ظهور دوباره سرخک در شمال ايران

نتايج يک مطالعه سه ساله در استان مازندران در شمال ايران، حاکی از ظهور دوباره بيماری سرخک در نزديک به نيمی از جوانانی است که پيش از اين عليه ويروس اين بيماری واکسينه شده بودند.

نشريه علمی «پزشک مناطق حاره‌ای» در شماره ۳۷ خود که اکنون به صورت اينترنتی در دسترس است، گزارشی از يک همه‌گیری سرخک در مازندران به چاپ رسانده است.

اين گزارش به قلم چهار پژوهشگر از مرکز کنترل و جلوگيری از بيماری‌های عفونی، و بخش بيماری‌های عفونی کودکان در دانشگاه علوم پزشکی ساری نوشته شده است.

بر اساس این گزارش، در ايران تا پيش از سال ۱۹۸۳ ميلادی (۱۳۶۲ شمسی) مبنای ايمن‌سازی در برابر بيماری سرخک انجام واکسيناسيون کودکان پس از سن ۱۲ ماهگی بود.

اما از سال ۱۹۸۳ تا کنون و بر اساس توصيه سازمان جهانی بهداشت، واکسيناسيون در دو نوبت در سنين ۹ و ۱۵ ماهگی صورت می‌گيرد، هرچند از سال ۱۹۷۹ و با وقوع انقلاب در ايران و سپس جنگ ميان ايران و عراق امکان گسترش برنامه‌های واکسيناسيون به همه کودکان تا سال ۱۹۸۸ (۱۳۶۷ شمسی) به تعويق افتاده بود.

این گزارش حاکی است، کمترين ميزان آلودگی به ويروس سرخک در ايران در سال ۱۹۸۸ ميلادی گزارش شده که تا سال ۲۰۰۰ ميلادی (۱۳۷۹ شمسی) نيز ادامه داشته است.

اما بر خلاف انتظار در سال‌های اخير تعداد مبتلايان به سرخک در ايران رو به افزايش گذاشته است.

آنچه در گزارش جديد از آن به عنوان نگرانی بهداشتی نام برده شده وقوع سرخک در ميان جوانانی است که در دوران کودکی بر عليه ويروس سرخک واکسينه شده بودند.

بيشترين تعداد مبتلايان گزارش شده در سنين بين ۱۰ تا ۱۹ سالگی بوده‌اند در حالی که اين گروه از جوانان در کودکی در دو نوبت واکسن دريافت کرده بودند.

نمودارهای آماری موجود در گزارش نشان از افزايش تعداد مبتلايان به سرخک در مدت ۳ سال‌ دارند به طوری که تعداد اين افراد در يک حوزه آماری در سال ۲۰۰۰ ميلادی ۱۹۶ نفر بوده و در سال ۲۰۰۳ ميلادی به ۲۹۶ نفر افزایش یافته است.

نکته قابل توجه در گزارش منتشر شده اين است که تعداد بيمارانی که هرگز واکسن سرخک دريافت نکرده‌اند از تعداد آنهايی که دو بار واکسينه شده بودند کمتر بوده است. بنابراين به نظر می‌رسد واکسيناسيون در ايجاد ايمنی در کودکان مؤثر نبوده است.

به اين ترتيب، اکنون موضوع سلامت واکسن‌های استفاده شده و حمل و نقل آنها نيز به موضوعاتی قابل توجه تبديل شده‌اند.

پژوهشگران بر اين باورند که علاوه بر موضوع کاهش اثر ايمنی‌زايی واکسن‌ها در اثر روش‌های نادرست نگهداری و حمل و نقل، اين احتمال نيز وجود دارد که استفاده از روش‌های دقيق‌تر در آمارگيری بهداشتی در ايران به درک صحيح‌تری از گسترش همه‌گيری‌ها و تعداد بيماران منجر شده باشد.

با اين همه، در تحقيق جديد از مسری بودن سرخک و دو برابر شدن تعداد مبتلايان در مدت سه سال در ايران به عنوان موضوعی نگران‌کننده‌ اشاره شده، و از واکسيناسيون مجدد نوجوانان به عنوان راهی برای جلوگيری از ابتلا به سرخک یاد شده‌است.‌

سرخک از جمله بيماری‌های ويروسی است که به دليل مسری بودن به سرعت در جوامع انسانی منتشر می‌شود و مقابله با اين بيماری‌ ويروسی از طريق واکسيناسيون دو نوبتی از جمله تلاش‌های کشورهای در حال توسعه برای حفظ سلامت کودکان است.