نمایشگاه جهانی کتاب پاریس و «بوف کور جادویی»

ایرج ادیب‌زاده

بیست و دومین نمایشگاه جهانی کتاب پاریس، یک موقعیت ویژه برای نویسندگان و شاعران، ناشران و دست‌اندرکاران کتاب بود چرا که ۲۳ تا ۲۷ مارس و در مدت پنج روز برپایی این نمایشگاه، بیش از ۲۰۰ هزار نفر از آن بازدید کردند.

مهمان ویژه نمایشگاه امسال، ادبیات هند بود که با نسل تازه‌ای از نویسندگان و شاعران٬ دوران نوزایی را طی می‌کند. صدای بلندترِ٬ متعلق به نویسندگان و شاعران زن امروز این کشور کهن و پر جمعیت است. بیش از ۳۰ نویسنده و شاعر هندی، طی پنج روز در میزگردها و گفت‌وگوها، ادبیات امروز و کهن هند را معرفی کردند.

این نمایشگاه به نوعی بزرگ‌ترین کتاب فروشی فرانسه نیز بود. ۱۲۰۰ ناشر فرانسوی وبین المللی آثار نزدیک به دو هزار نویسنده، شاعر و پژوهشگر را عرضه کردند. بازار فروش کتاب بسیار گرم بود. ۸۰۰ نویسنده و برای نخستین‌بار یک نویسنده ایرانی، کتاب‌هایشان را برای خریداران، امضاء کردند و درباره آثارشان با حاضران به گفت‌وگو نشستند.

سرور کسمایی در نمایشگاه کتاب پاریس- عکس‌‌ها: ایرج ادیب‌زاده

چند هنرپیشه سرشناس سینما و تئاتر فرانسه و چند خواننده روز در نمایشگاه حاضر شدند و از نویسنده‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌شان صحبت و حاضران را به خرید کتاب تشویق کردند. میزان کتاب‌های منتشر شده سال پیش فرانسه چهار در صد افزایش داشت. ۶۱ هزار عنوان تازه، نشان از بهار همیشگی کتاب در این کشور دارد. کتاب‌های مربوط به «ناپلئون» هم‌چنان پرخواننده‌ترین است. در میان کتاب‌های مصور یا کارتون، ASTERIX و ماجراهایش رکورد دار فروش در میان جوانان و نوجوانان است. «پرسپولیس»های مرجان ساتراپی نیز همچنان خریدار دارند. خود مرجان، به دلیل ساخت فیلمی سینمایی از کتابش امسال کمتر در نمایشگاه دیده شد.

و اما درباره کتاب‌های حوزه فرهنگ و زبان فارسی در بیست و هفتمین نمایشگاه جهانی کتاب پاریس باید بگوییم که مهم‌ترین موفقیت برای سرور کسمایی بود. خانم کسمایی دو کتاب خود «دره عقابها» و «گورستان شیشه‌ای» را برای خریداران امضاء کرد و نیز به معرفی تازه‌ترین کتاب زنده یاد شاهرخ مسکوب، به زبان فرانسه «رفتن، ماندن، بازگشتن» پرداخت

سرور کسمایی در مورد میزان استقبال بازدیدکنندگان نمایشگاه به زمانه گفت: کتاب‌خوان‌های فرانسوی خیلی کنجکاوند. همیشه دنبال چیزهایی هستند که نمی‌شناسند. ادبیات ایران و در این مورد کتاب‌های من با استقبال روبه‌رو شد. خیلی‌ها درباره این کتاب سوال می‌کنند.

غرفه ایران در نمایشگاه کتاب پاریس

او در مورد کتابی که از شاهرخ مسکوب ترجمه کرده است٬ گفت: اتفاق مهم این بود که این کتاب را در میزگردی معرفی کردم که گروهی از چهره‌های ادبی فرانسه در آن حاضر بودند از جمله آقای «فیلیپ سالرز» بزرگ‌ترین نویسنده امروز فرانسه و خانم ژوزین ساوی نیو،منتقد ادبی نشریه «لوموند» و چند چهره دیگر. هنگام معرفی دومین قسمت کتاب مسکوب که به باغ‌های ایرانی اختصاص دارد آقای سالرز تأ یید کرد که لغت «پارادایز» به معنای باغ بهشت از لغت فارسی پردیس وارد زبان فرانسه شده است. این میز گرد یک موفقیت کامل برای کتاب زنده یاد شاهرخ مسکوب بود من جای او را به راستی خالی دیدم.

و اما کتاب‌های دیگر حوزه‌ی فرهنگ و زبان فارسی. نخست باید از « بوف کور» جادویی صادق هدایت باید بگوییم. رمانی که در سرزمین اصلی نویسنده‌اش با سانسور روبه‌رو است اما در فرانسه هم چنان خواننده دارد. کاتالوگ «ژووه کوریه» ناشر بوف کور به زبان فرانسه نشان می‌دهد که این کتاب صادق هدایت به چاپ نهم رسیده و در مدت ۵۰ سال از مرز فروش ۳۰ هزار نسخه گذشته است. «لولیتا خوانی در تهران» نوشته‌ی خانم آذر نفیسی که برنده جایزه بهترین کتاب ترجمه شده از ادبیات خارجی فرانسه در سال گذشته شده بود نیز٬ از آثار پرفروش بود.

«مولانا، جان سوخته» نوشته خانم نهال تجدد اگر چه هم‌چنان یک رویداد ادبی به حساب می‌آید، اما با اعتراض بسیاری از ایرانیان به نحوه‌ی برداشت نویسنده از مولوی روبه‌رو شد.

فتح باغ، گزینه‌ای از اشعار فروغ فرخزاد با پیش گفتاری از کریستیان ژامبه٬ شعر معاصرایران را به فرانسوی‌ها معرفی می‌کند. در عوض در غرفه کوچکی با نام ایران در بخش کتاب‌های بین‌المللی٬ هیچ اثر و نشانه‌ای از آثار نویسندگان و شاعران معاصر ایران دیده نمی‌شد. چند کتاب مذهبی و کتاب‌هایی به زبان عربی غرفه ایران را بیشتر شبیه کتاب فروشی‌های کشورهای عربی کرده بود.

گفت‌وگو با سرور کسمایی٬ چند خریدار فرانسوی کتاب‌ نویسندگان ایرانی و نماینده ایران در این نمایشگاه را از اینجا بشنوید.

--------------------------------------

در همین‌باره:
بهار کتاب در لایپتسیگ