رادیو زمانه

تاریخ انتشار: ۶ آذر ۱۳۸۵

نامزدان جایزه مهرگان؛ این بار متفاوت از گلشیری


داوران و جوایز مهرگان ۱۳۸۴- عکس از سایت آتی‌بان

همزمان با اعلام نامزدهای جایزه هوشنگ گلشیری، جایزه مهرگان نیز نامزدهای خود را در بخش‌های مختلف معرفی کرد.

هیات داوران امسالِ جایزه مهرگان ادب متشکل از فتح‌الله بی‌نیاز، علیرضا سیف‌الدینی و شهلا زرلكی و با همكاری عنایت سمیعی و پروین سلاجقه در بیانیه‌ای از اعلام نام نامزدهای نهایی بخش‌های رمان، مجموعه داستان و داستان بلند خودداری کردند و اعلام نام برگزیدگان را به روز یکشنبه مورخ پنجم آذر ماه، همزمان با مراسم پایانی این جایزه در فرهنگ‌سرای نیاوران موکول کردند. اما داوران بخش ادبی این جایزه مجموعه ۱۹ تک داستان را از میان مجموعه داستانهای منتشر شده در سال ۱۳۸۴ انتخاب کرده‌اند که برگزیدگان نهایی بخش مجموعه داستان از میان این نویسندگان معرفی خواهند شد. به علاوه مجموعه این ۱۹ داستان در کتابی مستقل به چاپ خواهد رسید. این داستانها به ترتیب حروف الفبایی به شرح زیر است:

"انتری كه سوگوار لوطی‌اش است" از مجموعه‌ی "زنی شبیه حوا" (علی‌الله سلیمی) "اندراحوالاتانیكنفر" از مجموعه‌ی "تا مقصد می‌خوابم بیدارش نكن" (جواد عاطفه)، "بالكن" از مجموعه‌ی "امروز نوبت من نیست" (شهلا معصومی‌نژاد)، "بلبل حلبی" از مجموعه‌ی "بلبل حلبی" (محمد كشاورز)، "تفنگ" از مجموعه‌ی "بوی خیس كاج" گیتی رجب‌زاده، "جیب‌های بارانی‌ات را بگرد" از مجموعه‌ی "جیب‌های بارانی‌ات را بگرد" (پیمان اسماعیلی)، "چراغ روشن، اتاق تاریك" از مجموعه‌ی "شمایل لرزان مرد‌ها" (هادی نودهی)، "دو بیمار" از مجموعه‌ی "یك مشت گرفتاری" (محمدجواد خردمند(، "دیدگاه" از مجموعه‌ی "سه دختر گل‌فروش" (مجید قیصری)، "ژرفای سرمه‌یی" از مجموعه‌ی "ژرفای سرمه‌یی" (كیا بهادری)، "ساعت از مرگ گذشت" از مجموعه‌ی "ساعت از مرگ گذشت" (ناتاشا محرم‌زاده)، "سكته نكردم" از مجموعه‌ی "من آناكارنینا نیستم" (چیستا یثربی)، "سومین نامه" از مجموعه‌ی "به زانو درنیا" (محمدرضا گودرزی)، "سونات زنانه" از مجموعه‌ی "بریم خوشگذرونی" (علیرضا محمودی ایرانمهر)، " عنكبوت" از مجموعه‌ی "عنكبوت" (سیامك گلشیری)، "مردی در باران" از مجموعه‌ی "نیمه تنهای من" ( سونا نجاتی)، "مقبره" از مجموعه‌ی "می‌مانم پشت در" (علی‌اصغر عزتی پاك)، "همسایه خدا" از مجموعه‌ی " انتخاب آزاد" (حمید واعظ زاده) و "یك نقش و دو نقش" از مجموعه‌ی "یك سكه در دو جیب" از مجموعه‌ی علی‌اصغر شیرزادی.

نکته‌ای که در معرفی نامزدهای بخش مجموعه داستان دو جایزه هوشنگ گلشیری و مهرگان ادب به چشم می‌خورد، تفاوت نسبتا زیاد در بین نامزدهای معرفی شده در این دو جایزه است که خود داوری‌هایی مستقل و متفاوت را در سال ۱۳۸۴ نوید می‌دهد. در بخش مجموعه داستان جایزه هوشنگ گلشیری مجموعا ده کتاب در دو بخش مجموعه داستان و مجموعه داستان اول معرفی شده‌اند. در مقام مقایسه این لیست با لیست تک داستانهای معرفی شده جایزه مهرگان ادب متوجه می‌شویم که از میان شش کتاب معرفی شده زیر از طرف جایزه هوشنگ گلشیری، حتی یک تک داستان نیز در جایزه مهرگان ادب به عنوان نامزد نهایی انتخاب نشده است:

بی‌‌بی پیك، سهیلا بسكی،انتشارات نیلوفر
سمت تاریك كلمات، حسین سناپور، نشر چشمه

مردی آن‌‌ور خیابان زیر درخت، بهرام مرادی، انتشارات كاروان

من دختر نیستم،‌ شیوا ارسطویی، نشر قطره

ماه و مس، حامد حبیبی، نشر مركز

باغهای شنی، حمیدرضا نجفی، انتشارات نیلوفر (از مجموعهء شهرزاد)‏

از طرفی دیگر، بسیاری از انتخابهای جایزه مهرگان ادب در لیست نهایی جایزه گلشیری قرار نگرفته‌اند. همان طور که گفته شد این تفاوت چشمگیر در سلایق داوران این دوجایزه، با توجه به تعداد محدود مجموعه داستانهای منتشر شده در سال ۱۳۸۴، بسیار مورد توجه است.

در بخش كودك و نوجوانِ این جایزه نیز با داوری چیستا یثربی، رضی هیرمندی و شهرام اقبال‌زاده، نامزدها به این ترتیب معرفی شدند: "پارسیان و من-رستاخیز فرامی‌رسد" (آرمان آرین)، "شما كه غریبه نیستید" (هوشنگ مرادی كرمانی)، "كاش یكی قصه‌اش را می‌گفت" (شكوه قاسم‌نیا) و "وقتی یلدا نبود" (مینو كریم‌زاده).

همچنین هیات داوران مهرگان علم شامل حسنعلی لقائی، هوشنگ ضیایی، محمدرضا داهی، بهرام معلمی و علی پازوكی شش نامزد را معرفی كرده‌اند: "اقتصاد اكولوژیكی تنوع زیستی" (پائولو نانز و همكاران، ترجمه مجید مخدوم)، بازیافت مواد زاید جامد شهری" (محمدعلی عبدلی)، "تنوع حیات" (ادوارد ویلسون، ترجمه عبدالحسین وهاب‌زاده)، "جغرافیای جانوری ایران" (تالیف و ترجمه هنریك مجنونیان، بهرام كیایی و محمد دانش)، "سوسیوبیولوژی: تلفیق نوین" (ادوارد ویلسون، ترجمه عبدالحسین وهاب‌زاده) و "معرفی برخی نمونه‌های مهم مرتعی" (جواد مقیمی).

در همین‌باره:

اعلام اسامی نامزدهای ششمین جایزه گلشیری
تعطیلی جوایز ادبی

مراسم اهدای جوایز مهرگان سال قبل

نظرهای خوانندگان

با سلام
توضيحا عرض كنم كه بحثتان ممكن بود درست باشد به شرطي كه مهرگان نامزدهاي مجموعه داستان خود را معرفي كرده بود كه اين كار را نكرده است. نامزدهاي مجموعه داستان گلشيري به عنوان يك كل نامزد شده اند. بحث تك داستان جداست. ما از اولين دوره، علاوه بر اعلام آثار برنده، تك داستانهايي را نيز با راي داوران برمي گزيديم كه در مجموعهء‌نقش هر ساله منتشر شده اند. خوشحاليم كه اين سنت حسنه دومين سالي است كه در مهرگان نيز برقرار شده است. گاه در يك مجموعهء‌ در كل ضعيف تك داستاني درخشان هست كه حيف است ناديده بماند. فلسفهء تصميم براي انتخاب تك داستانها يكي اين بود و يكي اينكه همگان باور مي كنند كه داوران ما از ابتدا تا انتهاي مجموعه داستان ها را مي خوانند مبادا تك داستاني باارزش از قلم بيفتد. پس در ميان تك داستانهاي منتخب ما هر ساله چندتايي هم هستند كه در هيج كدام از مجموعه هاي نامزدشده قرار نمي گيرند. اما نمي شده به صرف داشتن يك يا دو سه داستان خوب مجموعه اي را نامزد كرد. از همهء اينها گذشته،‌ ارزيابان مرحلهء اول به كل اثر امتياز داده اند و حاصل جمعبندي امتيازهاي آنها و كارهاي آماري ما اين شده كه ملاحظه مي فرماييد.
گمان كردم خوب است اين توضيح را بدهم. دست شما هم درد نكند.
فرزانه طاهري

-- فرزانه طاهري ، Nov 24, 2006 در ساعت 12:54 PM

خانم طاهری عزیز
به گمانم برداشتتان از مطلب فوق درست نبوده است. درست است که جایزه مهرگان هنوز نامزدهای مجموعه داستان خودش را اعلام نکرده است اما این برگزیدگان و یا نامزدهای احتمالی، از میان همین 19 نویسنده ای انتخاب می شوند که اسامی‌شان در بیانیه جایزه مهرگان ( و همین نوشته) آمده است. همان طور که می بینید در میان این اسامی نامی از نویسندگان آن شش کتابی که در جایزه گلشیری نامزد شده اند دیده نمی‌شود. این مسئله به این معنی است که جایزه مهرگان حتی یک داستان از میان مجموعه داستانهای فوق را نتوانسته است که انتخاب کند و در این لیست 19 تایی قرار دهد. به عبارتی، حتی یک داستان از میان داستانهای این شش مجموعه را نپسندیده که البته این مسئله به سلیقه داوران مهرگان برمی‌گردد. داوران گلشیری هم سلایقی داشته‌اند که نتیجه کارشان را در بیانیه‌شان اعلام کردند. این مسئله به خودی خود نه خوب است و نه بد و صرفا نشان دهنده اختلاف سلیقه نسبتا زیادی است که بین سلایق داوران این دوجایزه وجود دارد.
فقط یک نکته جنبی هم وجود دارد که طرح آن به هیچ وجه نافی زحمات بی‌چشمداشت شما در جایزه گلشیری نیست. از میان این شش کتاب تنها کتاب ماه و مس است که به وسیله نویسنده ای جوان و نامعروف نوشته شده است. حسین سناپور، بهرام مرادی،سهیلا بسکی و شیوا ارسطویی همه نویسندگانی خوب و کاردانند. و البته تا حدود بسیار زیادی مشهور. کتاب باغهای شنی را هم که خود بنیاد چاپ کرده است.در حقیقت از میان این شش کتابی که به لیست مهرگان راهی پیدا نکرده‌اند، پنج تایش را نویسندگانی نوشته‌اند که در فضای ادبی ایران شناخته‌شده اند و مورد احترام بسیاری از نویسندگان و داوران ادبی هستند. به نظر من این مسئله نکته جالبی است که بخش اعظم این اختلاف سلیقه مربوط به آثار نویسندگان نام آشنا و مشهور ادبیات ماست. در هر صورت جایزه گلشیری، جایزه ای است معتبر در فضای ادبی ایران و هر تصمیم و حرکتش مورد احترام اهالی ادبیات می‌باشد.

-- ماکان انصاری ، Nov 24, 2006 در ساعت 12:54 PM

با سلام / جدای از بحثی که در این سایت در باب اختلاف نظر داوران مطرح شده ذکر این نکته ضروری است که در جایزه گلشیری مجموعا 10 نامزد در دو بخش مجموعه داستان و مجموعه داستان اول معرفی شده است که شما تنها نام 6 نامزد را برده اید که ان چهار تای دیگر اینها هستند برای اطلاع شما ! : در بخش مجموعه داستان : 1) بلبل حلبي، محمد كشاورز، نشر قصه و در بخش مجموعه داستان اول : 2) بريم خوشگذروني، عليرضا محمودي ايرانمهر، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان‏
‏ 3) ساعت از مرگ گذشت، ناتاشا محرم‌‌زاده، انتشارات فرهنگ ايليا‏
‏ 4) شمايل لرزان مردها، هادي نودهي، نشر نيلا
و اتفاقا از میان آن چهار تای باقی مانده که شما فراموش کرده اید نام شان را ذکر کنید و عجیب هم هست؛ تک داستان «بلبل حلبی» از مجموعه «بلبل حلبی» نوشته محمد کشاورز هم نامزد دریافت مجموعه داستان در جایزه گلشیری است و هم در لیست 19 تک داستان گزینش شده در جایزه مهرگان بود. جای تعجب دارد که در سایتی این چنین که به نقد ی بین تفاوت های داوری در این دو جایزه می پردازد و نگاه تیزبینانه ای هم هست اشتباهی این چنین به چشم می خورد.

-- بدون نام ، Nov 26, 2006 در ساعت 12:54 PM

دوست عزیز، اشتباهی درکار نیست. اگر مطلب را خوب مطالعه کرده باشید متوجه می شوید که این متن فقط به اختلافات بین این دو جایزه پرداخته است زیرا در لیستی که در این نوشته درباره نامزدهای تک داستان آورده شده، اسامی آن چهار کتابی که شما به آنها اشاره کرده اید به طور واضح به چشم می خورد و دیگر نیازی به تکرار مجدد آنها احساس نشده است( لطفا یک بار دیگر آن لیست را مطالعه کنید). در حقیقت برخلاف تصور شما، فقط کتاب بلبل حلبی نامزد تک داستان در مهرگان نبوده و آن سه کتاب باقی مانده دیگر نیز نامزد بوده اند. از این رو با توجه به اینکه در لیست تک داستانها به اسامی این چهار کتاب اشاره شده است، این نوشته برروی آن شش کتابی متمرکر بوده که اسامی آنها در این لیست نیست و نقطه افتراق بین این دو جایزه بوده اند. در واقع از شش کتاب در بین ده کتاب نامزد شده در جایزه گلشیری حتی یک تک داستان هم در جایزه مهرگان دیده نشده است و این مسئله مسلما از اختلاف سلیقه ای قابل بحث خبر می دهد.

-- بدون نام ، Nov 27, 2006 در ساعت 12:54 PM