رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۱۹ بهمن ۱۳۸۷
گفت و گو با مهندس محمد درویش پیرامون دستور قطع درختان کهنسال

قتل‌عام درختان کهنسال به بهانه خرافه‌پرستی‬

مینو صابری

در روزهای اخیر، دستور قطع درختان کهنسال از سوی حجت‌الاسلام میرحسینی اشکوری، مدير كل اوقاف و امور خيريه استان گيلان صادر و دلیل این تصمیم جاهلانه، مبارزه با خرافه‌پرستی عنوان شده است.

درختان کهنسالی که عمر تعدادی ازآن‌ها به سه، چهار هزار سال می‌رسد و برخی از مردم بنا به اعتقادات دیرینه‌شان به این درختان دخیل می‌بندند و حاجت می‌طلبند به عنوان عامل اصلی خرافه‌پرستی محکوم به مرگ شدند.

در این راستا با مهندس محمد درویش، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور گفت‌ و گو کرده‌ام تا پیرامون این موضوع اطلاعات دقیق‌تری به دست آوریم.

Download it Here!

روز پنج‌شنبه شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که اداره کل امور اوقاف استان گیلان تصمیم گرفته برای مبارزه با خرافه‌پرستی، برخی از درختانی را که از آن‌ها به عنوان درختان مقدس‌نما اسم آورده قطع کنند و حجت‌الاسلام اشکوری اعلام کرده ما این چوب‌ها را به مصارف خیریه می‌رسانیم.


تا کنون چند اصله درخت قطع شده است؟

آقای اشکوری اعلام کرده که ما برنامه داریم ۴۰ تا از این درخت‌ها را قطع کنیم. اما خبری که در سایت باشگاه خبرنگاران جوان وابسته به صدا و سیما آمده، اعلام شده این ۴۰ پایه قطع شده است.

امام جمعه شهر هم گفته ۵۰ پایه در استان گیلان شناسایی شده که ما دستور داده‌ایم این ۵۰ پایه را قطع کنند، منتهی ما با چند تن از مسوولان ذی‌ربط از جمله رییس سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور صحبت کردیم‌، این‌ها گفتند فعلاً دو اصله قطع شده و بقیه اصله‌ها شناسایی شده و می‌خواهند قطعشان کنند.

با مدیر کل محیط زیست استان، و آقای مهندس ابوالقاسم بهرامی، رییس شورای عالی جنگل‌ها و مراتع و آب‌خیزداری کشور، توسط همکارانمان صحبت کردیم، این‌ها به شدت اظهار تاسف کردند و گفتند نهایت تلاشمان را می‌کنیم تا جلوی این فاجعه را بگیریم.


عکس‌العمل مردم در این‌باره چگونه بوده است؟

آن‌چه من تا کنون اطلاع دارم، عملاً هیچ. من هم تعجب می‌کنم که چگونه است مردم محلی و تشکل‌های زیست محیطی تا کنون هیچ برخورد جدی و هیچ مقاومتی نکردند و هیچ بیانیه‌ای در این مورد صادر نشده است.

چیزی در حدود ۴۰۰ پایه به عنوان درختان کهنسال در کشورمان داریم این ۴۰۰ پایه بسیار واجد اهمیت‌اند و در دنیا بی‌نظیرند. مثلاً یک ٱرس ۳۰۰۰ ساله در خراسان داریم که هیچ جای دنیا این ٱرس را ندارد، یا یک صنوبر ۳۰۰ ساله داریم، این صنوبر ۳۰۰ ساله بی‌نظیر است، حداقل ۱۰ برابر میانگین سن صنوبرهای معمولی رشد کرده و توانسته به حضور خودش در شرایط مختلف سخت آب و هوایی ادامه دهد.

اروپایی‌ها به‌خصوص اکولوژیست‌های اروپایی به این تعداد پایه‌های کهنسالی که در کشور ما وجود دارد، رشک می‌برند و حسرت این را دارند که حتی یکی از این پایه‌ها در کشور خودشان باشد.

این درختان علاوه بر این‌که ذخیره ژنتیکی منحصر به ‌فرد را برای ما فراهم کرده‌اند، یک آزمایشگاه طبیعی را هم برای ما فراهم آورده‌اند تا بتوانیم با بررسی این گونه‌ها و این پایه‌ها وضعیت گذشته‌ی کشور خودمان را از نظر زیست اقلیمی و جغرافیایی در طول چند هزار سال گذشته بررسی کنیم.

ما پایه‌هایی سه تا چهار هزار ساله در کشورمان شناسایی کردیم. متاسفانه این خطر وجود دارد که اگر این رویه باب شود و برای مبارزه با خرافه‌پرستی دستور معدوم کردن درخت‌ها را بدهند، ممکن است به بقیه استان‌ها تسری پیدا کند و این ویژ‌گی ممتازی که کشورمان دارد، یعنی حضور حداقل ۴۰۰ پایه کهنسال را از دست بدهیم.


گویا صدا و سیما از این عمل به عنوان یک عمل شایسته نام برده است.

بله، این باعث تاسف است. خبر را در بخش خبری بیست و سی شبکه دو شنیدم و از طرف مدیر کل اوقاف استان گیلان این عمل را به عنوان یک عمل قابل دفاع و مبارزه‌ی اصولی با خرافه‌پرستی مطرح کرد.

در صورتی‌که برای مبارزه با خرافه‌پرستی باید به ریشه‌ها بپردازیم. درخت یک ابزار است، باید دید چرا مردم حاجت‌های خودشان را از یک درخت می‌خواهند.

به نظر من، سوای این مسأله، درخت مقدس است، یعنی درختی که می‌تواند با حضور و فتوسنتز،‌ حیات را در کره زمین دوام ببخشد، یک موجود بسیار مفیدی است که اگر حفظش کنیم و از آن مواظبت کنیم، نه فقط به نسل حاضر که به نسل آینده و به ارتقای کیفیت زندگی هم کمک می‌کنیم.

یک دلیل مهم ‌که پایه‌های کهنسال تا کنون در کشور ما دوام آورده‌اند، همین نگاه تقدس‌مآبانه‌ای بوده که مردم به آن‌ها داشته‌اند و حرمت این درختان را حفظ کرده‌اند.


اغلب هم می‌بینیم که این درختان در کنار امامزاده‌ها حضور دارند، پس این یک ویژ‌گی مثبت است. باید این ویژگی را قدر بدانیم، و این مساله را که درخت باید مقدس باشد تقویت کنیم.

وقتی‌ پیامبر اسلام می‌گوید شکستن شاخه‌ی درخت مانند شکستن بال ملائک است، بر این تاکید کرده که درخت آن‌قدر ارزشمند و مقدس است که شکستن شاخه‌ی درخت، همان‌قدر ناراحت کننده است که شکستن بال فرشتگان.

علاوه بر مسوولین، بیشتر انتظار دارم که تشکل‌های مردم، نهاد‌های زیست محیطی و مردم محلی در این حوزه‌ها فعال‌تر برخورد کنند، خودشان از موجودیتشان، از میراث‌های طبیعی و فرهنگی‌شان دفاع کنند.

امروز به وسیله همکارانمان با سازمان میراث فرهنگی و گردش‌گری تماس گرفتیم، چون تا کنون چند تا از این درخت‌ها ثبت ملی شده است.

با سازمان جنگل و مراتع، موسسه تحقیقات جنگل و مراتع و سازمان حفاظت محیط زیست و بخش‌های مختلف صحبت کردیم.

جالب است که اغلب این مدیران و دوستان از این قضیه اظهار ناراحتی کردند. منتهی اگر مردم محلی به موقع عکس‌العمل نشان می‌دادند، هوشیارانه عمل می‌کردند چنین فاجعه‌ای اتفاق نمی‌افتاد. اگر این هوشیاری وجود داشته باشد، می‌توانیم مطمئن‌ باشیم که از تکرار چنین فجایعی در آینده ایمن هستیم.

اگر مردم حساسیت به خرج ندهند و همه را به مسوولیت بخش دولتی واگذار کنند‌، با توجه به این‌که سیستم‌های اداری در ساعت اداری فعالیت می‌کنند، هر نوع اتفاقی ممکن است در طبیعت ما بیافتد.

آرزویم این است که مردم به عنوان اصلی‌ترین سنگربان طبیعت ایران وارد عمل شوند و از این مواهب طبیعی و ناب سرزمین مادری حفاظت کنند.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

آدم یاد نابود کردن مجسمه های بودا به دست طالبان برای مبارزه با بت پرستی می افته. وقتی که یک خرافه به جنگ یک خرافه دیگه می ره که خودش رو جای اون بنشونه بهتر از این نمی شه.

-- بهمن ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

تعجب است که در برابر این رویداد فاجعه بار واکنش چندانی دیده نشده است. گویی فقط سیاست و بودن و نبودن فلان سیاست مدار مهم است. این خبر به نظر من از ماجرای کردان داغتر است، اگر عمق فاجعه را درک کنیم. مثل این است که اگر در کنار رودخانه ای فساد می شود، رودخانه را بخشکانیم !! چرا هیچ کس به فکر درخت ها نیست ؟! چرا هیچ کس به فکر زندگی نیست ؟!

-- سارا ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

ریشه این خرافه ها در اعتقادات شیعی است. وقتی یک انسان مرده که دستش از دنیا کوتاه شده به اذن خدا می تواند حاجات ما را بدهد چرا یک درخت زنده که حتما خواست خدا بوده این همه عمر کند نتواند خواسته های ما را بر آورده کند.
خانه از پای بست ویران است.
خواجه ...

-- بدون نام ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

ای ... مسلمان که میگویید دین شما دین مبارزه با جهل و نادانی است: به جای قطع این درختان کهنسال و بی گناه، خرافات را از ایران و جهان ریشه کن کنید!

-- سیتانا راجیما ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

این درختان مظهر درخت پرستی نیستند ، بلکه اصل قابل احترام بودن این درختان بخاطر نشانه بودن آنها برای شیعیان در دوره شیعه کشی در سالهای دور در ایران است . بطور که شیعیان در دوره تعصب و تسلط سنی های متعصب برای اینکه تقیه میکرده اند از ترس حان خود این درختان را میکاشته اند و از آن برای علامت به شیعیان دیگر استفاده میشده ، اگر فردی شیعه غریبی زیر این درختان می نشسته شیعه اهل آن محل بدون پرسشی او را به خانه برده پذیرایی نموده و او را روانه میکرده بدون پرسشی از مذهب او ، و به همین خاطر بطور مثال درخت چنار نزد شیعیان ایران از جایگاه بخصوصیبرخوردار است ، متاسفانه این گونه وقایع تاریخی برای مردم گفته نمیشود بطوریکه حتی علما و طلاب دینی هم از آن بیخبرند و از روی جهل اقدام به این اعمال که خود خرافه است میکنند 0
دشمن دانا که غم جان بود
بهتر از آن دوست که نادان بود

-- الفت ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

خیلی درد دارد . سلام بر درخت که هرچه او راست هماره فراچنگ به پیشکش می دهد ، سلام بر درخت که غرور تملک ندارد و وای بر ما که اینها بر ما سلطه می رانند

-- لیلا ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

دو عکس اول این گزارش مربوط به درخت خونبار روستای زر آباد میشه که از روستا‌های منطقه رودبار الموت قزوینه.

-- had ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

جناب الفت٬ عمر بعضی از این درختان به بیش از هزار سال میرسد. کدام شیعه؟ عمر شیعه در ایران حداکثر به زمان شاه اسماعیل صفوی برمیگردد. چرا ابر و باد و ماه و خورشید و فلک و درخت باید در کار باشند تا مذهب حقه شیعه را شماها ترویج بدهید؟

-- کودن با استعداد ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

وقتی مافیای چوب سر جنگلبانان رو می برند انتظار داری مردم روستا چطوردر برابراین قصابان وچماق داران بایستند!شما چقدر در برابر چماق انسانهایی که برای دفاع از اسلام میزنند ومیکشند تا کنون ایستادگی کردید؟شما که روشنفکرید چقدر برای آگاهی عامه (مردم ایران محروم از رسانه مستقل! ) ازمسوولیت خود برای حفظ محیت زیست اقدام کردید ؟

-- باران ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

مردمی که درخت را می پرستند قابل احترامند.ستایش درخت ,ستایش زندگی و صلح وامید است واین افتخار ما ایرانیهاست

-- - آرام ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

با سلام
واقعا متاسفم. در زمانه ای که قطع یک درخت از قتل یک انسان جنایت بار تر است این آقایان چطور به خودشون یک همچین اجازه ای می دهند؟
آیا مکانی جهت ارسال شکایات وجود دارد؟
می تونین اعلام کنید تا جلوی این فاجعه را بگیریم؟
چی داره به سر مردم و کشور ما میاد؟ تا چه حد می خوان آدمها کور و کر و لال بشن. بسه به خدا بسه..!!!

-- Amireh ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

این حا خرافه نیست بلکه عشق به طبیعت است.باید دید این عشق شدید به درخت که اسم را آقایان خرافه گذاشته اند از کجا می آید.اما ریشه اش هرچه باشد به نظر من از عشق ایرانیان به طبیعت برمی اید.توجه کنید که ایران کشور خشک وگرمی است و درخت وسایه سار،جایگاه مهمی در ذهن ما ایرانینان داشته.حتی درادبیات داستانی وشعرمابنابراین به گمان من باید چیزهای دیگری را نابود کرد به جای درخت.اگر اینجور است که تمام «ضریح»های امامان شیعه هم مشتی آهن وسنگ بیش نیستند.چرا با آنها کاری ندارند؟؟

-- بدون نام ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

درد ما نه از درخت است و نه از دخیل!
درد ما تنهااز افراد بی خردیست فکر میکنند درخت بت مردمان ماست...!

-- amir ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

به الفت و دیگرانی که رسم آذین بستن به درختان را فقط به شیعیان نسبت میدهند: لطفا توجه کنید که شیعه خود شکل ایرانی شده اسلام است و اسلام نسخه عربی شده ای از دین و آئین زرتشتی دوره ساسانی که بیشتر هم توسط ایرانیان به اعراب منتقل شده و نه برعکس.

رسم بستن اشیاء تزئینی و بعضا قیمتی به درخت به منظورهای مختلف یک رسم دیرینه ایرانی از دوره میترائیسم باید باشد که به احتمال زیاد آنهم فقط در فصل یا فصول معینی انجام میشده. میتوان این احتمال را هم داد که این همان رسمی است که بعدا یا از همان قدیم در میان بعضی از اقوام اروپایی یا جاهای دیگر هم وجود داشته و امروزه در مراسم جشن سال نو درخت کاج یا سروی را آذین بندی میکنند.

در جواب به اعتراض پیروان بعضی از مذاهب دیگر که آمریکا را به تبلیغ بی رویه مذهب مسیحیت محکوم میکنند، دولت آمریکا از چند سال پیش رسما آیین موسوم به کریسمس را که تا کنون اشتباها به «کرایست» یا همان حضرت مسیح نسبت داده میشد یک آئین ملی و قدیمی تر از تولد حضرت مسیح اعلام کرد که از نظر تاریخی هم کاملا درست است: این مسیحیت است که به این آئین چسبانده شده و نه بر عکس و اسناد و شواهد تاریخی بسیاری هم در این مورد موجود است.

اهمیت درختها و درختکاری و بخصوص درخت سرو در میان اقوام ایرانی ساکن آن منطقه یک رسم بسیار قدیمی است و آثار آن را در نقاط مختلف میتوان دید منجمله در نقش برجسته های تخت جمشید.

اما موضوع اصلی در اینجا این جنایتی است که این افراد در یک ظاهر مترقی و به بهانه از بین بردن خرافات دارند مرتکب میشوند! وقتی کسی نتواند جلوی جنایات اینها را در آدم کشی و نابود کردن منابع طبیعی دیگر و پایمال کردن حق و حقوق گروههای مختلف مردمی بگیرد که به اسم دین و مذهب اسلام انجام میدهند معلوم است که برای تحقیر و داغان کردن این ملت دست به همچین کاری هم میزنند!

-- ناشناس ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

جالب است! اینها از یک طرف چاه جمکران را علم می کنند و از طرف دیگر می خواهند با خرافه پرستی مبارزه کنند!!!!

-- یک خواننده ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

شاید بشود گفت که اولین درخت که قربانی این طرز فکر شد درخت کهنسال واقع در امامزاده صالح سرپل تجریش بود گه از خود امامزاده بیشتر مورد احترام مردم بود که آخوندها تحمل نکردند. و قطعش کردند. یادش گرامی

-- بدون نام ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

شاید بشود گفت که اولین درخت که قربانی این طرز فکر شد درخت کهنسال واقع در امامزاده صالح سرپل تجریش بود گه از خود امامزاده بیشتر مورد احترام مردم بود که آخوندها تحمل نکردند. و قطعش کردند. یادش گرامی

-- بدون نام ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

این خبر جز احساس شرم و تنفر حس دیگری برنمی انگیزد. معنی مبارزه با خرافه پرستی هم فهمیدیم. ظاهرا مروجین خرافه دیگر درختان بی دفاع را هم رقیب خود می پندارند. این درختان در درجه اول دارایی و میراث مردم محلی همان منطقه هستند و اگر آنها نسبت به این تعرض بی اعتنا بمانند پس بدا به حال آنها...

-- کیا بهادری ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

اگر میخواهند باخرافه مبارزه کنن چاه جمکران رو گل بگیرن. به عنوان یک ایرانی که ازصاحبان منابع طبیعی هستم اخطار میکنم که این دست اندازی به دارایه تمام مردم ایرانه.بترسید از عاقب کارتون!

-- خسرو ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

با استدلال آقایون پس بخاطر اینکه مردم به ضریح امام رضا پارچه می بندند باید خراب شود؟!

-- بهار ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

بدا به حال ما ایرانیها مشتی چماقدار به جان میراث فرهنگی و طبیعیمان افتادند اگر در غارت و تخریب آثار فرهنگی و قطع درختان امامزاده صالح سرپل تجریش و..عکس العمل نشان داده بودیم فاجعه تکرار نمیشد

-- بهار ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

سرم درد گرفت چي بگم؟ شما ميگيد اصلا اينها ايراني هستند؟

-- شهروز ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

اگر اینها داعیه مبارزه با خرافات را دارند چرا جمکران را با خاک یکسان نمی کنند؟

-- راحیل ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

من مغذرت ميخوام من شرمندم شما به بزرگي خودتون ببخشيد

-- شرمنده ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

باسلام خدمت یزدان پاک وخدمت ایرانیان نیک و پاک چه برسرخاکمان می آورند غیرت ایرانیان کجاست کجاست غیرت شهیدان و دلاور مردانی که برای حفظ این خاک وتمام زیباییهایش وتمام تاریخ شکوه مندش مردانه جانه خدشان را فدا کردن ما کی می خواهیم به خدامان بیاییم ما با فرهنگ وبا تاریخ ترین مردمان دنیا هستیم ولی اینها فرهنگ عرب های جاهل را که آدم تاخاتم نتونست آدمشان کنه را دارند به ما تحمیل می کنند تا دیروز به اقتصادمان به آزادیهایمان به خواهرانمان وامروز به تاریخمان به اعتقاداتمان تجاوز می کنند وای بر ما.
کجاست کورش کبیر که ملت آریاییش را ببینه که به خفت افتادن. کاش میشد به خدمان بی آییم کاش...

-- zalo ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

خدا شر این ظالو هارو ازسر ملت ما بکنه بیچاره زالو اینا ولکن نیستن تاآخرین قطره خونمونم می خوان بخورن.
منکه به عنوان یه ایرانی دارم از عصبانیت می ترکم.اینا مثل اینکه تاریخ و نمی خونن
ملت ایران خیلی صبورن ولی وای به حالشون اگه جوش بیارن تاریخو حتما بخونید دور نیست یکی شاه شاید ونه حتما بعدیش شمایید.زالوها............
پیامبر (ص)نیست که اسلام تحریف شدشو ببینه اگه امام زمانم بیاد اولین نفر گردن این اسلام نماهارو میزنه.ولی نباید منتظر بمونیم باید خدمون شروع کنیم حق دادنی نیست گرفتنیه..
نکه آریاییها بی غیرت شدن ما نمی دونیم؟!!!!

-- zalo ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

خدا رحم کنه!
احتمالاً آلت تناسلی مردان را هم به جرم عامل اشاعه دهنده فحشا قطع کنند!

-- اشکان ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM

لازم است خدمت خوانندگان محترم عرض کنم به دلیل انتقال مطالب به صفحه شخصی‌ام، کامنت‌ها از صفحه‌های قبلی به این بخش بی‌هیچ کم و کاستی منتقل شده‌اند به همین دلیل تاریخ انتشار کامنت‌ها با مطلب همخوانی ندارد.برای رفع هرگونه سوء تفاهم عرض کردم.
با احترام
مینو صابری

-- مینو صابری ، Feb 7, 2009 در ساعت 06:30 PM