صدایی که از اعماق قلب می‌آید

محمدرضا اسکندری
اسعد سلامی

کمتر کسی است که سری به یوتوپ زده باشد و ترانه های لری و لکی را گوش داده باشد و صدای گرم محمدخانی را گوش نکرده باشد.

توجه شما را به خلاصه‌ای از مصاحبه‌ام که به زبان کردی، لهجه لکی انجام شده است جلب می‌کنم.

آقای محمدخانی دوست دارم کمی در رابطه با خودتان بگویید، شما کار هنری و آواز خواندن را از چه زمانی شروع کرده‌اید و چه کارهای را به بازار ارائه کرده‌‌اید؟

من عبدالله‌ محمدخانی اهل هرسین کرمانشاه هستم. ٢٩ سال سن دارم. مدت ١٠ سال است که‌ کار هنری انجام می‌دهم. زمانی که ترانه‌های لری و کردی را زمزمه می‌کردم از طریق دوستان و مردم تشویق شدم که‌ به‌ این کار ادامه‌ دهم. در مناسبت‌های مختلف برنامه‌ اجرا می‌کردم.

دایی‌ام که یکی از استادان کمانچه‌ در شهر هرسین است هم مرا در این زمینه‌ بسیار تشویق نمود. او تلاش کرد تا دستگاه‌های موسیقی را در حد نیاز یا بگیرم. تا کنون حدود ٤٥ آهنگ را تقدیم دوست‌داران موسیقی لری و کردی کرده‌ام.

کلیپی از عبدالله محمدخانی در سایت یوتیوپ

کدامیک از موسیقی‌دانان و هنرمندان لر و کرد بیشتر روی شما و کارهایتان تاثیر داشته است؟

من زمانی به‌ آهنگ‌های لری و کردی روی آوردم که‌ متوجه‌ شدم موسیقی‌های لری و کردی یکی از قدیمی‌ترین موسیقی‌های ایران هستند. خوشبختانه ‌ تمام کسانی را که من می‌شناسم و در این زمینه‌ کار می‌کنند استاد هستند و همه‌ آنان روی من تاثیر مثبت گذاشته‌‌اند. به‌ استاد سقایی بسیار علاقمندم و بیشترین تاثیر را بر من گذاشته‌ است.

کدامیک از کارهای خود را بیشتر از هم دوست دارید و چرا؟

من تمام کارهایم را دوست دارم. به دلیل اینکه در انتخاب آهنگ من تلاش می کنم که آهنگی انتخاب کنم که آن را با تمام وجودم بخوانم.

من آهنگ «بی‌براری» آقای میرزاوند و آهنگ «نازارم ای نازارم» آقای سقائی را که باز خوانی کرده‌ام خیلی دوست دارم.

کلیپی از عبدالله محمدخانی در سایت یوتیوپ

زمانی که آهنگ «بی‌براری» را خواندی خیلی از ایرانیان به آن آهنگ با صدای شما علاقه شدیدی پیدا کردند چرا؟
جا گرفتن این آواز در دل مردم به خاطر این است که درد دل مردم ایران و مردم کرد و لر را بیان می‌کند. درد دل یک انسان که تنها تکیه گاه خود را از دست داده است.

کلیپی از عبدالله محمدخانی در سایت یوتیوپ

هنر در بیان مردم و زندگی هنرمندان در ایران چگونه است؟

نکته‌‌ای که‌ باید مورد توجه‌ قرار گیرد این است که‌ متاسفانه‌ هنوز هنرمندان در جامعه‌ ما جایگاه اصلی خود را نیافته‌اند، در این زمینه‌ تنها سیستم حاکم مقصر نیست، بلکه‌ فرهنگ حاکم بر جامعه‌ نیز بیشترین تقصیر را برگردن دارند. یکی از عوامل این مشکل اجتماعی این است، که‌ در جامعه‌ ما هنرمندان باید هنر خود را جهت امرار معاش مورد استفاده‌ قرار دهند که‌ خودبه‌خود این معضل هنر و هنرمندان را در جامعه زیر سوال می‌برد و جامعه‌ با نگاه تحقیرآمیزی به‌ هنرمند و بخصوص اهل موسیقی می‌نگرد.

هنوز ما از دیدگاه آنان مطرب‌های قدیمی هستیم. مشکل دیگری که‌ من شخصا با آن روبرو هستم این است که‌ من یک کرد شیعه‌ و مذهبی می‌باشم. من دوست دارم در مراسم مذهبی مانند نوحه‌‌خوانی در ماه محرم و امثالهم، این نعمت خدادادی یعنی صدای خوب را در این جهت نیز مورد استفاده‌ قرار دهم، اما متاسفانه‌ بارها دست‌اندرکاران مانع من شده‌‌اند و از این عبادتی که‌ به‌ آن معتقد هستم محروم شده‌‌ام.

آنها به من گفتند چون شما برای جشن عروسی می‌خوانید دیگر حق ندارید برای امام حسین نوحه‌خوانی کنید. من از کسی که نام نوحه‌خوانها را برای عاشورا می‌نوشت پرسیدم این صدا را چه کسی به من داده است. او گفت خدا. گفتم چرا خدا به شما نداده است؟ گفت حتما دوست نداشته است.

گفتم اگر این صدا بد بود خدا به من نمی‌داد. خدا به من داد که تا از آن برای مردم استفاده کنم. متاسفانه ما در ایران همیشه دوست داریم عزا باشد. تولد حضرت مهدی است و ما سینه می‌زنیم.

مثل این است که تولد بهتر دوست و بچه‌ات باشد و عده‌ای بیایند سینه بزند. من نمی‌دانم علت این کار چیست. ما نه شادی خوب می‌شناسیم و خوب انجام می‌دهیم و نه عزا را. مثل اینکه مردم ایران فقط برای عزا و غم آفریده شده‌اند.

کلیپی از عبدالله محمدخانی در سایت یوتیوپ

چه پیامی برای جوانانی که به هنر روی می‌آورند دارید؟

من خودم از طرف پدر و اطرافیانم که مذهبی بودند همیشه مورد بازخواست قرار می‌گرفتم که فقط برای خودشان در خانه بخوانم. ولی من به حرف آنها گوش ندادم همانند آن مثل معرف مرغ من یک پا داشت. البته این را هم بگویم که من زمانی بچه بودم در اثر تب شدید یک پایم فلج شده است و خودم در واقع یک پا دارم.

هر کسی که هنر را دوست دارد سفارش من این است که آهنگ خوب درست کند و یا سعی کند که در بازخوانی آهنگ‌های دیگران از صاحب‌نظران برای اینکه خواندان آن اهنگ در توان اوست سئوال نماید.

جوانان باید سعی کنند که اعتبار موسیقی اصیل را حفظ نمایند. خدمت به هنر و مردم این است که موسیقی اصیل را با موسیقی غربی قاطی نکند.

چرا شما در هنگام خوانندگی به جای کیبورد از سازهای اصیل شرقی استفاده نمی‌کنید؟

من که‌ معتقد به‌ موسیقی اصیل می‌باشم متاسفانه‌ به‌ دلیل هزینه‌ بالای تهیه‌ یک سی دی ناچارم از کیبورد و آلات موسیقی غربی استفاده کنم و آلات موسیقی کردی یا ایرانی را رها کنم. تهیه‌ کلیپ‌های ویدئویی هم که‌ در فضای بسته‌ ضبط شده‌ است، صرفا ناشی از این مشکل است.

در یک کلام وقتی وضع مالی خوب نباشد ما چند هنرمند در یک خانه کوچک جمع می‌شویم و در آنجا کارهایمان را ضبط می‌کنم. با کمترین امکانات.

کلیپی از عبدالله محمدخانی در سایت یوتیوپ

چرابا کمک دیگر دوستان خودتان برای حل این مشکلات انجمن هنری تاسیس نمی‌کنید؟

متاسفانه‌ این دولت به ما مجوز نمی‌دهد. تازه اگر هم بدهد از ما می‌خواهد که فقط آهنگ انقلابی بخوانیم. نظام حاکم هم مانع فراهم آوردن شرایطی است که‌ از طریق تشکیل یک اتحادیه‌ یا انجمن این مشکل مرتفع شود. انان فقط به‌ آهنگ‌های انقلابی و به‌ اصطلاح سرود فکر می‌کنند که‌ برای مردم ما بسیار خسته‌ کننده‌ شده‌ است. وقتی که ما برای عبور و مرور مشکل داریم دیگر چگونه به ما مجوز می‌دهند.

چرا نوازندگان و خوانندگان با هم همکاری نمی‌کنند؟

بارها گروه‌های درست شده است ولی به خاطر رقابت‌های ناسالم میان خود هنرمندان از جمله‌ برتری‌طلبی این تشکل‌ها هم از بین رفته‌اند. ما همه خود را از دیگران بزرگ‌تر می‌دانیم. این خود عامل بدبختی ما است.