فیلم کشتار دانشجویان از تلویزیون ایران پخش شد

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

توقیف مطبوعات و مشکل ۳۰ سال قبل

توضیح: خوانندگان صفحه ۳۰ سال قبل در همین روز که در زمانه به مرور خبرهای سال انقلاب ایران (‌۱۳۵۷) می‌پردازد، بیش از ۱۵ روز است که مطالب این صفحه را نخوانده‌اند.

از دوستان می‌خواهیم خبرها، عکس‌ها و منابع‌شان را با زمانه شریک شوند تا با همکاری همدیگر بتوانیم به یک روایت درست از وقایع انقلاب ایران دست پیدا کنیم. لطفاً منابع خبری و اطلاعاتی‌تان را برای آدرس من بفرستید.

ebrahim.nabavi@gmail.com

فیلم کشتار دانشجویان از تلویزیون ایران پخش شد

دانشگاه تهران، امروز شاهد بزرگ‌ترین تظاهرات دانشجویان بود. در این تظاهرات رژیم به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و سخنرانی‌های مفصلی علیه شاه شد.

حوالی ساعات ظهر، ناگهان تیراندازی از طرف ماموران دولتی آغاز شد. و چون قبلاً درهای دانشگاه بسته شده بود دانشجویان راه فرار نداشتند، عده زیادی مجروح شدند و چند نفر به قتل رسیدند.

دکتر شیبانی، رییس دانشگاه در صحنه زد و خورد و تیراندازی حضور داشت. شب سیزدهم آبان، تلویزیون در پخش اخبار، تظاهرات دانشگاه و صحنه تیراندازی را نشان داد.

پخش این فیلم که توسط فیلمبرداری به نام پرویز نبوی گرفته شده بود، موجب تأثر و خشم مردم شد و عده‌ای از مقامات شاغل به نحوه حکومت نظامی اعتراض کردند. دکتر شیبانی، رییس دانشگاه حمله نظامیان به دانشگاه را محکوم کرد.

گزارش ایرانشهر از سیزدهم آبان

به نوشته هفته‌نامه «ایرانشهر» در لندن، روز شنبه دانشگاه تهران همانند روزهای هفته قبل صحنه تظاهرات وسیع بود.

در این روز قرار بود گروه وسیعی از دانشجویان به حالت اجتماع از دانشگاه برای دیدار آیت‌الله طالقانی که هفته قبل آزاد شده بود، به طرف منزل او حرکت کنند.

از هنگام آزادی آیت‌الله طالقانی که یک هفته قبل آزاد شده بود، همه روزه گروه‌های وسیعی از بازاریان، محصلین، کارگران و کارمندان اداری به دیدن‌شان رفته بودند و حادثه‌ای پیش نیامده بود.

با این وجود هم‌زمان با خروج دانشجویان از دانشگاه تهران نیروهای نظامی به درگیری با دانشجویان پرداختند و با گشودن آتش مستقیم به روی آنان گروهی از دانشجویان را کشته و تعدادی از آنان را زخمی کردند.

این خشونت‌ها که پس از درگیری‌های ۱۷ شهریور بی‌سابقه بود، بلافاصله گسترش یافت و در سراسر تهران و شهرهای دیگر ایران موجب حمله خشونت‌بار گروه‌های مختلف مردم به مراکز مختلف دولتی، ساختمان‌های ساواک، سینماها، بانک‌ها، مراکز تجاری بزرگ، سفارت انگلستان، مشروب‌فروشی‌ها و رستوران‌ها شد.

در این حملات، تعداد زیادی از ساختمان‌ها آتش زده شده و بعضی از آن‌ها کاملاً از بین رفتند. شدت خرابی‌های روز ۱۳ آبان و یک روز بعد از آن در کل تاریخ یک سال انقلاب ۵۷ بی‌نظیر بود.

یکی از شاهدان عینی گفت: «ساعت ۱۱ صبح، بيش از هفت هزار دانش‌آموز و دانشجو و ديگر طبقات مردم در محوطه دانشگاه تهران گرد آمده و عده‌اى سرگرم تماشاى نمايشگاه عکس بودند و گروهى به سخنرانى گوش مى‌کردند که ناگهان يک کپسول گاز اشک‌آور در هوا چرخيد و روى زمين دانشگاه فرود آمد. عده‌اى سراسيمه به سوى در ورودى دانشگاه دويدند، ولى در همين موقع صداى تيراندازى بلند شد. سربازان از پشت ميله‌هاى دانشگاه به سوى مردم شليک کردند. هنوز فريادهاى «نترسيد تيراندازى هوايى است» بلند بود که دانشجويى به زمين غلتيد، از اين لحظه به بعد دانشگاه و خيابان‌هاى اطراف آن مبدل به صحنه جنگ و گريز شد».

در این گزارش آمده است‌: «دانشجويان و دانش‌آموزان قصد داشتند آن روز به سوى منزل مرحوم آيت‌الله طالقانى راه‌پيمايى کنند. درست هنگامي که عزم خروج از دانشگاه کردند با تيراندازى نيروها مواجه شدند و به دنبال آن دانشگاه صحنه برخوردهاى خونين شد. مجروحان توسط دانشجويان به بيمارستان منتقل شدند. در همان ساعات اوليه نيروهاى ضربت وارد داشنگاه شدند و دانشجويان و دانش‌آموزان براى مقابله با اين حمله آتش افروختند و به دنبال آن مأموران پس از چند متر پيشروى در دانشگاه آنجا را ترک کردند».

در ادامه گزارش می‌خوانیم: «با شدت گرفتن تظاهرات، مأموران حکومت نظامى، خيابان‌هاى اطراف دانشگاه و قسمتى از خيابان انقلاب را بستند و دانشجويان و دانش‌آموزان در خيابان‌هاى اطراف پراکنده شدند. تظاهرکنندگان در چند نقطه خيابان‌هاى جمهورى و ولى‌عصر و خيابان‌هاى منشعب از آن آتش افروختند و شعار دادند. ساعت دو بعداز‌ظهر مجدداً سربازان حکومت نظامى روى دانشجويان و دانش‌آموزان که در داخل دانشگاه بودند، تيراندازى کردند که در همان لحظات اول عده‌اى از دانشجويان به زمين افتادند و در خون غلتيدند. دانشجويان و دانش‌آموزان با پلاکاردهايى که در آن شمار کشته‌شدگان دانشگاه را نوشته بودند، با دادن شعار الله اکبر خمينى رهبر به راه پيمايى پرداختند. جنگ و گريز مأموران نظامى با دانشجويان و دانش‌آموزان تا پاسى از شب ادامه داشت…»

شماره سوم روزنامه ایرانشهر در لندن منتشر شد

سومین شماره روزنامه «ایرانشهر» که به سردبیری احمد شاملو منتشر می‌شود، روز ۱۲ آبان ۵۷ در لندن منتشر شد. تیتر اول این روزنامه با اندازه درشت چنین بود «شبح کودتای نظامی، صحنه سیاسی کشور را زیر سایه خود گرفت».

در این شماره خبر گسترش بحران سیاسی در داخل کشور و کشتار تظاهر‌کنندگان در سراسر ایران به وسیله نیروهای مسلح و چماق به دست‌های وابسته به رژیم شاه که به مساجد کشور حمله کردند، داده شد و همچنین خبر اعتصابات گسترده کارکنان نفت و پتروشیمی و حمله نیروهای نظامی به این مراکز نوشته شد.

مهم ترین مطالب سومین شماره «ایرانشهر» احمد شاملو چنین بود:

سرمقاله، بی‌تعارف، در ضرورت وحدت نیروها

گزارش ویژه از اعتصابات در کشور و احتمال کودتای نظامی

انتقاد نیروهای چپ از مواضع آیت‌الله خمینی

لیست گروهی از آدمخورهای شاه

شفق آغازین، شعری از هوشنگ گلشیری

بازی هر روزه، یک داستان کوتاه از «پرویز مسجدی»

«دانستن یا ندانستن»، داستانی از کنستانتین ویرژیل گئورگیو

«حساب کنید»، شعری از «بارویر سواگ» شاعر ارمنستان

«شرط زیستن» و «خط و نشان» دو شعر از پرویز کریمی و اصلان اصلانیان

اسامی ۱۱۲۶ زندانی سیاسی آزاد شده

گزارش کمیسیون بین‌المللی تحقیق از ایران (‌گزارش راسل کر)

انعکاس وقایع ایران در آئینه مطبوعات جهان

گفت و گو با یاسر عرفات (‌ترجمه مصاحبه عرفات با دیوید هرست خبرنگار گاردین)

در خانه چه می‌‌گذرد (‌خبرهای تازه از ایران)

هشدار کیسینجر به دولت آمریکا

به دنبال هشدار ماه گذشته دیوید اوئن، وزیرخارجه انگلیس در مورد خطرات وقوع یک انقلاب در ایران، هنری کیسینجر به دولت آمریکا هشدار داد و گفت ثبات خاورمیانه بستگی به آرامش اوضاع ایران دارد.