افزایش صدور حکم اعدام برای فعالان کرد

کاوه قاسمی کرمانشاهی

به دنبال صدور احکام اعدام برای زندانیان سیاسی کُرد، طی روزهای اخیر ۳ اسم دیگر به لیست فعالان کُرد محکوم به اعدام افزوده شد. بدین ترتیب تعداد زندانیان سیاسی کُرد که از سوی دادگاه‌های انقلاب جمهوری اسلامی به اتهام محاربه حکم اعدام دریافت کرده‌اند به ۲۱ تن رسید.

کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی کُرد با اعلام اسامی این ۳ نفر اعلام کرد: قادر محمدزاده و محمدامین عبدالهی پیش از این به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق همکاری با احزاب اپوزیسیون کردستان در دادگاه بدوی به ۳۲ و ۲۰ سال حبس محکوم شده بودند. اما شعبه‌ی دوم دادگاه تجدیدنظر ارومیه احکام فوق را به اعدام ارتقاء داد.

عزیز محمدزاده، جوان ۲۶ ساله‌ی کُرد نیز از سوی دادگاه بدوی شهر سقز به اتهام محاربه به اعدام محکوم شد. وی ۲۱ مهرماه سال جاری توسط مأموران امنیتی بازداشت و مدت ۳ ماه را تحت شرایط سخت در بازداشت‌گاه اداره‌ی اطلاعات سقز گذراند و سپس به زندان مرکزی این شهر انتقال یافت. گفته می‌شود پس از صدور این حکم اموال عزیز محمدزاده از طرف اداره‌ی اطلاعات شهر سقز توقیف شده است.

در پی صدور این احکام، کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران طی بیانیه‌ای نگرانی جدی خود را از افزایش صدور احکام اعدام برای زندانیان سیاسی کُرد که حاصل دادگاه‌های ناعادلانه هستند ابراز داشت. این کمپین با اعلام هشدار نسبت به خطر اعدام فعالان کُرد از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواست قبل از وقوع یک فاجعه‌ی حقوق بشری، مسوولیت خود را برای پاسخ‌گوکردن ایران به انجام برساند.

از سوی دیگر با انتقال حبیب‌الله لطیفی به سلول انفرادی، نگرانی‌ها نسبت به خطر اجرای حکم وی افزایش یافت. سازمان عفو بین‌الملل با انتشار اطلاعیه‌ای در مورد اعدام قریب‌‌الوقوع این زندانی سیاسی کُرد و هم‌چنین شیرکو معارفی دیگر فعال کُرد محکوم به اعدام هشدار داد. مادر حبیب‌الله لطیفی هم در مصاحبه‌ای از مسوولان قضایی خواست تا احکام اعدام را متوقف کنند. وی خطاب به نهادهای حقوق بشری گفت: «در برابر احتمال اجرای این احکام سکوت نکنید.»

فدراسیون بین‌المللی آموزش که بیش از ۳۰ میلیون معلم از ۱۷۱ کشور جهان در آن عضو هستند در بیانیه‌ای که منتشر ساخت از احتمال اجرای حکم اعدام فرزاد کمانگر ابراز نگرانی کرد و از حکومت ايران خواست تا ضمن رعايت حقوق بشر، این معلم کُرد را آزاد کند. اين اتحادیه‌ی بين‌المللی معلمان هم‌چنين از تمامی سازمان‌های عضو خود خواست تا با ارسال نامه برای مقام‌های جمهوری اسلامی خواستار آزادی فرزاد کمانگر شوند.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز در گزارشی که از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر ساخت اعلام کرد حکومت ایران در سال ۲۰۰۹ به بی‌سابقه‌ترین سرکوب طی ۱۰ سال گذشته دست زده است. این گزارش که بر موارد نقض حقوق بشر در جریان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران تاکید دارد، به فشارهای وارده از سوی حکومت بر اقلیت ملی کُرد در ایران نیز اشاره کرده و با اعلام این‌که ایران مقام دوم اعدم‌کنندگان در جهان را داراست، گفته است: «در اکثر موارد اعدام در ایران اعدام‌شوندگان از دست‌رسی کافی به مشورت‌های حقوقی برخوردار نیستند.»

گروهی از فعالان زن اقدام به راه‌اندازی ویلاگی با عنوان «تا لغو اعدام شیرین علم هولی» کردند. فریدون شامی وکیل این زندانی سیاسی کُرد طی مصاحبه‌ای با این ویلاگ ضمن تشریح روند حقوقی پروند موکل‌اش اعلام کرد این دختر ۲۸ ساله‌ی کُرد زمانی که تحت بازداشت اطلاعات سپاه بوده، جهت اخد اعتراف به‌شدت مورد شکنجه قرار گرفته است. وی گفت: «در لایحه‌ی تجدیدنظرخواهی به غیرقانونی‌بودن اعترافی که زیر شکنجه از متهم گرفته شود اشاره کرده‌ام و خواستار پایین‌ترین سطح مجازت برای موکل‌ام شده‌ام.»

در اقدامی دیگر به دنبال نامه‌ها و مطالبی که فرزاد کمانگر، فرهاد وکیلی، سامی حسینی و شیرین علم هولی از درون زندان نگاشته و انتشار بیرونی یافتند. موجی از اعلام حمایت‌ها از این فعالان کُرد محکوم به اعدام و در اعتراض به احکام صادره برای آنان، در قالب یادداشت‌ها و نوشتارهایی از سوی فعالان ایرانی که بعضاً در دوره‌های مختلف بازداشت و حبس از هم‌یندان این افراد بوده‌اند به راه افتاد.

ترور ولی‌الله حاجی قلی‌زاده، دادستان کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی اقدام خشونت‌باری بود که هفته‌ی گذشته از سوی گروهی که خود را «نیروهای شرق کردستان» معرفی کردند، رخ داد. آن‌گونه که در اطلاعیه‌ی این گروه آمده، دلیل این اقدام مسوولیت این مقام ارشد قضایی شهر خوی در صدور و اجرای احکام اعدام دو تن از زندانیان سیاسی کُرد به نام‌های حسن حکمت دمیر و فصیح یاسمنی بوده است. به دنبال این ترور از سوی مقامات قضایی و دولتی خوی اعلام شد دست کم ۴ نفر از کسانی که مظنون به دست‌داشتن در این عملیات بوده‌اند بازداشت و تحت بازجویی قرار گرفته‌اند.

تبعیضات قانونی و عرفی علیه زنان در کردستان باز هم قربانی گرفت. زنی ۵۵ ساله به نام آمنه رشیدی از اهالی روستایی در شهرستان سردشت اقدام به خودسوزی نمود و پس از انتقال به بیمارستان جان باخت. این زن دارای ۴ فرزند بود و دلیل خودکشی وی اختلافات خانوادگی عنوان شده است.

حمله‌ی مرزیانان و نیروهای انتظامی به کاسب‌کاران کُرد در مناطق مرزی هم‌چنان ادامه دارد. این بار در منطقه‌ی حاجی عمران در شهرستان پیران‌شهر شخصی به نام سید واحد حسینی مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به‌شدت زخمی شد. هم‌چنین گفته می‌شود دو برادر به نام‌های امین و امید محمدی بر اثر گرفتارشدن در سرمای کوهستان‌های مرزی بین ایران و ترکیه جان خود را از دست دادند. جسد این دو کاسب‌کار کُرد چهارشنبه‌ی گذشته از سوی دیگر کاسب‌کاران منطقه پیدا شد.

در هفته‌ای که گذشت شاهد صدور یک حکم بدوی و یک حکم قطعی برای دو زندانی سیاسی در زندان سقز بودیم. ناصر سعیدی که در تاریخ ۲۳ آذر ۸۸ بازداشت شده بود، در شعبه‌ی‌ اول دادگاه انقلاب سقز به ۴ سال حبس تعزیری محکوم شد. هم‌چنین حکم ۶ سال حبس تعزیری برای محمد عزیزی در مرحله‌ی تجدیدنظر تایید شد. اتهام هر دوی این افراد ارتباط با احزاب اپوزیسیون کردستان عنوان شده است.

در ادامه‌ی بازداشت‌ها، احسان هوشمند صبح روز سه‌شنبه ۲۹ دی، توسط پلیس امنیت تهران در منزل‌اش بازداشت شد. ناهید کوه‌شکاف همسر این پژوهش‌گر کُرد نیز دو روز بعد با احضار به پلیس امنیت بازداشت گردید. اما قاضی پرونده روز بعد به دلیل داشتن فرزند خردسال دستور آزادی وی را با قرار تعهد تا احضار بعدی صادر کرد.
در مهاباد نیز ماموستا عبدالرحمن فتاحی و ملا احمد سنندجی به‌هم‌راه تعداد دیگری از روحانیون و فعالان مذهبی اهل سنت توسط نیروهای وابسته به اداره‌ی اطلاعات بازداشت شدند. مأموران امنیتی پس از بازداشت این افراد منازل تعدادی از آن‌ها را مورد تفتیش و بازرسی قرار دادند.

محسن جلدیانی که سابقه‌ی ۲۴ سال تدریس در دبیرستان‌های اشنویه را دارد، از سوی مأموران امنیتی در منزل خود بازداشت شد. از مریوان هم خبر می‌رسد که ۳ شهروند کُرد به نام‌های جبار حاجی مرادی، کامران مرادی و آزاد راوند توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.

نیروهای گارد ویژه در زندان ارومیه با یورش به بند محل نگه‌داری زندانیان سیاسی ضمن تخریب وسایل آن‌ها، با استفاده از باتوم زندانیان این بند را مورد ضرب و شتم قرار دادند و یکی از زندانیان کُرد به نام «علی احمد سلیمان» که تبعه‌ی کشور ترکیه است را به مکانی نامعلوم منتقل کردند.

هم‌چنین گفته می‌شود «رمضان احمد» زندانی سیاسی کُرد تبعه‌ی سوریه نیز از زندان مرکزی زنجان به محلی نامعلوم منتقل شده است. در خبری دیگر درباره‌ی زندانیان سیاسی کُرد تبعه‌ی کشورهای همسایه که در زندان‌های ایران محبوس هستند؛ دو زندانی سیاسی زن که متهم به عضویت در حزب کارگران کردستان بودند اخیراً از سوی ایران به ترکیه تحویل داده شده‌اند.

باز هم از زندان ارومیه؛ مسوولان قضایی با درخواست آزادی مشروط یک زندانی سیاسی به نام عثمان مصطفی‌پور مخالفت کردند. این زندانی کُرد در حال حاضر هفدهمین سال از دوره محکومیت ۲۵ ساله‌ی خود را می‌گذراند.

در زندان سنندج نیز مأموران حفاظتی با حضور در بند پاک این زندان ضمن رفتاری توهین‌آمیز اقدام به توقیف کتاب‌‌ها و دست‌نوشته‌های زندانیان سیاسی کردند. عدنان حسن‌پور به علت اعتراض به این عمل مأموران به سلول انفرادی منتقل شد.

سایت مرکز خبررسانی سقز اعلام کرد؛ یک زندانی به نام انور رحمانی در زندان این شهر جان باخت. علت مرگ مشکوک این شهروند کُرد که یک هفته‌ پیش‌تر بازداشت شده بود، مشخص نیست.

و اما در زندان کرمانشاه؛ با انتقال عباس جلیلیان از بند ۳ مشاوره این زندان به بند ۶ تماس‌های تلفنی وی با خانواده‌اش قطع شد. مسوولان قضایی نیز با وجود گذشت ۳ ماه از آغاز دوره‌ی محکومیت این نویسنده و پژوهش‌گر کُرد هنوز وثیقه‌ی تأمین‌شده برای آزادی مشروط وی پیش از صدور حکم را به خانواده‌ی وی مسترد نکرده‌اند.

حسن‌علی مهدوی چشمه‌گچی، دبیرکل حزب توسعه‌ی کرمانشاه که از ۷۰ روز پیش با شکایت‌های صورت گرفته علیه وی از طرف محمد کرمی‌راد نماینده‌ی کرمانشاه در مجلس، بانک ملی، شرکت مخابرات و سازمان تبلیغات کرمانشاه با حکم قضایی در بازداشت به سر می‌برد، اعلام کرده بود در اعتراض به ادامه‌ی بازداشت خود دست به اعتصاب غذا خواهد زد. اما با قول مساعد مسوولان قضایی مبنی بر پی‌گیری وضعیت وی از این کار منصرف شد. موارد اتهامی مهدوی مربوط به ادعاهایی می‌باشد که وی در وبلاگ «ساحت نیوز» علیه شاکیان‌اش مطرح کرده است.

با گذشت یک سال و نیم از زندانی‌شدن دکتر آرش و کامیار علایی وکیل این دو برادر کُرد اعلام داشت که دیوان عالی کشور احکام ۶ و ۳ سال حبس برای موکلان‌اش را نقض کرده است و آن‌ها به زودی آزاد خواهند شد. اتهام این دو پزشک سرشناس بین‌المللی در زمینه‌ی پیش‌گیری از بیماری ایدز، همکاری با دولت خارجی متخاصم عنوان شده بود که دیوان عالی کشور این اتهام را رد کرد.

با تایید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری قلبی کامران آسا و عدم توانایی وی در تحمل شرایط زندان، احتمال می‌رود با قول مساعد قاضی شعبه‌ی ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، برادر دانشجوی جان‌باخته کیانوش آسا، طی روزهای آینده با تبدیل قرار از زندان قزل حصار آزاد شود.

صبح روز دوشنبه ۵ بهمن، از سوی دادگاه انقلاب سنندج برای دو تن از بازداشت‌شدگان در مراسم سال‌گرد ابراهیم لطف‌الهی قرار وثیقه صادر شد. مهدی دعاگو و لقمان احمدی هر یک به تأمین ۴۰ میلیون تومان وثیقه موظف شده‌اند. ۴ نفر دیگر از بازداشت‌شدگان سنندجی نیز هفته‌ی گذشته با سپردن تعهد آزاد گشتند. اما مختار زارعی، آزاد لطفی‌پور، امید شیخی و مجید حمیدی هم‌چنان در بلاتکلیفی به سر می‌برند.

سجاد مرادی، ناصر احمدی و کیوان مختاری ۳ دانشجوی کُرد دانشگاه‌ تهران بودند که طی این هفته آزاد شدند. هنوز تعداد دیگری از دانشجویان کُرد دانشگاه‌های تهران بازداشت هستند و از شرایط نگه‌داری و وضعیت پرونده‌ی شماری از آن‌ها اطلاعی در دست نیست.