هنرمند و آوارگی

محمدرضا اسکندری
اسعد سلامی

آقای کرکودی یکی از هزاران پناهنده ایرانی است که هفت روز هفته و هر روز بیش از ١٢ ساعت در کافه‌ای در ترکیه کار می‌کند.

اگر چه وی به مداوای فوری نیاز دارد ولی این امکان برای وی وجود ندارد. در رابطه با مشکلات پناهندگی در ترکیه و کارهای هنری‌شان گفت‌وگویی خودمانی با این هنرمند جوان کرد داشته‌ام که توجه شما را به آن جلب می‌کنم.
فایل های صوتی رادیو کردی ژیار به زبان کردی با لهجه های گورانی و سورانی است.

من مدت ۹ ماه است که در ترکیه هستم و به احتمال قریب به یقین تا سه سال باید در ترکیه بمانم، چون‌ کسانی اینجا هستند و بیش از پنج سال است که در انتظار جواب از بخش پناهندگی سازمان ملل هستند و تا کنون جواب نگرفته‌اند.

سازمان ملل در ترکیه به مسائل پناهنده‌ها زیاد رسیدگی نمی‌کند و آن‌ها با مشکلات زیادی در ترکیه دست و پنجه نرم می‌کنند. سازمان ملل نسبت به وضعیت پناهندگان توجهی ندارد و پناهندگان مشکلاتی از قبیل بیکاری، بی‌پولی، نبود مسکن، پوشاک مخصوصا برای بچه‌ها و مصاحبه‌های طولانی مدت دارند و با توجه به این مشکلات و مسائل مسئله پناهندگی کم کم دارد به فاجعه انسانی تبدیل می‌شود.

به طور مثال خود من که پناهجو هستم در اثر سوء تغذیه گوشه‌های انگشتان و ناخن‌هایم زخم است و مجبوریم برای زنده‌ماندن کار طاقت فرسای دوازده ساعت بدون تعطیلی با حقوق ناچیز را قبول کنیم. به دلیل فشارهای کاری و روحی چشم‌هایم از حالت طبیعی خارج شده و احتیاج شدید به پیوند قرنیه دارند. در اینجا خانه به پناهجویان داده نمی‌شود و مرکزی هم برای حمایت از پناهجویان وجود ندارد.

والی (استانداری) تنها سازمانی است که باید کمک سازمان ملل را به پناهجویان برساند اما این نهاد هیچ مساعدتی به بهانه‌های مختلف به پناهجویان نمی‌کند. در شهری که من ساکنم، آب شهری دارای یک نوع اسید میباشد که قابل تصفیه نیست و در هنگام شست وشو پوست را تخریب می‌کند و کسانی که بودجیه خرید آب معدنی را ندارند بشدت دچار ناراحتی کلیه می‌شوند.

در زمستان هوا بسیار سرد است و پناهجویان برای گذراندن زمستان نیاز به پوشاک گرم دارند. مشکل بعدی مشکل زبان است که اگر زبان بلد نباشی کاری نمیتوانی انجام دهی. اکنون در نظر بگیرید وضعیت کسی را که به ترکیه می‌آید و با خود پول کافی ندارد. تنها سازمانی که از پناهجویان حمایت میکند سازمان بیمه است که آن هم در هنگام مراجعه به دکتر اعتبار دارد اما پول دارو با هزینه بسیار بالا به عهده پناهندگان میباشد.این مسائل بیشتر برای پناهجویان ایرانی است زیرا پناهندگانی که از کشورهای دیگر می‌آیند وضع بهتری دارند.

مهدی کرکودی

شما از نهادهای حقوق بشری در رابطه با بیمارتان تقاضای کمک کرده‌اید. می‌توانید در رابطه با بیماریتان و نوع کمک مورد نظر شما برای ما توضیح بدهید؟


بله... از سازمان هلسینکی که در استانبول مستقر است و زیر نظر حمایت مالی کشوری اروپایی است و مشاوره رایگان حقوقی در اختیار پناهندگان قرار می‌دهد درخواست کمک کرده‌ام، اما آنها هیچ جوابی به من نداده‌اند... من در ایران مشکل عمده‌ای در رابطه با چشم‌هایم نداشتم و با عینک براحتی زندگی می‌کردم اما در اینجا به دلیل فشارهای کاری و روحی تبدیل به مشکل حادی برایم شده به نحوی که از عهده کارهای شخصی خودم هم بر نمی‌آیم.

به عنوان مثال شب‌ها هیچ چیز را نمی‌توانم درست تشخیص دهم. چشمان من دچار آستیگمات شدید نامنظم و قوز قرنیه شده است به نوعی که اگر سازمانی و یا سازمان‌های حقوق بشری زودتر مرا یاری ندهند در ترکیه چشمانم را از دست خواهم داد. من از تمام سازمان‌های حقوق بشری که کارشان کمک به همنوع و یاری‌رساندن به آدم‌هایی که احتیاج به کمک فوری دارند است تقاضا دارم که مرا در این فاجعه انسانی که برای من در حال اتفاق است کمک و یاری کنند، چون من در حال از دست دادن یک عضو حیاتی زندگیم می‌باشم. لطفا مرا یاری دهید.

آقای کرکودی شما کار هنری و آواز خواندن را از چه زمانی شروع کرده‌اید و چه کارهای را به بازار ارائه کرده‌‌اید؟

من از سال هزار و نهصد نود و شش یعنی هزارو سیصدو هفتادو پنج وارد عرصه موسیقی کردی شده‌ام و تا کنون چندین کلیپ تصویری و دو کاست صوتی حاصل کارهایم بوده است.

با کدام لهجه کردی آواز می‌خوانید و کدامیک از موسیقی‌دانان و هنرمندان کرد بیشتر روی شما و کارهایتان تاثیر داشته است؟

کارهای من اغلب سورانی و کلهر است و با این دو لهجه کارهایم را اجرا کرده‌ام. من با تمامی احترامی که برای خواننده‌ها واسطوره‌های موسیقی کردی از گذشته تا به حال قائل هستم. سعی بر آن داشته‌ام که کار هایم از شخص خاصی الهام نگرفته باشد. اما به خدمت تمامی کسانی که در جهت اعتلای موسیقی کردی تلاش می‌کنند ارادت تام دارم و دستان گرمشان را می‌فشارم. من به گروه کامکار علاقه خاصی دارم.

شما چه مقام‌هایی را در موسیقی کرد بیشتر دوست دارید؟

سیاچمانه... چون به نظر من برای خواندن این مقام احتیاج به احساس خاصی است.

هنر آواز کردی در حال حاضر در چه وضعیتی است؟

با حمایت سازمان‌های کردی چه سیاسی و چه اجتماعی، البته خارج از ایران خوشبختانه روند رو به رشد و خوبی را در پیش گرفته است. اما در ایران موسیقی کردی به سه استان کردستان، کرمانشاه و ایلام ختم می‌شود و تقریبا هیچ روند رو به رشدی به دلیل حمایت نکردن دولت و دیگر سازمان‌ها و نهادها از موسیقی کردی در ایران اتفاق نیفتاده است و خوانندگانی نظیر من و سایر دوستان هنرمند جوان طبعا به علت نبود امکانات و پشتیبانی نشدن با بودجه‌های ناچیز خودمان سعی در زنده‌ نگه داشتن میراث کهن اجدادیمان داریم.

آیا شما با تمام لهجه‌های کردی آواز خوانده‌اید، کدامیک از لهجه کردی را بیشتر دوست دارید؟

خیر، من با تمام لهجه‌های کردی آواز نخوانده‌ام، اما تمامی آنها زیباست. من به دلیل اینکه لهجه و زبان مادری من کردی کلهری است .کردی کلهری را بیشتر دوست دارم.

کدامیک از کارهای خود را بیشتر از هم دوست دارید و چرا؟

من تمام کارهایم را دوست دارم. به دلیل اینکه در جامعه بسته ایران با نبود امکانات و نبود فضا و کم وکاستی‌های بسیار کارهایم را ارائه کرده‌ام و به همین علت هر کدام از کارهایم به سهم خود خاطره‌انگیز و تداعی‌کننده احساس خاصی برای من است.

آیا شما به موسیقی به اصطلاح مبتذل معتقد هستید؟

خیر...چون موسیقی‌ها با احساس و لطافت خاص انسانی نواخته می‌شوند. از این رو موسیقی مبتذل وجود ندارد. شاید آوازی که روی موسیقی خوانده می‌شود الفاظ نامعقول و نامربوط داشته باشد پس آواز یا شعر مشکل دارد نه موسیقی.

چرا خیلی از کسانی که در دنیای هنری بخصوص آواز و موسیقی هستند از مواد مخدر و مشروبات الکلی زیاد برای خواندن استفاده می‌کنند ؟

معمولاً افرادی که ضعیف و شخصیتی کوچک دارند به مواد مخدر و مشروبات الکلی روی می‌آورند. شاید هم خیلی از آنها به قول خودشان برای تمرکز حواس به این موضوع پرداخته‌اند که این امر از نظر شخص من ضعف شخصیتی آن هنرمند می‌باشد که خلع درون خودش را به این وسیله پوشش دهد.