شاه: اگر بروم ایران نابود می‌شود

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

شاه: اگر بروم ایران نابود می‌شود

شاه ضمن رد احتمال کناره‌گیری از سلطنت، گفت: «تا به سلطنت رسیدن ولیعهد، در مقام خود خواهد ماند.» محمد‌رضا پهلوی شاه ایران در یک مصاحبه با هفته‌نامه تایم گفت:

«اگر از سلطنت کناره‌گیری کنم، آتش جنگ داخلی در ایران افروخته می‌شود. و اگر چنین جنگی درگیرد هزاران تن کشته می‌شوند و ایران تجزیه خواهد شد و کمونیست‌ها امور را به دست خواهند گرفت.»

وی افزود: «پس از مطالعه راه‌های ممکن تصمیم گرفته‌ام در مقام خود باقی بمانم تا سرانجام فرزند ۱۸ ساله‌ام جانشین من گردد.»

در پاسخ به این اظهارات محمدرضا پهلوی، آیت‌الله خمینی رهبر مخالفان مذهبی شاه در یک مصاحبه با اشپیگل گفت: «ما با رضا پهلوی به عنوان جانشین شاه موافقت نخواهیم کرد.»

آیت‌الله خمینی در مصاحبه با مجله آلمانی اشپیگل، ضمن پاسخ به سوال این مجله در مورد جانشینی رضا پهلوی به جای پدرش، گفتند: «چنین چیزی هیچ‌گاه مورد پذیرش ملت ایران نخواهد بود.»

شلوغی مشهد ادامه دارد

درگیری‌هایی که در روز ۲۸ آبان منجر به تعدادی کشته در مشهد شد، امروز نیز ادامه یافت. در شهر مشهد، شش هزار دانشجوی دانشگاه فردوسی این شهر دست به تظاهرات زدند.

دانشجویان و مردم برای عیادت از مجروحین دیروز، در مقابل بیمارستان تجمع کرده بودند که چند تن از اساتید و دانشجویان دستگیر شدند. مردم معترض تا شب هنگام به منازل خود نرفتند.

در نتیجه، براساس گفته‌های شاهدین در صحنه، مامورین برای اولین بار با چکمه و تفنگ وارد صحن حرم امام رضا شدند و اقدام به تیراندازی و پرتاب گاز اشک‌آور کردند.

در بیرون نیز عده‌ای از چماق به دستان به جان تظاهرکنندگان افتادند. در واکنش به درگیری‌های دیروز و امروز، جمعی از علما و روحانیون حوزه علمیه قم با ارسال تلگرافی برای آیت‌الله سید عبدالله شیرازی و قمی در مشهد، ضمن اعلام همبستگی با مردم با این شهر، کشته شدن مردم را تسلیت گفتند.

عربستان و آمریکا از شاه حمایت کردند

دولت عربستان سعودی در یک بیانیه رسمی، حمایت خود را از شاه اعلام کرد. این دولت که چند روز قبل در مراسم حج تلاش کرد تا مانع از استفاده سیاسی حجاج طرفدار آیت‌الله خمینی از مراسم حج بشود، طی اطلاعیه‌ای رسمی از محمدرضا پهلوی، پادشاه ایران حمایت کرد.

همچنین سایروس ونس، وزیر خارجه آمریکا نیز اعلام کرد: «آمریکا پشتیبان شاه است ولی قصد مداخله در امور داخلی ایران را ندارد.»

در همین حال، سرویس جهانی بی‌بی‌سی در روز ۲۹ آبان ۱۳۵۷ از اخطار برژنف به آمریکا خبر داد. لئونید برژنف، صدر هیأت رییسه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق، به آمریکا درباره عدم دخالت به ویژه نظامی در امور ایران اخطار داد.

به نظر می‌رسد اوضاع انقلاب ایران، دولت‌های خارجی را شدیداً نگران کرده است. برخی از این دولت‌ها از اتباع خود که در ایران زندگی می‌کنند، خواستند به سرعت ایران را ترک کنند.

روزنامه ورلد‌نیوز در مقاله‌ای ضمن گزارش از وضع خارجیان و شرکت‌های خارجی در ایران، اوضاع آن‌ها را بحرانی و نگران‌کننده توصیف کرد.

سیامک زند یک کارمند دون‌پایه بود

در پی افشاگری‌های سیامک زند، کارمند وزارت دربار ایران که به انگلیس پناهنده شده است، سفارت ایران در لندن یک بیانیه مطبوعاتی صادر کرد.

آخرین سفیر ایران در انگلیس در مورد سیامک زند گفته است: «با وجود تردیدهای اولیه‌ام ـ که خود را در این گیر و دار و دم آخر سپر بلا و مدافع رژیم نسازم ـ اعلامیه مشروح، و به نظر خودم معتبر، سفارت را در تکذیب اتهامات زند برای تمامی روزنامه‌ها، و از جمله، جانی اپل، نماینده نیویورک تایمز در لندن، فرستادیم. می‌دانم مقامات تهران چنان سرشان شلوغ است که مجال فکر کردن به اتهامات زند را ندارند.»

وی ادامه داد: «با این وصف اعتقاد دارم تهمت‌های او نباید بی‌جواب بماند. از آنجا که تهران کلمه‌ای دستور درباره چگونگی رد اتهامات زند ارسال نداشته است، به فکرم رسید که تنها با از بین بردن اعتبار خود شاهد، می‌توان حرف‌های او را بی‌ارزش جلوه داد. بدین ترتیب بخشنامه‌ای برای روزنامه‌ها تهیه کردم که، «آقای زند در وزارت دربار، کارمندی نسبتاً دون‌پایه در اداره مطبوعات بوده است، نه مشاور نزدیک شاه ایران» که برخی از رسانه‌های گروهی انگلیس او را توصیف کرده‌اند.»

سفیر ایران در انگلیس ادامه می‌دهد: «حرف‌های ضد و نقیض او را خاطرنشان کردم و افزودم طی فرار نامبرده از ایران (‌فراری که هیچ‌کس مانعش نشد) آقای زند در هواپیما رفتار اخلالگرانه داشت و پلیس فرانکفورت پس از دریافت شکایت روز ۱۱ آبان او را بازداشت کرد. در خاتمه گفتم، از مندرجات پاره‌ای روزنامه‌ها چنین مستفاد می‌شود که آقای زند، قبل از فرار با بعضی محافل مطبوعاتی که خصومتشان با حکومت ایران مستند و سابقه‌دار است، در تماس بوده و تعلیم گرفته است. آقای زند آشکارا فردی خودخواه و فرصت‌طلب است که از هرسو باد بوزد بادش می‌دهند.»

آیت‌الله خمینی در پاریس

آیت‌الله خمینی به روزنامه‌نگاران حقوق می‌دهد

بخش فارسی رادیو بی‌بی‌‌سی اعلام کرد: «آیت‌الله خمینی وعده داده است که مبلغ ۳۰۰ هزار دلار به کارکنان اعتصابی مطبوعات، به عنوان حقوق پرداخت شود.»

خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایرانی یک ماه است که در حال اعتصاب به سر می‌برند و چنان‌که تشکل‌های صنفی و سندیکایی روزنامه‌نگاران اعلام کرده‌اند، معلوم نیست اعتصابات تا چه زمانی ادامه پیدا کند.

کارگران نفت اعتصاب کنند

درگیری میان طرفداران اعتصاب در صنعت نفت خوزستان که حرکت گسترده آنان موجی از وحشت را در حکومت و در میان طرفداران بین‌المللی حکومت پهلوی ایجاد کرد، با دولت و نیروهای امنیتی که تلاش می‌کنند تا جلوی اعتصاب را بگیرند، همچنان ادامه دارد.

برخی اخبار حاکی است که تا روز ۲۹ آبان ۵۷ هنوز کارگران سر کار خود نرفته‌اند. به دنبال اعتصاب کارکنان شرکت نفت آبادان، برخی از اعتصابیون برای ادامه اعتصاب از آیت‌الله خمینی کسب تکلیف کردند.

لذا بنا به توصیه آیت‌الله خمینی، صنعت‌گران نفتی به اعتصاب ادامه دادند. کارکنان پالایشگاه برای جلوگیری از اخراج کارکنان و تعطیل کردن پالایشگاه در محل تجمع کردند.

این در حالی است که علی‌رغم گفته‌های تلویزیون دولتی که در دست نظامیان است، دولت هنوز موفق به گشایش پالایشگاه نشده است.

عبدالرضا انصاری به ایران بازنمی‌گردد

عبدالرضا انصاری که چندی شایعه سفر بدون بازگشتش به ایران مطرح شده بود، با تغییر گذرنامه برای همیشه از ایران رفت.

پرویز راجی، سفیر ایران در انگلیس در خاطرات روز ۲۹ آبان خود نوشته است: «ناهار با عبدالرضا انصاری در سفارت. از رفتار اعلی‌حضرت با هویدا صحبت به میان آمد و هر دو هم عقیده‌ایم که در زبان فارسی، برای کسانی که با دستیاران صادق و وفادار خود چنین می‌کنند، اصطلاح خاصی وجود دارد.»

راجی در ادامه نوشته است: «عبدالرضا عقیده دارد که اقدامات اعلی‌حضرت، گریز یاران و اطرافیانش را که از مدت‌ها قبل آغاز شد، تشدید کرده است و به تضعیف موقعیت شاه می‌انجامد. همچنین گفت شخصاً خیال ندارد به تهران بازگردد، چون با وجود آن‌که مو لای درز حساب و کتاب سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی، که وی مدیرعاملش بود نمی‌رود، قضاوت درباره او از روی انصاف نخواهد بود.»

سفیر ایران در ادامه نوشت: «از من خواست گذرنامه سیاسی او را تبدیل به گذرنامه عادی کنم. برای تسهیل کار من، گفت نامه‌ای می‌نویسد و می‌گوید که کیف دستی حاوی گذرنامه مفقود شده است و رسماً درخواست صدور گذرنامه تازه می‌کند. گفتم مطلب را به سرکنسول می‌گویم و خیال نمی‌کنم اشکالی داشته باشد.»