انتقاد نویسندگان کودک و نوجوان از شرایط کودکان

انجمن نویسندگان کودک و نوجوان ایران در بیانیه ای به مناسبت روز جهانی کتاب کودک، از شرایطی که گذشته از تهدید فرهنگ کتابخوانی میان کودکان، خود آنها و حیات‌شان را نیز تهدید می‌کند، انتقاد کرد.

در این بیانیه نظامی‌گری، سوء استفاده از نیروی کار کودکان، آزار و اذیت آنها و مانند آن از وجوه بارز این شرایط شمرده شده است.

به گزارش زمانه در این بیانیه آمده است: " گرچه در دنیای سیاست و مناسبات قدرت، حذف دشمن و رقیب، از صحنه‌ی نبرد و رقابت امری رایج است؛ اما در عوض پیمان‌های نوشته و نانوشته‌ای داریم که با تکیه بر اصول اخلاقی و انسانی، سرایت آتش نزاع را به زندگی غیرنظامیان برنمی‌تابند و مجاز نمی‌شمارند. حتا به فرض نبود این اهرم های قانونی بازدارنده، عقل چگونه می‌پذیرد که افراد مسن، زنان و کودکانی که نقشی در معادلات قدرت ندارند، قربانی شوند؟"

نویسندگان ایرانی آثار کودک و نوجوان نوشته اند:" اگر آوای مظلومیت کودکان به گوش سیاستمداران و نظامیان جهان نمی‌رسد، آیا نویسندگان حوزه‌ کودک نیز باید سکوت پیشه کنند؟

امروز از افغانستان و عراق و فلسطین گرفته تا کشورهای جنگ‌زده در آفریقا، آمریکای لاتین و حتی کشورهای توسعه‌یافته، کودکانی قربانی حرص و توسعه‌طلبی متجاوزان می‌شوند و یا عزیزان خود را از دست می‌دهند.
در این بیانیه آمده است: بچه‌ها این‌جا و آن‌جا خارج از مقررات و قوانین مدنی به کارهای سخت و مشقت‌بار گمارده می‌شوند، هدف شقاوت‌ها و خشونت‌ها قرار می‌گیرند، زیر سلطه‌ طمعکاران به بیگاری کشیده می‌شوند، متأثر از بی‌قانونی‌ها و قانون‌شکنی‌ها از تحصیل و بهداشت، محروم می‌مانند و سرانجام طعمه‌ی آزار و اذیت می‌شوند.

گویا قرار است ما بزرگ‌ترها برای حفاظت از هر چیز داد و ستد کنیم، مگر حفظ حقوق کودکان؛ زیرا هنوز باور نکرده‌ایم که خردسال بودن، چیزی از حقوق کودکان نمی‌کاهد. گویا ما هنوز این انگاره را در سر داریم که کودک، نمونه‌ ناقص نوع انسان است"

داستان‌نویسان، شاعران، مترجمان، منتقدان، پژوهشگران و روزنامه‌نگاران حوزه‌ کودک و نوجوان، در این بیانیه اعتراض خود را نسبت به ستمی که بر این قشر ستمدیده و آسیب‌پذیر می‌رود، اعلام کرده اند و نوشته اند: ما تمام همکاران و هم‌قلمان خود را در هر مرز و بوم فرامی‌خوانیم تا در برابر فزون‌خواهی و ستمگری سیاست‌بازان و جنگ‌طلبان که بیش و پیش از هر گروه، کودکان بی‌پناه را قربانی می‌کند، بایستند و نقش تاریخی خود را ایفا کنند.

در پایان این بیانیه آمده است:"بیایید همه با قلم‌ها و قدم‌های خود، این دیدگاه والا را بر صدر بنشانیم که یکی از مقتضیات جهان مدرن، به رسمیت شناختن کودک است. بیایید کودک را انسانی بدانیم که نه تنها از حقوق اجتماعی و فرهنگی همسانی با بزرگ‌ترها برخوردار است، که به دلیل پاره‌ای از محدودیت‌های طبیعی‌اش، باید مورد توجه مضاعف قرار گیرد. تنها در این صورت است که کودک نه فقط همچون مصرف‌کننده‌ی کالاهای فرهنگی و غیرفرهنگی، که در مقام مؤلفه‌ای توانا در ساختن جهان متن و فرامتن، شناسایی می‌شود و مشارکت می‌ورزد."

14 فروردین روز تولد هانس کریستین اندرسن نویسنده دانمارکی به عنوان روز جهانی کتاب کودک نام گذاری شده است.