کردستان؛ همچنان زیر سایه‌ی نقض حقوق بشر

کاوه قاسمی کرمانشاهی

صدور حکم اعدام برای یک زندانی سیاسی زن مهم‌ترین و در عین حال بدترین خبر هفته‌ی گذشته بود. شیرین علم هولی به اتهام محاربه از طریق همکاری با حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) از سوی شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به اعدام محکوم شد.

این دختر ۲۸ ساله، اهل روستای دیم قشلاق از توابع شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی است. وی خرداد ماه سال گذشته توسط مأموران اطلاعات سپاه پاسداران در تهران بازداشت شد و مدت 21 روز را در بازداشتگاه این نهاد امنیتی گذراند. وی سپس به بند ۲۰۹ اوین و پس از آن به بند نسوان این زندان انتقال یافت.

تعدادی از اعضای کمپین یک میلیون امضاء در دوره‌های مختلف بازداشت خود در زندان اوین با شیرین علم هولی هم‌بند بوده‌اند. فعالان زن طی این مدت ضمن آشنایی با ویژگی‌های منحصر به فرد او، شنونده خاطرات تلخی درباره وضعیت زنان در منطقه‌ی محل زندگی شیرین از زیان وی بوده‌اند. قرار است به زودی یکی از این خاطرات که درباره هم‌بازی دوران کودکی این دختر کُرد است در سایت تغییر برای برابری منتشر شود.

فریدون شامی وکیل شیرین علم هوی می‌‌گوید انتظار صدور این حکم را بری موکلش نداشته و در اعتراض به آن درخواست تجدیدنظر داده است. وی ابراز امیدواری کرد که این حکم در مرحله‌ی‌ تجدیدنظر لغو شود. حکم مزبور با استناد به مواد ۱۸۶ و ۱۸۷ قانون مجازات اسلامی صادر شده است.

در این مواد به عضویت در احزاب مسلح مخالف نظام و طرح براندازی اشاره شده است. همچنین شیرین در موردی دیگر به اتهام خروج غیرقانونی از مرز به ۲ سال حبس تعزیری محکوم گردیده است.

صدور حکم اعدام برای شیرین علم هولی در حالی است که نگرانی‌ها نسبت به وضعیت دیگر محکومان به اعدام در کردستان همچنان رو به افزایش است. خبرهای رسیده از زندان‌های اوین و سنندج حکایت از مورد تهدید قرار گرفتن دوباره فرزاد کمانگر، علی حیدریان، فرهاد وکیلی و حبیب الله لطیفی مبنی بر اجرای قریب الوقوع احکام‌شان دارد.

از سوی دیگر بی‌خبری از وضعیت دیگر زندانیان سیاسی محکوم به اعدام نیز با یادآوری تلخ اجرای احکام احسان فتاحیان و فصیح یاسمنی که در خلع اطلاع رسانی مستمر در زمان حبس آنان صورت گرفت می‌تواند به همان اندازه نگران کننده باشد.

تشدید این نگرانی‌ها به دنبال اعدام فصیح یاسمنی در عرصه‌ی‌ جهانی اعتراض سازمان عفو بین الملل را به دنبال داشت. این سازمان با اعلام اسامی ۱۷ زندانی سیاسی کُرد که در ایران به اعدام محکوم شده‌اند خواهان توقف احکام آنان شد.

آکین بیردال نماینده پارلمان ترکیه از شهر کُردنشین دیاربکر نیز در نامه‌ای خطاب به محمود احمدی نژاد از وی خواست تا حکومت ایران به اعدام زندانیان سیاسی کُرد پایان دهد.

از سوی دیگر جمعی از مادران زندانیان سیاسی کُرد محکوم به اعدام در روزهای ۲۳ و ۲۴ دی ماه طی دو نشست جداگانه در شهرهای کامیاران و سنندج دور هم جمع شدند تا با بیان دردی که بر آنان رفته، چاره‌ای برای نجات فرزندان‌ خود بیابند.

این مادران با محکوم کردن حکم اعدام در تمامیت آن و اعتراض به اعدام دو زندانی سیاسی کُرد خواهان لغو احکام اعدام دیگر زندانیان سیاسی و آزادی فرزندان‌شان شدند. این نشست‌ها قرار است همچنان ادامه یابد و حتی مادران کُرد اعلام آمادگی کرده‌اند تا با سفر به تهران با مادران عزادار و مادران صلح دیدار کنند.

در ادامه‌ی اخبار مربوط به زندانیان سیاسی محکوم به اعدام؛ وکیل شیرکو معارفی اعلام کرد که دفتر رییس قوه قضاییه به نامه‌ای که وی برای آیت الله لاریجانی ارسال کرده بود پاسخ داده و در آن از رییس کل دادگستری استان کردستان خواسته تا با بررسی امکان اعمال ماده ۱۸ در مورد حکم صادره علیه شیرکو معارفی گزارشی از پرونده وی را به تهران ارسال کنند.

احمدسعید شیخی در نامه‌ی خود به آیت الله صادق لاریجانی با اشاره به اشتباهات بیّن فقهی صورت گرفته در صدور حکم اعدام برای موکل خود از وی درخواست کرده بود تا نسبت به اعلام اشتباه در حکم صادره و اعمال ماده ۱۸ در مورد این پرونده اقدام نماید.

این وکیل دادگستری ابراز امیدواری کرده است که رییس دادگستری استان کردستان با قبول اشتباه صورت گرفته در صدور رأی دادگاه بدوی و تجدیدنظر در مورد شیرکو معارفی ضمن ارائه‌ی گزارشی از این پرونده به رییس قوه قضاییه با اعمال ماده ۱۸ موافقت کنند.

در ماده واحده ۱۸ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب عنوان شده است: در مورادی که آرای قطعی به تشخیص رییس قوه قضاییه خلاف بیّن شرع باشد، این تشخیص به عنوان یکی از جهات اعاده دادرسی محسوب و پرونده حسب مورد به مراجع صالح برای رسیدگی ارجاع می‌شود.

شیخی معتقد است از آن‌جا که بنا بر شواهد موجود و استشهادیه‌ی اهالی روستایی که شیرکو در آن محل بازداشت شده، وی از اسلحه استفاده نکرده و پیش از آن نیز در هیچ عملیات مسلحانه‌ای علیه جمهوری اسلامی شرکت نداشته است. بنا بر این اتهام محاربه به لحاظ شرعی و فقهی نمی‌‌تواند صحیح باشد.

خبر دیگر در مورد شیرکو معارفی این‌که با وجود تایید پزشک زندان مبنی بر نیاز وی به درمان ناراحتی معده در خارج از زندان، مسئولان زندان سقز از انتقال وی به بیمارستان جهت انجام درمان خودداری می‌کنند. کاوه کُردمقدم یک زندانی سیاسی دیگر در زندان ارومیه نیز در حالی که از بیماری سرطان پیشرفته‌ی روده رنج می‌برد از خدمات مناسب پزشکی در زندان محروم است.

وی که دومین سال از محکومیت سه ساله‌ی خود را به پایان رسانده با وجود نیاز شدید به درمان‌های پیشرفته در خارج از زندان به دلیل مخالفت مسئولان زندان تا کنون نتوانسته از امکان آزادی مشروط یا حداقل مرخصی استعلاجی استفاده کند.

بازداشت ۹ دانشجو در جریان برگزاری مراسم دومین سالگرد جان باختن ابرهیم لطف الهی در سنندج گسترده‌ترین مورد بازداشت جمعی بود که طی هفته‌ی پیش در کردستان اتفاق افتاد.

ابراهیم لطف الهی دانشجوی حقوق دانشگاه پیام نور سنندج بود كه ۱۵ دی ماه ۱۳۸۶ توسط مأموران اداره اطلاعات اين شهر بازداشت و ۱۰ روز بعد خبر مرگ وی به خانواده‌اش اعلام شد. هر چند اداره اطلاعات سنندج علت مرگ این دانشجوی کُرد را خودکشی عنوان کرد، اما از سوی ديگر گفته می‌‌شود و‌ی بر اثر شدت شكنجه جان خود را از دست داده است.

مراسم سالگرد ابراهیم لطف الهی به دعوت خانواده وی و اتحادیه دمکراتیک دانشجویان کُرد قر ار بود بعد از ظهر روز پنج‌شنبه ۲۴ دی بر سر مزار این دانشجوی جان باخته در بهشت محمدی شهر سنندج برگزار شود.

اما نیروهای انتظامی و امنیتی با حضور چشم‌گیر خود در محوطه‌ی بهشت محمدی و محاصره مزار ابراهیم عملاً از تجمع گسترده مردم در این محل و برگزاری مراسم جلوگیری کردند.

مأموران لباس شخصی وابسته به حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی در جریان این مراسم اقدام به بازداشت ۹ نفر از فعالان دانشجویی و مدنی به نام‌های مختار زارعی، آزاد لطفی پور، مهدی دعاگو، خلیل شهبازی، لقمان احمدی، سیوان اداک، دارا حسینی، هیوا کریمی و امید شیخی کردند. در همان شب منازل چند تن از بازداشت شدگان توسط مأموران امنیتی با حکم قضایی مورد تفتیش و بازرسی قرار گرفت.

با گذشت ۳ روز از بازداشت این افراد، صبح روز یکشنبه ۲۷ دی ماه خلیل شهبازی، دارا حسینی، سیوان اداک و هیوا کریمی آزاد گشتند. اما آن ۵ نفر دیگر تحویل اداره اطلاعات داده شده و همچنان در بازداشت به سر می‌برند.

از سوی دیگر جواد علیزاده دانشجوی محروم از تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد حقوق بشر که سال گذشته در مراسم سالگرد ابراهیم لطف الهی در سنندج بازداشت و به اتهام تبلیغ علیه نظام به واسطه‌ی انجام سخنرانی در این مراسم به یک سال حبس محکوم شد، در پی چند رو اعتصاب غذا در اعتراض به خودداری مقامات قصایی سنندج از صدور دستور آزادی وی، صبح روز دوشنبه ۲۸ دی از زندان دیزل آباد کرمانشاه آزاد شد.

مأموران وزارت اطلاعات در اقدامی کم‌سابقه با ورود به کوی دانشگاه تهران اقدام به بازررسی و تفتیش اتاق فرزاد کلبعلی دانشجوی مقطع دکترای این دانشگاه کردند و کیس کامپبوتر و تعدادی از کتب و جزوات وی را با خود بردند. این دانشجوی کُرد روز ۱۶ آذر بازداشت شده است و در حال حاضر در زندان اوین به سر می‌برد.

روز شنبه ۲۶ دی دو شهروند بوکانی برای هفتمین بار در جلسه‌ی رسیدگی به اتهامات خود در دادگاه تجدیدنظر ارومیه حاضر شدند. اتهام محمدامین عبدالهی و قادر محمدزاده که اکنون بیش از ۳ سال است در زندان به سر می‌برند، درگیری با نیروهای انتظامی عنوان شده است. این افراد پیش از این به اتهام درگیری با نیروهای دولتی و تشکیل گروه غیرقانونی به ترتیب به تحمل ۲۳ و ۱۸ سال حبس محکوم شده‌اند.

حکم ۲ سال حبس هیمن فاطمی در دادگاه تجدیدنظر سقز به یک سال کاهش یافت. اتهام وی اقدام علیه امنیت ملی بوده است.

احمد باب که حدوداً ۵ ماه پیش در مریوان بازداشت شد. پس از این‌که بیشتر این مدت را در بازداشتگاه ادراه اطلاعات سنندج و زندان این شهر گذراند بار دیگر به زندان مریوان منتقل شد. اتهام وی همکاری با یکی از احزاب اپوزیسیون کردستان عنوان شده است. گفته می‌شود خانواده این فعال کُرد نیز در این مدت بارها تحت فشار قرار گرفته‌اند.

خانواده انور حسین پناهی زندانی سیاسی کُرد که پیش از این به اعدام محکوم شده بود و در دادگاه تجدیدنظر حکمش به ۱۶ سال حبس تقلیل یافت. با نوشتن رنج نامه‌ای که از سوی سایت هرانا در تاریخ ۲۷ دی انتشار یافت به مشکلات خود و اعمال فشارها بر این خانواده اشاره کرده‌اند.

در این نامه آمده است پس از بازداشت انور، برادر دیگر وی به نام اشرف که هم مسئولیت تأمین منابع مالی خانواده را بر عهده داشت و هم پیگیری وضعبت برادر زندانی خود را انجام می‌داد در حادثه‌ای مشکوک به قتل رسد. پس از آن افشین فرزند کوچک خانواده که ۱۸ سال دارد مسئول پی‌گیری وضعیت برادرش شد. اما وی نیز در حال حاضر به ۳ ماه حبس محکوم شده و در زندان به سر می‌برد.

در ادمه‌ی کشتار هر روزه کاسبکاران کُرد در مناطق مرزی، جوانی ۱۸ ساله به نام خالد احمدی هنگامی که قصد عبور از مرز را داشت هدف تیراندازی مرزبانان قرار گرفت و جان باخت.

همچنین هم‌زمان تعدادی دیگر از مرزنشینان کُرد که عموماً به دلیل نبود اشتغال مجبور به حمل و تبادل کالا به صورت قاچاق هستند از سوی مأموران نظامی مورد حمله قرار گرفتند. تعدادی از این افراد پس از زخمی شدن توسط نیروهای انتظامی بازداشت شدند.

و در پایان گزارش این هفته اخبار آزادی فعالان دریند را با هم مرور می‌کنیم:

روز دوشنبه ۲۱ دی تمام دانشجوبان بازداشت شده دانشگاه رازی کرمانشاه آزاد شدند. این دانشجویان که بیشتر از فعالان ستادهای میرحسین موسوی و مهدی کروبی در زمان انتخابات بودند طی هفته‌های اخیر از سوی مأموران امنیتی در کرمانشاه بازداشت و در بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر نگهداری می‌شدند.

دانشحویان دانشگاه رازی تهدید کرده بودند تا زمان آزادی دوستان‌شان از شرکت در امتحانات پایان ترم خودداری خواهند کرد.

در همین روز ۸ فعال سقزی نیز که طی دو ماه اخیر بازداشت شده بودند با قرار وثیقه آزاد شدند. میزان وثیقه‌ی علی امینی، احمد احمدپور، کاوه غفاری، عباد شیخی، اسکندر رسولی، محمد منیری و کامبیز فتاحی هر یک ۳۰ میلیون تومان و حسین رحیمیان ۱۰۰ میلیون تومان است.

همچنین محمد نادری و فاتح احمدی که به اتهام ارتباط با یکی از احزاب اپوزیسیون کردستان از ۳۰ دی ۸۷ در زندان سقز بودند با پایان دوران محکومیت یک ساله‌ خود آزاد شدند.

چهارشنبه ۲۳ دی فرزاد سلطانی، وکیل دادگستری در کرمانشاه پس از یک هفته بازداشت با تودیع وثیقه‌ی ۷۰ میلیون تومانی آزاد شد. وی از فعالان ستاد انتخاباتی شهروند آزاد (حامیان مهدی کروبی) بود که در پی وقایع پس از انتخابات با دادن مشاوره حقوقی به خانواده بازداشت شدگان کمک می‌کرد.

افشین کرمیان نسب دیگر فعال کرمانشاهی بود که طی هفته‌ی گذشته با وثیقه‌ی ۱۰۰ میلیون تومانی آزاد شد.

این دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی ۲۸ آبان ماه سال جاری از سوی مأموران اداره اطلاعات در منزل شخصی خود در کرمانشاه بازداشت شد. وی پس از ۴ روز نگهداری در بازداشتگاه اداره اطلاعات کرمانشاه به زندان اوین در تهران منتقل شد و بیشتر ایام بازداشت خود را در سلول انفرادی بند ۲۰۹ این زندان گذرانده است.