| خانه > رادیو ژیار > برنامه ها > یارسان. دکتر گلمراد مرادی | |||
یارسان. دکتر گلمراد مرادییارسان. دکتر گلمراد مرادی
وقتی اسم یارسان را می شنویم تاریخ کهنی تداعی می شود. بفرمایید یارسان چیست و تاریخ آن به چه زمانی برمیگردد؟ واژه ی یارسان یعنی خدا یا دستیار یا همکار اما در زبان کردی گورانی یعنی خداوند یعنی کسی که ما باید به او پناه ببریم. یارسان یعنی کسانی گرونده به خداوند هستند. این واژه و واژه اهل حق یک معنی را دارند. این واژه در دوره ی سلطان اسحق بوجود آمده است که دیوان یاران حقیقت در آن زمان مشهور بوده است. این نام در پروسه تاریخ به دلایل مختلف تغییر کرده است و بارها دشمنان انواع نام ها را به آنان نسبت داده اند. خود یارسانی ها کوشش کرده اند به خاطر اینکه بدون دغدغه زیر سایه ی اسلام زندگی کنند اسم های مختلف برای خود انتخاب کرده اند مانند علی الهی، و دشمنان به آنان می گویند شیطان پرست و اهل حق و غیره. علی الهی به این دلیل گفته شده است که ذات خدایی در وجود علی بوده است و یکی از شخصیت های مهم اسلام بوده است. و اما فلسفه ی یارسان. در واقع یارسانی از نظر تاریخی قدیمی ترین آیین جهان است. آنان معتقد به تناسخ روح هستند و و انسان ها دارای روح خدایی هستند و تقریبا اکثر ادیان آسمانی به آن معتقد هستند. در آیین زرتشت هم مزداییسم و مانییسم نیز معتقد به تناسخ روح بودند. یعنی وقتی انسان می میرد روح او در قالب جسم دیگری می رود. مکتب یارسانی 700 سال پیش توسط سلطان زهاک از خانواده برزنجه بنیان گذار نوشتاری این مذهب مکتوب شد. او به دلایلی به منطقه اورامان گریخت و در جایی به نام پردیور یعنی این طرف پل مستقر شد و دراویش به دور او جمع شدند و گروهی را تشکیل داد به نام به یاوبه ت که یک واژه ی کردی است به معنی یاران حقیقت. آنان حدود 400 سال با عرب ها مقابله کردند و آیین آن ها را نپذیرفتند و جنبش های مختلف را در چهارچوب آیین بوجود آوردند مانند سیاه جامگان به رهبری ابومسلم خراسانی و سرخ جامگان به رهبری بابک خرمدین، ارمتیان که حدود 30 سال مقاومت کردند و در بحرین امروزی حاکمیت می کردند. تمام جنبش هایی که بعد از اسلام در ایران بوجود آمدند معتقد به تناسخ و پیرو فلسفه یاری بودند. چرا اسم های مختلفی برای یارسانی ها درست کرده اند؟ بعضی از اسم ها را خود یارسانی ها به خاطر حفظ موقعیت درست کرده اند و بعضی ها توسط دشمنان آنان درست شده است. مثلا کلمه شیطان پرست توسط دشمنان درست شده است و چون کلمه ی شیطان در قرآن مجید بسیار منفور است و گفته می شود در همه جا باید رجم شود، بنابرین آن صفت را به یارسانی ها نسبت داده اند. و اما اعتقاد یارسانی ها در رابطه با شیطان این گونه است. در دفاتر مقدس یارسانی ها بحثی در این مورد نشده است اما در روایات گفته می شود که اگر انسان 4 فرزند داشته باشد و یکی از آن فرزندان ناخلف بود و فرمانبردار پدر نبود، ما حق نداریم به او توهین کنیم بلکه این حق فقط شامل پدر می شود. یارسانی ها یا ایزدی ها که شیطان را ملک طاووس می نامند معتقدند که نباید به او توهین کرد و فقط خداوند باید او را سرزنش کند. در رویات آمده است که شیطان در قالب جسم یکی از ملائک به نام داوود بوده است. او هم توسط خدا خلق شده است پس نباید به او توهین کرد.( داوود= طاووس) بی شک حکمتی در کار بوده است که خداوند ملک طاووس را خلق کرده است و ذات خداوند قوی تر از آن است که قبل از خلق او از نافرمان بودن او بی اطلاع باشد بنابراین ما حق توهین کردن به او را نداریم. کلمه ی علی الهی به این دلیل انتخاب شده است: زمانی که اسلام وارد ایران شده است هر غیر مسلمان سرکوب و یا کشته می شد و در دوران صفوی، هر غیر شیعه ای هم بدان گونه با او برخورد می شد، به همین دلیل یارسانی ها سعی کرده اند که خود را به یک شخصیت بزرگ اسلام نسبت بدهند تا مورد سرکوب قرار نگیرند. این قضیه در مورد مانوی ها و مزدکی ها هم صدق کرده است تا از آزار پیروان دیگر ادیان خود را حفظ کنند و در جامعه منزوی نشوند. بنابراین یارسانی ها مثلا گفته اند ذات خدا در وجود علی است یا ذات بابا یادگار در وجود حسین است یا ذات شاه عبدالرحیم در وجود حسن است و جالب این است که تحت تاثیر این شعارها نصف یارسانی ها علوی شده اند برای مثال کردهای زازا در ترکیه همه یارسانی بودند که بعدها علوی شدند و در زیر پرچم صفوی آیین خود را بنام علوی حفظ کردند. 
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.
|
لینکدونی
آخرین مطالب
|
||
 |
نظرهای خوانندگان
دوستان عزیز ژیار سئوال من این است که سبیل بلند مردان یارسانی نشانه چیست و آیا در این تفکر سبیل قداست دارد؟
-- سعید ، Sep 15, 2008با تشکر سعید از سردشت
سبيل نشانه مردانگي است ثانيا انها خدا را جاي خود مي دانند وعلي(ع) را نيز جاي خود.
-- بدون نام ، Oct 24, 2008khak tu saretun.olaghaye past fetrat.shoma ba aghab oftadeha dar arabestan che farghi darid?
-- l ، Nov 10, 2008یا علی مدد
-- بدون نام ، Jan 18, 2009