«دیگر جواب گلوله، گل نیست»

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

صدها غیرنظامی آمریکایی از ایران رفتند

با افزایش موج خشونت‌ها در روزهای محرم، صدها غیرنظامی آمریکایی و اروپایی که در موسسات مختلف کار می‌کردند، از ایران رفتند.

امروز در تظاهرات اصفهان دفاتر تعدادی از موسسات آمریکایی به آتش کشیده شد. از سوی دیگر، به علت هراس از خطرات جانی برای آمریکایی‌ها در ایام محرم، هواپیماهای نیروی هوایی ایالات متحده شروع به بیرون بردن صدها آمریکایی غیرنظامی از ایران کردند.

به همین دلیل، دولت اعلام کرد که فرودگاه تهران از فردا، به مدت ۴۸ ساعت تعطیل است. به نظر می‌رسد دولت تعهد کرده است که کارکنان خارجی ساکن ایران را به سرعت از کشور خارج کند.

تظاهرات در تبریز، اصفهان، همدان

تظاهرات خشونت‌آمیز که از آغاز ماه محرم شدت یافته است، چه در تهران و چه در شهرستان‌ها ادامه دارد. آیت‌الله خمینی از مردم خواسته است به هر شکل که می‌توانند به حکومت اعتراض کنند و حکومت نظامی هم اعلام کرده است، هر رفتار خشونت‌آمیزی را شدیداً پاسخ می‌دهد.

در تبریز، اصفهان، همدان و کرمان، تظاهرات مردم علیه حکومت پهلوی چندین نفر کشته یا مجروح داد و چندین بانک به آتش کشیده شد.

همچنین بنا به گفته خبرگزاری یونایتدپرس، هزاران نفر زن که چادر سیاه بر سر داشتند، همراه با مردان در بهشت زهرا شعار می‌دادند.

موج زنانی که چادر سیاه به سر داشتند از محرم افزایش چشمگیری یافته است. تا پیش از این تعداد زنان با چادر سیاه به میزان حضور زنان بی‌حجاب یا روسری به سر بود.

به نظر می‌رسد راهپیمایی تاسوعا و عاشورا در ابعاد گسترده‌ای برگزار شود. آیت‌الله شیرازی به مناسبت عاشورا، پیامی خطاب به عموم مردم منتشر کرد.

همچنین آیت‌الله گلپایگانی تأکید کرد مردم راهپیمایی‌های تاسوعا و عاشورا را با نظم و آرامش برپا کنند. از سوی دیگر، مدرسین حوزه علمیه قم از مردم خواستند تا در راهپیمایی تاسوعا و عاشورا شرکت کنند.

علی‌اصغر حاج سید جوادی بازداشت شد

علی‌اصغر حاج سیدجوادی که از ابتدای انقلاب، نامه‌های طولانی او به شاه در نشریه «جنبش» منتشر می‌شد و یکی از مخالفان ملی مذهبی کشور به شمار می‌آمد، به اتهام توهین به ارتش بازداشت شد.

علی‌اصغر حاج سید جوادی قبلاً در اردیبهشت‌ماه طی شکوائیه‌ای به دادستان تهران از گروهی به نام سازمان زیرزمینی انتقام که او و خانواده‌اش را تهدید به مرگ کرده بودند، شکایت کرد.

هنوز اول عشق است

هفتمین شماره هفته‌نامه ایرانشهر که به سردبیری احمد شاملو و با همکاری نویسندگان و روشنفکرانی مانند هوشنگ گلشیری، غلامحسین ساعدی، ضیاء موحد، ابوالحسن نجفی و دیگران در لندن منتشر می‌شود، امروز، هفدهم آذر‌ماه ۱۳۵۷ منتشر شد.

در این شماره مطالب زیر به چاپ رسیده است.

ـ سرمقاله: هنوز اول عشق است (‌درباره سرنگونی شاه)

ـ گزارش ویژه: در آستانه عاشورای بزرگ، شاه چمدان‌هایش را می‌بندد.

ـ گزارش لحظه به لحظه: از میان گود (‌درباره کشتار روزهای اول محرم)

ـ در خانه چه می‌گذرد (‌خبرهای روز ایران)

ـ با هم بخوانیم (‌ترجمه نشریات آمریکا از محمود گودرزی)

ـ کابوس آمریکا در ایران (‌ترجمه یک مقاله نشریه اخبار آمریکا و گزارشات جهان)

ـ ادامه بحران نفت در ایران (‌ترجمه مقاله مجله تایم)

ـ امکان دخالت مستقیم نظامی آمریکا در ایران (‌گزارشی از مصاحبه ۱۹ نوامبر برژنف)

ـ چین و دموکراسی دیواری (‌گزارش باز شدن فضای سیاسی در چین)

ـ فاخته عظیم (‌گزارشی از شیلی، بونیفاسیو خواکین پاسوداس، ترجمه: حسین اقدامی)

ـ مقاله: دیگر جواب گلوله گل نیست (‌غلامحسین ساعدی)

ـ مقاله: وطن‌پرستانی که به مشروطه‌شان رسیدند (‌ضیاء موحد)

ـ نامه به سردبیر: نامه‌هایی به سردبیر ایرانشهر و پاسخ آن‌ها

ـ پیام آیت‌الله خمینی: سربازان باید از سربازخانه‌ها فرار کنند.

سرمقاله: هنوز اول عشق است

هفتمین شماره نشریه ایرانشهر چاپ لندن به سردبیری احمد شاملو در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۵۷ منتشر شد. در سرمقاله این شماره چنین آمده است:

«سرنگون شدن شاه به زباله‌دان تاریخ، نه فقط نمی‌تواند پایان جنبش عظیم امروزین خلق ما به حساب آید، بلکه با در نظر گرفتن این ملاحظات، پیچیدگی‌های تازه‌ای را در کیفیت مبارزه و رهبری آن مطرح می‌کند که به نوبه خود، هوشیاری و درایت هرچه بیشتر رهبران سیاسی نیروهای عظیم داخل جنبش را می‌طلبد. هشدار ما فقط این است: با رفتن شاه مبارزه نه فقط پایان نمی‌یابد، بلکه باید گفت تازه آغاز می‌شود.»

غلامحسین‌ ساعدی‌، نویسنده معاصر ایران

مقاله‌ای از ساعدی: دیگر جواب گلوله گل نیست

غلامحسین ساعدی در مقاله‌ای با عنوان «دیگر جواب گلوله گل نیست» به تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۵۷ در ایرانشهر لندن چنین می‌نویسد:

«بله، کار از کار گذشته، مبارزات انقلابی مردم حکمت پوشالی مبارزه مسالمت‌آمیز را برای ابد به طاق نسیان سپرده است. پیشرفت لحظه به لحظه مبارزات قهرآمیز یک سال گذشته، امروز دارد شکل یک انقلاب مسلحانه را پیدا می‌کند.»

ساعدی، نمایشنامه‌نویس بزرگ که به فاصله‌ای نه چندان طولانی پس از آزادی از زندان به فرنگ رفت، چنین ادامه می‌دهد:

«زمانی که تو را می‌کشند، برادر و خواهر و بچه تو را می‌کشند، همسایه و هموطن و همراه و همرزم تو را می‌کشند، حق نداری ساکت بنشینی، هر جلادی که از میان برداری، یک قدم به پیروزی نزدیک شده‌ای. حق نداری ساکت بنشینی تا بیایند دست و بالت را ببندند و به پای چوبه دارت بکشند، وظیفه‌ات این است وقتی که حتی حلقه طناب را بر گردنت انداخته‌اند و به بالای دارت می‌فرستند با لگد چنان بر فرق جلاد بکوبی که مغزش متلاشی شود. و این حقیقت را مردم بسیار خوب درک کرده‌اند و چنین ضرورتی را در تمام طول مبارزات قهرآمیز خود احساس می‌کنند. مردم عادی می‌گویند ما منتظر اعلام جهاد نیستیم، ما جهاد را شروع می‌کنیم، شروع کرده‌ایم، خواه علمای دین اعلام جهاد بکنند یا نکنند.»

غلامحسین ساعدی در ادامه می‌نویسد: «راه مبارزین انقلابی ایران، در چنین لحظاتی، خود به‌ خود روشن است، ضربت زدن از هر راه و طریقی، کم کاری، اعتصاب، افشاگری، ادامه مبارزات خیابانی و برداشتن اسلحه و ضربت زدن از پشت یا از روبه‌رو.»

وی سپس آینده را چنین پیش‌بینی می‌کند: «مطمئناً خود رژیم پی برده است که سرکوبی و از بین بردن حرکت‌های انقلابی توده‌های مردم امکان‌پذیر نیست. آنچه امروز می‌گذرد، دیگر نهضت پیش از سال ۳۲ نیست که با علم کردن یک کودتای نظامی براثر ندانم کاری‌ها و اشتباهات غیرقابل انکار رهبران سیاسی، بشود کشور پر جوش و خروش را به یک قبرستان ساکت مبدل کرد و قفل خاموشی بر لب میلیون‌ها نفر زد و ۲۶ سال تمام مشغول غارت و چپاول و گنده‌گویی‌ها و دروغ‌بافی و خودنمایی‌های رجاله‌ها و لکاته‌های درباری شد.»

غلامحسین ساعدی در پایان چنین نتیجه می‌گیرد: «درماندگی و عجز رژیم به چنین مرحله‌ای رسیده است و یکپارچگی و قدرت مردم تا بدین حد که با هر هوشیاری کامل به نتیجه غایی رسیده‌اند. ضربت زدن از هر طرف، و در رأس تمام مبارزات انقلابی، مبارزه قهرآمیز و مسلحانه. جواب «های» اگر «هوی» است، جواب اسلحه حتماً اسلحه است.»

وطن‌پرستانی که به مشروطه‌شان رسیدند

ضیاء موحد، شاعر و استاد منطق نوین در مقاله‌ای با عنوان «وطن‌پرستانی که به مشروطیت‌شان رسیدند» در مورد فهرست افرادی که ارز از کشور خارج کردند، در آخرین شماره ایرانشهر لندن نوشت:

«شاه با دادن این دستمزدها، این اراذل و اوباش را به دور خود جمع کرده است. این شاه است که در همان حال که دستور قتل عام مردم را می‌دهد اجازه خروج این مبالغ هنگفت را هم صادر می‌کند.»

ضیاء موحد در ادامه می‌نویسد: «غلامعلی اویسی که خود ۱۲۱ میلیون تومان از مملکت خارج کرده، هنوز فرماندار نظامی و مدعی حفظ دین و مال و جان و ناموس مردم است! اما مگر بی‌شرمی و وقاحت این دیکتاتور حدی دارد. درست در همین زمان که نظارت عالیه این غارت را از یک طرف و قتل عام مردم را از طرف دیگر به عهده دارد، شعار مبارزه با فساد را علم می‌کند.»

بعضی از خوانندگان ستون روزشمار انقلاب می‌پرسند که چرا این همه از مطالب هفته‌نامه‌ای مانند ایرانشهر که یک هفته‌نامه محدود در لندن بود، نقل قول می‌کنیم؟

از سوی دیگر، در این نشریه برخی از معتبرترین وزنه‌های روشنفکری جامعه ما مقاله نوشته‌اند و ما سعی می‌کنیم تا خوانندگان این مقالات را حتماً بخوانند.