آثار کيارستمی در مرکز ژرژ پمپيدو

محمد حقيقت، پاريس

يکی از مهم‌ترين مراکز فرهنگی اروپا مرکز فرهنگی ژرژ پمپيدوست که در قلب شهر پاريس قرار دارد. برای بسياری از هنرمندان جهان افتخار بزرگی‌ست که اين مرکز آثار هنری آنها را به نمايش بگذارد.

مجموعه فيلم‌ها، نمايشگاه عکس‌ها و چيدمان درخت‌های عباس کیارستمی و همچنین فيلم‌هايی که ديگران در باره‌ی او ساخته‌اند به مدت سه ماه در اين مرکز برای بازديدکنندگان به تماشا گذاشته می‌شود.

اين نخستين بار است که چنين ستايشی از سوی مرکز ژرژپمپيدو از يک هنرمند ایرانی به عمل می‌ آيد.

در اين برنامه که به همراه ستايش از سينماگر و نقاش اسپانيايی، ويکتور اريک، انجام می‌شود، مکاتبات فيلمی اين دو سينماگر نيز به نمايش درخواهد آمد.

اين دو سينماگر، که در يک سال و در يک ماه به فاصله‌ی چند روز به دنيا آمده‌اند، نزديکی غريبی در کارهايشان وجود دارد و بعد از آشنايی اوليه، شروع به مکاتبه با هم کردند و طی چند سالی به جای قلم، دوربين فيلمبرداری را به کار بردند و برای هم نامه‌های فيلمی می‌فرستادند که مجموعه‌ی جالبی از کار درآمده است.

در اين نمايشگاه علاوه بر آثار کيارستمی، همه‌ی نقاشی‌ها و فيلم‌های ويکتور اريک نيز به تماشا گذاشته می‌شود. اين نمايشگاه در واقع گفت‌وگوی بين دو فرهنگ ايران و اسپانيا به شمار می‌رود که در پاريس انجام می‌شود.

نام اين مجموعه برنامه «ارتباطات کيارستمی –اريک» است و با حضور اين دو فيلمساز در روز ۱۸ سپتامبر (۲۷ شهريور) افتتاح می‌شود و تا ۷ ژانويه‌ی ۲۰۰۸ ادامه خواهد يافت.

مطبوعات فرانسه از هم‌اکنون شروع به نوشتن مطالب گوناگون راجع به اين مجموعه کرده‌اند. از جمله ماهنامه‌ی معتبر «پوزيتيف»، به سردبيری ميشل سيمون، نوشته‌ای از عباس کيارستمی را برای نخستین بار به چاپ رسانده است.

در واقع بعد از موفقيت عظيم فيلم «زير درختان زيتون» در جشنواره‌ی کن ۱۹۹۴، کيارستمی خلاصه سناريويی نوشت برای ساختن يک فيلم برای يک کمپانی فرانسوی که اسم آن «رؤياهای طاهره» بود. طاهره همان دختر فيلم «زير درختان زيتون» است که حسين عاشق او می‌شود. در اين داستان، تماشاگر ماجرا را بعد از تمام شدن فيلم دنبال می‌کند که در واقع طاهره عاشق حسين بوده است و هرچه به دنبال حسين می‌رود به نتيجه نمی‌رسد؛ زيرا حسين در زندگی واقعی دارای زن و فرزند است و ماجرای حضور همه‌ی اهالی دهکده در فيلم مطرح می‌شود و يک دروغ عظيم که...

کیارستمی به خاطر این‌که داستان دیگری (طعم گیلاس) ذهنش را مشغول کرده بود، اين فيلمنامه‌ی زيبا را موقتا رها می‌کند.

فيلم «تعزيه»ی کيارستمی نيز در اين برنامه گنجانده شده است. علاوه بر اين، به همين مناسبت، بسياری از فيلم‌های کوتاه و بلند کيارستمی به شکل دی.وی.دی نيز به بازار ارائه می‌شود و شيفتگان اين هنرمند می‌توانند آنها را خريداری کنند.

از سوی ديگر يک کتاب با تحليلی جديد از آثار کيارستمی نيز انتشار می‌يابد: «عباس کيارستمی، پشت و رو» اثر يوسف اسحاق‌پور.

چنين نگرشی در باره‌ی کيارستمی تاکنون در هيچ جای دنيا منتشر نشده است. يوسف اسحاق‌پور، که ايرانی‌تبار است، سال‌های بسياری‌ست که استاد رشته‌ی سينما در دانشگاه سوربن است و کتاب‌های بسياری راجع به سينما به زبان فرانسه نوشته است و از ديدی فيلسوفانه - روانکاوانه، با پس‌زمينه‌ی فرهنگی - تاريخی هر مؤلف به آثار او می‌پردازد.

اسحاق‌پور کار نوشتن کتاب را از سال ۱۹۶۶ در باره‌ی ويسکونتی شروع کرد و تاکنون کتاب‌های مدرنيته‌ی نوين سينما (۱۹۸۲)، سينمای معاصر (۱۹۸۶)، ساتياجيت‌رای و گدار را نوشته است.

مهم‌ترين کتاب او در باره‌ی اورسون ولز در سه جلد بسيار قطور چند سال پيش انتشار يافت و جايزه‌ی کتاب سينمايی سال فرانسه را به دست آورد.

در ضمن کتاب پربار و خواندنی استفان گوده در باره‌ی کيارستمی، به نام «گفت‌وگوها»، نيز هم‌زمان با اين نمايشگاه منتشر می‌شود.

تعداد ۴۳ فيلم از ساخته‌های ديگران در باره‌ی کيارستمی در اين برنامه به نمايش درمی‌آيد.

عباس کيارستمی طی چند روز اول برنامه‌ی مرور بر آثارش در پاريس حضور خواهد داشت.