کابینه بختیار معرفی شد

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

کابینه بختیار معرفی شد

شاهپور بختیار، عضو جبهه ملی و یکی از رهبران مهم آن که نخست وزیری شاه را پذیرفته است، اعضای کابینه‌ی خود را به شرح زیر به شاه معرفی کرد:

احمد میرفندرسکی، وزیر امور خارجه، ارتشبد فریدون جم‌، وزیر جنگ، یحیی صادق وزیری ،وزیر دادگستری، منوچهر کاظمی ،وزیر کشاورزی، مهندس عباسقلی بختیار، وزیر صنایع و معادن و بازرگانی، دکتر محمد امین ریاحی، وزیر علوم و آموزش و پرورش، دکتر منوچهر رزم‌آرا‌، وزیر بهداری، دکتر سیروس آموزگار یگانه، وزیر مشاور و سرپرست وزارت اطلاعات، دکتر رستم پیراسته، وزیر امور اقتصادی و دارایی، علی صمیمی، وزیر پست و تلگراف، جواد خادم، وزیر شهرسازی و مسکن، دکتر منوچهر آریانا‌، وزیر کار و امور اجتماعی، محمد مشیری، معاون نخست وزیر.

به دنبال معرفی کابینه بختیار، موجی از مخالفت‌ها علیه او شکل گرفت. خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که شاهپور بختیار موافقت اصولی خود را با تشکیل یک دولت جدید اعلام کرده است.

بختیار و کابینه‌اش

وی افزود موافقت وی زمانی جنبه نهایی به خود خواهد گرفت که جبهه ملی در این مورد نظر بدهد. با این همه وقتی جبهه ملی اعلام کرد که بختیار را اخراج کرده است، وی به کار خود ادامه داد.

غلامحسین ساعدی هم‌زمان با پذیرش دولت توسط بختیار در هفته‌نامه‌ی ایرانشهر نوشت: «خود را فریب ندهیم. صحه گذاشتن، حتی به یک یا چند خواست فرعی، مطلقاً دردی را دوا نخواهد کرد. شاهپور بختیار که برگزیده شاه و مجلسین دست‌چین شده ساواک است، کاری از پیش نخواهد برد.»

ساعدی در ادامه نوشته است: «مردم به چنین رییس دولتی نه تنها اعتماد نخواهند کرد که رو در رویش خواهند ایستاد. هر نوع وابستگی با رژیم شاه و آمریکا، صدددرصد مطرود است. بدین سان دولت شاپور بختیار با دست خالی به میدان آمده است.»

حمایت هم‌زمان آمریکا از حکومت ایران نشان دهنده تمایل این کشور به حمایت از کابینه بختیار است. قرار است پس از دریافت رأی اعتماد شاه از مجلسین، محمدرضا پهلوی از ایران برود.

بختیار در روزهای انقلاب

هیأت رسیدگی به امور صنعت نفت تشکیل شد

آیت‌الله خمینی با ارسال پیامی به مهندس مهدی بازرگان وی را جهت نظارت بر تولید و صدور تولید مأمور کرد. آیت‌الله خمینی با شرایط زیر اجازه داد که اعتصابیون به سر کار برگردند:

اول) خروج نظامیان از پالایشگاه‌ها، دوم) تولید فقط برای مصرف داخلی، سوم) عدم احتکار نفت توسط نظامیان.

بازرگان همراه یک هیأت پنج نفری شامل حجت‌‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی، مهندس کتیرایی و دو نفر به انتخاب خودشان مأمور رسیدگی به این امر شدند.

به دنبال فرمان آیت‌الله خمینی، کارکنان اعتصابی شرکت نفت، برای تولید نفت نیاز داخلی سرکار خود برگشتند. رادیو کویت اعلام کرد: «کارکنان شرکت نفت به شرط تولید نفت داخلی حاضر شدند به سر کارها بازگردند.»

انتخاب هیأت نظارت بر تولید و صدور تولید توسط آیت‌الله خمینی، اعتراض برخی از نیروهای سیاسی را برانگیخت. هفته‌نامه ایرانشهر نوشت:

«انتخاب اعضای هیأت اعزامی به آبادان برای مذاکره با کارگران نفت مستقیماً از پاریس صورت گرفته است و نیروهای سیاسی داخل کشور در آن نقش مستقیمی نداشته‌اند. گرچه در واقع ابتکار عمل در آغاز از طرف آیت‌الله طالقانی بود که بلافاصله پس از اعلامیه انتظام، رییس هیأت مدیره شرکت نفت مبنی بر کمبود مواد نفتی به او تلگراف کرد و از او خواست که اگر در ادعای خود صادق است، خواست‌های کارگران را در مورد خروج نظامیان از تأسیسات نفتی و آزادی رهبران اعتصاب کننده تأمین کند.»

در ادامه نوشته شده است: «سپس آیت‌الله طالقانی، سرهنگ بازنشسته رحیمی را از طرف خود معرفی کرد تا با انتظام در این باره گفت و گو کند. در ضمن مراتب به اطلاع آیت‌الله خمینی در پاریس نیز رسید. از پاریس اطلاع داده شد که آیت‌الله خمینی آقایان بازرگان، کتیرایی و هاشمی رفسنجانی را برای عضویت در این هیأت تعیین کرده است و تعیین دو نفر دیگر اعضای هیأت را به آنان واگذاشته است. آنان نیز آقایان صباغیان و مهندس حسیبی را انتخاب کردند و به این ترتیب هیأت پنج نفره نظارت بر استخراج و توزیع نفت تشکیل شد.»

هفته‌نامه ایرانشهر افزوده است: «ظاهراً برخی مشاوران نزدیک آیت‌الله خمینی با تکیه به سابقه مهندس بازرگان در جریان خلع ید موفق شدند ترکیب فوق را به آیت‌الله بقبولانند و ابتکار عمل را از دست نیروهای سیاسی داخل کشور بگیرند.»

در ادامه‌ی این نوشته آمده است: «هیأت تعیین شده به هر حال با توجه به شایعات مربوط به شرکت احتمالی مهندس بازرگان در کابینه صدیقی و سپس بختیار، با استقبال گرمی از طرف کارگران روبه‌رو نشده است، تا آنجا که کارگران نفت نمایندگانی به تهران فرستادند تا با آیت‌الله طالقانی و رهبران جبهه ملی در این باره گفت و گو کنند. رهبران سیاسی مذکور به کارگران توصیه کردند که به احترام آیت‌الله خمینی بهتر است با هیأت تعیین شده همکاری کنند.»

مهندس مهدی بازرگان

شاملو، فوکو و روشنفکران اپوزیسیون

دهمین شماره ایرانشهر، مهم‌ترین نشریه خبری گزارشی و سیاسی اپوزیسیون روشنفکری کشور در سال ۱۳۵۷ توسط احمد شاملو در لندن منتشر شد.

شاملو در سرمقاله دهمین شماره که در تاریخ هشتم دی‌ماه ۵۷ منتشر شده است، نوشت: «ما از نخست اعلام کردیم که ایرانشهر، در شرایطی که اختناق در داخل کشور به نهایت رسیده است تنها به مثابه «یک امکان» به وجود می‌آید. امکانی برای یک فعالیت روشنفکرانه سازنده در تمام جهات نیاز ملت بزرگ ما در این مبارزه عجیب سرشار از حماسه و در طریق تعمیم و تقویت همبستگی هرچه بیشتر در این جنبش تاریخ‌سازی که به اعتقاد دشمن و دوست، تا به امروز سرمشقی در سراسر انقلابات جهان نداشته است.»

شاملو در ادامه نوشته است: «میشل فوکو جنبش حیرت‌انگیز ملت ما را چنین تعریف کرده است: «این یک انقلاب به معنی قاموسی کلمه نیست، نوعی روی پای خود ایستادن است. این برپا خواستن ملتی است که با دست خالی می‌خواهد بار سنگینی را که برشانه هر یک از ماست، بار خرد‌کننده نظام کلی جهان را که بر شانه‌های خود آن مردم سنگینی شکننده‌تری دارد به زیر افکند... این قیام، نخستین طغیان عظیم (‌یک ملت) علیه تمامی سیستم‌های جهانی است و شاید بتوان آن را شکل تازه‌تری از انقلاب به شمار آورد.»

شاملو در ادامه نوشت: «این حرکت حیرت‌انگیزی که باز به گفته میشل فوکو اگرچه مغشوش و عاطفی و فاقد آگاهی اجتماعی نیست، هیچ حزبی، هیچ فردی، و هیچ ایدئولوژی سیاسی شخصی فعلاً نمی‌تواند خود را نماینده آن به حساب آورد، هرچند که ـ شگفتا! ـ کل این حرکت بی‌همتا و فاقد یک شکل مشخص سازمانی، خواست جمعی مطلقاً واحدی را ارائه می‌کند!»

احمد شاملو در ادامه افزوده است: «بدون شک فردا با هزار مشکل پیچیده رودررو خواهد بود. ایرانشهر، تنها و تنها به مثابه یک امکان برای پیش‌بینی این مشکلات، برای بررسی جهات و جوانب مسایل و معضلاتی که از هم اکنون حضور شبح‌وار بسیاری از آن‌ها احساس می‌شود، به عنوان یک وظیفه تاریخی اقدام به انتشار کرده است.»

شاملو در مورد انگیزه انتشار ایرانشهر نوشت: «تصور شخصی من این بود که فقط و فقط اقدام به نشر مرتب ایرانشهر کافی است تا همه کسانی را که مشتاق همکاری و همفکری و مبارزه در این راه‌اند ولی تریبونی در اختیار ندارند، هر کجا که هستند ـ چه درون و چه بیرون مرزهای بلازده وطن‌مان ـ قدم جلو خواهند نهاد تا به اتفاق، وظیفه‌ای را که تا به امروز خفقان و سانسور رژیم امکان اعمال آن را از ما سلب کرده است به میدان عمل کشیم و با تعاطی اندیشه و بده بستان فکری روشنگرانه، برای ایضاح آن همه مسایلی که طی این همه سال زیر سرپوش سنگین اختناق برهم انباشته شده است، محیطی به وجود آوریم.»

سردبیر «ایرانشهر» ادامه می‌دهد: «و اکنون دهمین شماره ایرانشهر منتشر می‌شود و هر هفته تعداد بیشتری از هموطنان ما ـ از سوئد تا چاد و از کانادا تا فیلیپین ـ آن را می‌خوانند و به خصوص در ایران سخت بدان امید بسته‌اند و هر نسخه فتوکپی شده آن را دست به دست می‌گردانند.»

آن‌گاه شاملو از برخی مدعیان رسالت اجتماعی گله می‌کند: «در این رابطه، حکایت ما و بسیاری از این دوستان مدعی رسالت اجتماعی به راستی شنیدنی است: کمتر روزی است که ما، در جایی، به نحوی، با یک یا چند تن از اینان برخوردی نداشته باشیم.»

شاملو این گله را این‌گونه توضیح می‌دهد: «بر‌خوردهایی که گاه با بحث‌های به ظاهر شورانگیز ساعت‌ها و ساعت‌ها وقت فشرده به راستی مغتنم ما را بی‌رحمانه تلف می‌کند و در آخر کار، چون به جمع‌بندی مجموعه مباحث می‌پردازیم به این نتیجه تأسف‌بار می‌رسیم که جز باد چیزی به کف نداریم. روزی نیست که نامه یا نامه‌هایی از این مدعیان دریافت نکنیم. نامه‌هایی گاه در بیست، بیست و پنج صفحه، که در آن نه فکری هست و نه پیشنهادی نه ارائه طریقی.»

سردبیر هفته‌نامه ایرانشهر می‌افزاید: «مشتی ایراد بنی‌اسرائیلی که در مجموع، جز «لنگش کن» بی‌خاصیتی از کنار گود نیست. دوست نویسنده‌‌ای نیمه شب بکوب بکوب از فلان پایتخت اروپایی خودش را می‌رساند که «‌لازم بود خودم بیایم از نزدیک ببینم چه می‌توانم بکنم» و همین! ـ دو روزی به بحث و فحص در امکانات می‌گذرد، مسافر سودایی با کوله‌باری از قول و قرارها تا فرودگاه بدرقه می‌شود، راه خانه خود را در پیش می‌گیرد و.... هیچ! ـ چنان می‌رود که گویی فقط به خواب‌مان آمده بود و بس!»

شاملو در پایان می‌نویسد: «دوستان والاجاه دیگری ـ صاحبان دکتراها و القاب و عناوین دهن پرکنی در اقتصاد صنعتی، اقتصاد روستایی، جامعه‌شناسی و غیره و غیره پیغام می‌فرستند که «‌آخر شما موضع سیاسی‌تان را روشن نکرده‌اید. این کار را بکنید تا ببینیم چطور می‌شود با ایرانشهر همکاری کرد!» ـ موضع ما از آفتاب هم روشن‌تر است دوستان، گیرم که نخواهد طنابش را به امانت در اختیار همسایه بگذارد، معمولاً بهانه‌‌ای هم آماده دارد، حتی اگر آن بهانه این باشد که خود رویش ارزن آفتاب کرده‌ام!»

شاه با کابینه بختیار ملاقات می‌کند

آمریکا مجدداً از شاه پشتیبانی می‌کند

به گزارش آسوشیتدپرس و خبرگزاری فرانسه، وزارت خارجه ایالات متحده مجدداً پشتیبانی خود را از کلیه اقدامات شاه برای بازگرداندن ثبات به کشورش اعلام کرد.

از طرفی اعلام شد به تازگی عده‌ای از کارشناسان آمریکا در امور ایران وارد تهران شدند. به نوشته هفته‌نامه ایرانشهر، ناو هواپیمابر کنستلیشن که در آب‌های فیلیپین مستقر بود به سوی ایران حرکت کرد.

منابع خبری گزارش دادند که پیش‌بینی‌های لازم از طرف آمریکا به عمل آمده تا در صورت لزوم تجهیزات جنگی پیشرفته آمریکایی در ایران را از ایران خارج و یا نابود کنند و تأسیسات عظیم جاسوسی الکترونیک را از کار بیندازند.

هم‌زمان با این وقایع، رسانه‌ها اعلام کردند که زیبیگنیو برژینسکی، رییس شورای امنیت ملی آمریکا برای مذاکره با کارتر و وزیر خارجه آمریکا عازم کمپ دیوید شده است.

آیت‌الله اجازه اقامت پاریس را گرفت

بنا به گزارش خبرگزاری رویترز از پاریس، منابع وزارت کشور فرانسه اعلام کردند که آیت‌الله خمینی پس از پایان یافتن دوره سه ماهه اقامت توریستی خود در پاریس، اجازه اقامت در فرانسه را خواهد داشت.

حمله به زندان سنندج و مشهد

خبرگزاری‌های فرانسه اعلام کرد در اکثر شهرهای کشور، به ویژه در تهران تظاهرات ضدحکومتی برگزار شده است. خبرگزاری آلمان نیز گزارش کرد، در سنندج گروهی از تظاهرکنندگان به زندان این شهر حمله کرده و برخی زندانیان را آزاد کردند.

همچنین رادیو بغداد اعلام کرد در پی حمله مردم اهواز به ساختمان انجمن ایران و آمریکا چهل تن کشته شدند. خبرگزاری فرانسه در خبر دیگری از مشهد گزارش کرد و گفت که در جریان تظاهرات نزدیک به صد هزار نفر از مردم این شهر در اعتراض به حوادث روزهای اخیر مشهد این شهر به دست مردم افتاد.

در همین جریان با شورش زندانیان سیاسی مشهد، هشتاد نفر از آنان آزاد شدند. در تهران نیز ده‌ها هزار نفر برای دفن کشتگان وقایع هفته گذشته در بهشت زهرا تظاهرات کردند.

در تظاهرات شیراز، پنج نفر کشته شدند. و در جیرفت، مردم رییس شهربانی را کشته و دو نفر از افسران را نیز زخمی کردند.