«مشکل جوایز ادبی ممیزی زیاد است»

یونس تراکمه، یکی از اعضای هیأت اجرایی بنیاد هوشنگ گلشیری گفت مشكل جایزه‌ گلشیری و به‌طور كلی همه‌ جوایز، ممیزی زیاد است. همین ممیزی است كه هم به كیفیت و هم به كمیت آثار آسیب زده است.

یونس تراکمه، داستان‌نویس و از اعضای هیأت اجرایی بنیاد گلشیری در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، انتقادات برخی نویسندگان از جوایز ادبی را رد کرد و گفت هر جایزه برآیند آراء و نظرات یک تعداد خاص [از ارزیابان و داوران] است.

یونس تراکمه، نویسنده

یونس تراکمه همچنین درباره‌ نقش و تأثیرگذاری جایزه‌های ادبی گفت: «این را ‌كه این جوایز چه نقشی دارند، باید از ناشران، نویسندگان و مخاطبان پرسید. برگزیده‌شدگان جوایز ادبی باید بگویند كه این جوایز تا چه اندازه برای آن‌ها مشوق بوده است. ناشران هم می‌توانند بگویند برگزیده شدن یك كتاب چه تأثیری در فروش كتاب می‌تواند داشته باشد.»

عضو هیأت اجرایی بنیاد گلشیری به کم بودن تیراژ کتاب در ایران اشاره کرد و آن را فاجعه‌ای دانست و گفت جوایز ادبی می‌تواند مشوق کتاب‌خوانی باشد و به رشد کیفی آثار هم کمک کند.

یونس تراکمه به مشکل ممیزی و سانسور آثار ادبی توسط اداره کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد و گفت: «مجوز دادن‌های سخت به انتشار و كمیت آثار لطمه زده است و همین تعداد كم آثار باعث شد تا بنیاد گلشیری سال گذشته تصمیم بگیرد كه به صورت مقطعی و موقت، دو سال یك‌بار جایزه برگزار شود؛ چون تعداد رمان‌ها و داستان‌ها كم بود و ما فكر كردیم اگر جایزه دوسالانه برگزار شود، به قضاوت بهتری می‌رسیم.»

او در ادامه به جایزه گلشیری در مقایسه با جوایز دولتی و به محدودیت‌ها و تبعیض‌هایی که بنیاد گلشیری با آن درگیر است اشاره کرد و گفت: «برخی با جایزه‌ گلشیری مشكل اساسی دارند و انگار می‌خواهند این جایزه از بین برود. حتی مكانی برای برگزاری مراسم اختتامیه‌ این جایزه نمی‌دهند؛ بنابراین پارسال این جایزه به صورت خصوصی برگزار شد و امسال نیز معلوم نیست بتوانیم مراسم پایانی این جایزه را برگزار كنیم یا نه.»

این نویسنده در ادامه گفته‌هایش به رقم‌های کلان جوایز دولتی اشاره کرد و گفت: «اگر رقم جایزه‌های ادبی را مقایسه كنیم، می‌بینیم كه برای جایزه‌های دولتی و برگزاری آن‌ها پول زیادی صرف می‌شود و آن‌ها فكر می‌كنند در جایزه‌های خصوصی هم به همین صورت است؛ در حالی‌كه در مراسم جوایز خصوصی یك چای و شیرینی می‌دهند كه آن هم اگر حضار نجنبند، تمام می‌شود و به آن‌ها نمی‌رسد.»

تراكمه با اشاره به تفاوت‌ ماهوی جایزه‌های ادبی دولتی و خصوصی گفت: «تفاوت این جایزه‌ها در نوع ادبیاتی است كه ارزیابی می‌كنند. ما اكنون یك ادبیات دولتی پیدا كرده‌ایم كه نوعی ادبیات ایدئولوژیك است و هزینه می‌شود تا بینش خاصی را تبلیغ كند. این رانت‌ها جواب داده است و یك‌سری نویسنده هم به‌وجود آمده‌اند.»

جایزه گلشیری که از سال گذشته به‌طور دوسالانه برگزار می‌شود، فهرست کتاب‌های راه‌یافته به دهمین دوره برگزاریش را اعلام کرد و این امر با انتقاد فرهاد حیدری گوران، از رمان‌نویسان ایران روبه‌رو شد. انتشار مقاله فرهاد حیدری گوران در سایت زمانه بازتاب گسترده‌ای داشت و به بحث‌‌هایی در فضای ادبی کشور دامن زد.

هوشنگ گلشیری در ۱۳۷۸ تصمیم گرفته بود، جایزه بهترین رمان و مجموعه‌داستان سال را بنیان گذارد. او قصد داشت این جایزه را «شهرزاد» یا «هدایت» بنامد. اما با آغاز بیماریش در اواخر ۱۳۷۸، طرح‌اش نیمه‌کاره ماند.

در هفتمین روز درگذشت‌اش در امام‌زاده طاهر اعلام شد بنیادی به نام او تأسیس خواهد شد و این بنیاد هر سال جایزه‌ای به‌نام هوشنگ گلشیری در زمینه ادبیات داستانی اهداء خواهد کرد. فرزانه طاهری، مترجم آثار ادبی و همسر زنده‌یاد هوشنگ گلشیری، دبیر هیأت اجرایی جایزه بنیاد گلشیری است.