فعالین ایرانی دفاع از حقوق بشر در اروپا و آمریکای شمالی، یکی از مجموعه‌هایی است که در فرآیند دفاع از حقوق بشر در ایران نقش مهمی را بر عهده دارد. این شبکه که از سال ۲۰۰۱ فعالیت خود را آغاز کرده، هر ماه گزارشی از وضعیت حقوق بشر در ایران و موارد نقض آن منتشر می‌کند. درباره فعالیت‌های این شبکه با سه تن از اعضای آن در کانادا، سوئد و هلند گفت و گو کرده‌ام.



«بزرگ‌ترین نقض قانون، تفهیم نکردن اتهام است»

رعایت حقوق متهم از جمله مهم‌ترین شاخص‌های پایبندی هر نظام قضایی به اصول و معیارهای حقوق بشر در آن کشور است. در این مجله حقوق بشر به بررسی حقوق متهم می‌پردازم و در این ارتباط با خانم فرشته قاضی، روزنامه‌نگار مقیم آمریکا که خود طعم تلخ نقض حقوق متهم را تجربه کرده است و نیز فرزاد آگاهی، حقوق‌دان و وکیل دادگستری در پاریس گفت و گو کرده‌ام.



یک حدیث و چند نکته

پیامبر اسلام با حدیث «الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم» می‌خواهد مقوله‌ی کفر - بخوانید لادینی یا لائیسیته یا حتی آتئیسم - را در برابر عدالت قرار دهد؛ و آن حضرت سعی دارد در این کلام به قول منطقیون «عموم و خصوص من وجه» برقرار نماید. یعنی می‌توان حکومت‌های غیر اسلامی‌ای را متصور شد که لزوماً ظالمانه نباشند؛ و متقابلآ نیز نظام‌های عادلانه‌ای را تصور کرد، حال آن‌که لزومآ الهی و دینی نباشند.



وزیر زن و حقوق زنان

تلاش برای استیفای حقوق زنان و مبارزه با تبعیض جنسیتی از عمده دغدغه‌های فعالان حقوق بشر در ایران است. انتصاب اولین وزیر زن در جمهوری اسلامی ایران، از سوی محمود احمدی‌نژاد، موجی از تبلیغات رسانه‌های وابسته به دولت را در راستای اهمیت دولت دهم به نقش و حضور زنان در عرصه‌های سیاسی - اجتماعی برانگیخت. در همین رابطه گفت و گویی کرده‌ام با سوده راد، فعال حقوق زنان. در ادامه نظری اجمالی خواهم انداخت به سخنان محمود احمدی‌نژاد در توضیح انتصاب وزیر زن در کابینه‌اش و هم‌چنین نظرات حسن رحیم‌پور ازغدی، تئوری‌پرداز جریان مذکور.



در گفت و گو با با ماشاء‌الله عباس‌زاده، سپیده کلانتریان و سپیده فرخنده
شکنجه سفید

شکنجه‌های روحی و یا اصطلاحاً شکنجه سفید یکی از مؤثرترین روش‌های اعمال فشار روی افراد بازداشت شده، توسط دستگاه‌های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی است که با این روش‌ها تاکنون بسیاری از فعالان سیاسی و نیروهای معترض و منتقد حاکمیت به زانو در آمده‌اند و اعتراف‌نامه‌های دیکته شده از سوی بازجویان را امضا کرده‌اند. در سومین مجله حقوق بشر به این موضوع پرداخته و با ماشاء‌الله عباس‌زاده، روزنامه‌نگار، سپیده کلانتریان، حقوقدان مقیم فرانسه و سپیده فرخنده، روزنامه‌نگار ایرانی ـ فرانسوی گفت و گو کرده‌ام.