نقض حقوق بشر در هفته گذشته

اردشیر زارع‌زاده

در هفته‌ای که گذشت عده‌ای از فعالان سیاسی و مدنی روانه‌ی زندان‌ها شدند و یا حکم زندان دریافت کردند. هم‌چنین محدودیت‌ها برای دانشجویان در آستانه‌ی بازگشایی دانشگاه‌ها افزایش یافته است، اما رییس دولت جمهوری اسلامی در ارتباط با نقض حقوق بشر، نه تنها از پاسخگویی در سازمان ملل طفره رفت بلکه در برابر خبرنگاران خارجی به دروغگویی پرداخت و از جمله خبر محکومیت سکینه آشتیانی به سنگسار را ساخته‌ی غرب دانست.

اهم رویدادهای مربوط به نقض حقوق بشر در هفته‌ی گذشته را مرور می‌کنیم:

یکشنبه، ۲۸ شهریور لارنس کانن، وزیر خارجه‌ی کانادا در بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر کرد از مقامات ایران خواست تا شرایط رو به وخامت حقوق بشر در این کشور را بهبود بخشد و به تعهدات بین‌المللی و قانونی خود در زمینه‌ی حقوق بشر عمل کرده و از طی مراحل قضایی عادلانه‌ی رسیدگی به پرونده‌ی زندانیان اطمینان حاصل کنند.

شعبه‌ی یک دادگاه انقلاب مهاباد، داریوش عندلیبیان، ستار برازش، یوسف سودبر، سجاد عزیزی و بابک آکسون از فعالین مدنی آذربایجانی در میاندوآب (قوشاچای) را به علت برگزاری مراسم رقص و موسیقی آذربایجانی به مناسبت روز طبیعت در ۱۳ فروردین سال جاری، به پرداخت یک و نیم میلیون تومان جزای نقدی محکوم کرد.

قاضی خدادادی، رئیس شعبه‌ی یک دادگاه انقلاب مهاباد درخواست متهمان این پرونده را برای دریافت یک نسخه از حکم صادره رد کرد. سعید حائری، عضو کمیته‌ی گزارشگران حقوق بشر به اتهام اخلال در نظم عمومی و اجتماع و تبانی از سوی شعبهی ۲۶ دادگاه انقلاب به دو سال و شش ماه حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.

سعید حائری روز ۲۰ اسفند ۸۸ با تودیع وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی پس از تحمل ۸۰ روز حبس آزاد شد. وی در ۲۹ آذرماه به همراه شیوا نظرآهاری و کوهیار گودرزی بازداشت شده بود.

شیوا نظرآهاری نیز طی هفته‌ی گذشته به شش سال حبس، تبعید به زندان ایذه و ۷۶ ضربه شلاق محکوم شد.
کوهیار گودرزی، دیگر عضو کمیتهی گزارشگران حقوق بشر از ۲۹ آذرماه سال گذشته بدون حتی یک روز مرخصی در زندان اوین در حال سپری کردن دوران یک سال محکومیت خود است. خانواده کاظمینی بروجردی در شصت و پنجمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در نامه‌ای به دبیر کل این سازمان، خواستار رسیدگی به نقض حقوق بشر و وضعیت زندانیان سیاسی در ایران شدند.

در این نامه که خطاب به بانکیمون نوشته شده، آمده است: «آقای بروجردی بارها به شما مقام مسئول و دیگر شخصیت‌ها و نهادهای بین‌المللی، نامه نوشت ولی هیچ واکنشی صورت نگرفت. متاسفانه بی اعتنایی به این شکواییه‌ها، شرایطی را فراهم کرد که بعد از انتشار هرکدام، مورد ضرب و شتم و آزار بیشتر در زندان قرار گرفت و رسانه‌ها و جراید دولتی نیز او را آماج اتهامات و ترور شخصیت قرار دادند.»

دوشنبه، ۲۹ شهریور تعدادی از اعضای پارلمان اروپا در نامه‌ای به اعضای کميسيون امور خارجه و توسعه‌ی این پارلمان، سه تن از زندانیان سیاسی در داخل ایران را به عنوان کاندید برای دریافت «جايزه‌ی ساليانه‌ی ساخاروف» عنوان کردند. بهاره هدایت، منصور اسانلو و عباس امیرانتظام، سه نفری هستند که از آنها به عنوان نامزد برای دریافت این جایزه نام برده شده است.

اعضای پارلمان اروپا در این‌باره می‌نویسند: «ما باور داريم که خصوصاً در اين سال دهشتناک برای مردم ايران، مناسب خواهد بود اگر جايزه ساخاروف به کسی يا کسانی که نماد مقاومت و ايستادگی، تلاش برای حقوق بشر و آرمان‌های دموکراتيک هستند، اعطا شود. صدها نام می‌توانند برای اين جايزه نامزد شوند.»

همسر عیسی سحرخیز در نامه به دادستان تهران، ضمن برشمردن وضع نامساعد همسرش در زندان خواستار اتخاذ ترتیباتی شده که از پیشرفت بیماری و تشدید ناراحتی و کسالت و درد و رنج یک انسان، مستقل از عقاید سیاسیاش، پیشگیری شود. فرشاد دوستی پور از فعالین سابق انجمن اسلامی دانشگاه بوعلی همدان و فعال دانشجویی کرد در شعبه‌ی ٢۸ دادگاه انقلاب و به اتهام اقدام علیه امنیت، به دو سال حبس تعزیری محکوم شد.

فرشاد دوستی‌پور، عضو کمیته‌ی اقوام دفتر تحکیم وحدت، پس از سخنرانی در مراسم ١۶ آذر سال ١۳۸۶ در دانشگاه تهران بازداشت و مدت دوماه را در بند ٢٠٩ زندان اوین گذرانده بود. همچنین پس از انتخابات ٨٨ ریاست جمهوری به واسطه‌ی فعالیت‌های فرشاد دوستی‌پور در شورای مرکزی ستاد دانشجویی کروبی، پرونده‌ی وی مجدداً به جریان افتاد و در نهایت قاضی مقیسه، این حکم را به آقای نیک بخت، وکیل ایشان ابلاغ کرد.

سه‌شنبه، ۳۰ شهریور عمادالدین باقی به دلیل پخش مصاحبه‌اش با آیت‌الله منتظری پس از فوت ایشان به شش سال زندان محکوم شد. دادگاه باقی در تاریخ ۲۶ مرداد ۸۹ در شعبه‌ی ۲۶ به ریاست پیرعباسی برگزار شده بود.
این حکم در حالی صادر شده است که ماه گذشته شعبه‌ی ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست صلواتی نیز بابت فعالیت‌های باقی در انجمن دفاع از حقوق زندانیان او را به یک‌سال حبس و پنج سال محرومیت از فعالیت‌های رسانه‌ای و مدنی محکوم کرده است.

این فعال حقوق بشر از اردیبهشت گذشته تاکنون سه بار روانه‌ی زندان شده و در مجموع در چندسال گذشته چهار سال و نیم حبس را تحمل کرده است.

عماد الدین باقی، پرونده‌ی دیگری در مورد انجمن دفاع از حقوق زندانیان دارد که هنوز حکمی در مورد آن صادر نشده است. دلیل ضرب و شتم ابوالفضل عابدینی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر در زندان کارون اهواز استفاده از مچ‌بند سبز اعلام شد.

وی در روز جمعه ۲۶ شهریورماه توسط دو نفر از ماموران به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت؛ به طوری که آثار ضرب و شتم در بدن این زندانی به راحتی قابل مشاهده است.

قلندری یکی از مسئولین زندان در حالی که او را مورد ضرب و شتم قرار می‌داد، خشم خود را از اینکه اخبار مربوط به او در سایت‌ها منتشر می‌شود ابراز کرد و خواست برای پایان ضرب و شتم طلب بخشش کند. حکم پنج سال حبس تعزیری مهدی محمودیان، عضو جبهه‌ی مشارکت که هم اکنون در زندان رجایی شهر به سر می‌برد، در دادگاه تجدیدنظر تایید و به وکیل وی ابلاغ شد.

محمودیان نقش مهم و اساسی در افشای جنایت کهریزک، انتشار اسامی بالغ بر ۷۰ تن از شهدای پس از انتخابات و هم‌چنین فیلم منتشر شده‌ای از دفن پنهانی و دسته جمعی شهدای جنبش سبز در قطعه‌ی ٣۰٢ بهشت زهرا داشت. این فعال مطبوعاتی، ٢۵ شهریورماه سال گذشته بعد از وقایع کهریزک، بازداشت شده و از آن زمان حتی یک روز هم به مرخصی اعزام نشده است. گزارشهای تایید نشده حاکی از آن است که دادستانی تهران برای حسین درخشان، وبلاگ‌نویس زندانی تقاضای اعدام کرده ولی قاضی پرونده‌ی او هنوز حکمی صادر نکرده است.

پیشتر برخی از سایتهای اینترنتی از درخواست حکم اعدام برای این وبلاگنویس ایرانی که از حدود دو سال پیش در بازداشت به سر میبرد، خبر داده بودند. چهارشنبه ۳۱ شهریور سازمان مدافع حقوق بشر و دمکراسی، فریدم هاوس یا خانه آزادی روز سه شنبه صدور حکم حبس و شلاق برای شیوا نظر آهاری، فعال حقوق بشر در ایران را محکوم کرده و خواستار تغییر این حکم و آزادی سریع خانم نظر آهاری شده است.

این سازمان آمریکایی که مقر آن در واشنگتن است به صدور حکم شش سال حبس در زندان ایذه و ۷۴ ضربه شلاق برای شیوا نظر آهاری، سخنگوی کمیته گزارشگران حقوق بشر در ایران، اعتراض کرده و پائولا شریفر، مدیر اجرایی موقت این سازمان از ایران خواسته است تا به مسئولیتهای بینالمللی خود پایبند بوده و خانم نظر آهاری را سریعا آزاد کنند.

جمعي از خانواده‌های زندانيان سياسی صبح در ديدار با علی اکبر هاشمي رفسنجانی رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام به بيان برخي مسائل و مشكلات در روند پيگيری حقوق اين زندانيان پرداختند. هاشمی رفسنجانی با استماع سخنان تك‌تك حاضران گفت: اگر بخواهم خواسته شما را به مأموران منتقل كنم مطمئن نيستم جواب مساعد بگيرم و شايد نتيجه عكس بدهد. ولی خواسته‌های شما را خدمت رهبری پيگيرم و اميدوارم بی‌نتيجه نباشد. مقام معظم رهبری درخصوص اعمال قانون و تسريع در رسيدگی و حقوق قانونی آنها در زندان دستورات مناسبی صادر كرده بودند كه می‌تواند بسياری از مشكلات حاضر را رفع نمايد.

وضعیت جسمی زندانی سیاسی فرح واضحان یکی از دستگیرشدگان محکوم به اعدام روز عاشورا که از ناراحتی حاد قلبی رنج می‌برد در وضعیت وخیم جسمی است. بازجویان وزارت اطلاعات از درمان وی در بیمارستان‌های خارج از زندان ممانعت به عمل می‌آورند.

برنامه نظارت بر حمايت از مدافعان حقوق بشر، به عنوان برنامه‌ای مشترک از «فدراسيون بين‌المللی جامعه‌های حقوق بشر (FIDH) و سازمان جهانی مبارزه با شکنجه (OMCT)، با صدور بیانیه‌هایی نسبت به وضعیت سه فعال ایرانی ، مجید توکلی، شیوا نظرآهاری و عماد باقی ابراز نگرانی کرده خواستار آزادی آنها شد.

نوید محبی، وبلاگنویس و فعال کمپین یک میلیون امضا، در منزل پدری‌اش در شهرستان آمل، طی یورش هشت نیروی امنیتی در روز ۲۷ شهریورماه بازداشت شده است. بازداشت وی همراه با "ضرب و شتم شدید" بوده و نیروهای امنیتی با نشان‌دادن سلاح گرم، خانواده محبی را تهدید کرده‌اند.

در خبر دیگری به گزارش مدرسه فمینیستی، نوشین احمدی خراسانی، نویسنده، پژوهشگر و فعال جنبش زنان، پس از احضار، چندین ساعت بازجویی کتبی و تفهیم اتهام در شعبه ۵ دادسرای مستقر در زندان اوین با قرار کفالت آزاد شد. اتهام وارده بر وی «فعالیت تبلیغی علیه نظام از طریق الف: نوشتن و درج مطالب علیه نظام در سایت مدرسه فمینیستی، و ب: شرکت در تجمعات غیرقانونی پس از انتخابات ۸۸» بود. پس از تفهیم اتهام، نوشین احمدی خراسانی از خود دفاع کرد و پس از آن، برای وی قرار کفالت صادر شد. او پس از معرفی کفیل، نهایتا تا تشکیل دادگاه‌اش آزاد شد.

پنج‌شنبه یک مهر خانواده‌های ۱۳ زندانی سیاسی، عیسی سحرخیز، حشمت‌الله طبرزدی، احمد زیدآبادی، مسعود باستانی، بهمن احمدی امویی، کیوان صمیمی، مهدی محمودیان، هنگامه شهیدی، امیرحسین کاظمی، مجید دری، علی پرویز، علی جمالی، رضا رفیعی فروشانی در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل از او خواستند تا اکنون که احمدی‌نژاد در سازمان ملل حضور دارد از او در خصوص عملکرد دولت در حوزه‌ی حقوق بشر و زندانیان سیاسی سئوال کند.

آنان در این نامه با اشاره به منشور حقوق بشر کوروش و تبلیغات صورت گرفته از سوی احمدی‌نژاد در خصوص این منشور خطاب به بان کی مون نوشته‌اند: «ما همسران و خانواده‌های زندانیان سیاسی و روزنامه‌نگاران زندانی از شما تقاضا داریم نسبت به نقض حقوق بشر در ایران فعالانه‌تر برخورد کنید و در دیدار با آقای احمدی‌نژاد همان حساسیتی را که نسبت به زندانی شدن سه شهروند آمریکایی در ایران نشان می‌دهید، نسبت به وضعیت عزیزان ما که بدون ارتکاب گناه یا نقض قانون در پشت میله‌های زندان گرفتار هستند، مبذول فرمایید.»

این خانواده‌ها هم‌چنین تقاضا کرده‌اند تا زمینه‌های لازم برای سفر هرچه سریع‌تر کمیسر حقوق بشر سازمان ملل به کشور ما برای اطلاع دقیق‌تر از کم و کیف نقض حقوق اولیه بازداشت شدگان و ملاقات ایشان با عزیزان ما را فراهم شود. ضیاءالدین نبوی، دانشجوی محروم از تحصیل و عضو شورای دفاع از حق تحصیل بامداد که به ۱۰ حبس تعزیری و تبعید به زندان شهر ایذه محکوم شده بود، با تغییر محل تبعید در طی روزهای گذشته، امروز پنج‌شنبه به زندان مرکزی اهواز منتقل شد.

نبوی از تاریخ ۲۵ خرداد ماه ۱۳۸۸ همراه با دختر عموی خود، عاطفه نبوی بازداشت شده و مدتها در بندهای انفرادی زندان اوین تحت فشارهای روحی و جسمی به سر برده است. عباس حکیم زاده، دانشجوی دانشگاه امیرکبیر و دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت، در آستانه‌ی بازگشایی دانشگاه‌ها به دادسرای زندان اوین احضار شد.

وی پیش از این نیز چندین بار توسط وزارت اطلاعات بازداشت و چندین ماه را در زندان و سلول انفرادی سپری کرده بود. جمعه، ۲ مهر جمعی از فعالان حقوق بشر و حوزه‌ی زنان، با امضای نامهای ضمن محکوم کردن بازداشت نسرین ستوده، خواستار آزادی بیقید و شرط وی شدند.

۴۲۰ امضاکننده‌ی این نامه، با تاکید بر این که «دفاع از حقوق بشر جرم نیست»، آورده‌اند: «مطالبه‌ی اصلی ستوده در دادسراها و دادگاه‌ها، تضمین حقوق موکلانش بوده و عجبا که تاوان طلب کردن قانون، آن هم به اتکای اندک ماده‌های قانون حقوق شهروندی، بازداشت و زندان است.» یک عضو دیگر شورای شهر اهواز، قبل از حضور در دومین کنفرانس مطبوعاتی خود بازداشت شد.

برادر این عضو شورای شهر اهواز اعلام کرد که ممبینی از فرماندار اهواز به دلیل انتشار نامه‌ی محرمانه‌ی شورای حل اختلاف در دادگاه شکایت کرده است.

وی گفته است آقای ممبینی معتقد است جو منفی که علیه اعضای شورای شهر ایجاد و بنرهایی که در سطح شهر منتشر شده به دلیل علنی کردن رای محرمانه و غیر قطعی شورای حل اختلاف توسط فرماندار بوده است.

پيش از اين حمید حسنزاده، رییس شورای شهر اهواز نيز دهم شهريور ماه بازداشت شده بود. علیرضا ایرانشاهی، دانشجوی معماری غیر انتفاعی قزوین و از بازداشت‌شدگان روز عاشورا که به نه ماه حبس محکوم شده بود، پس از گذراندن دوراه محکومیت خود از بند ۳۵۰ زندان اوین آزاد شد.

انجمن قلم کانادا و سازمان خبرنگاران کانادایی مدافع آزادی بیان با انتشار بیانیه‌ای از اخبار مربوط به صدور حکم اعدام برای حسن درخشان ابراز نگرانی کرده‌اند. روز جمعه دوم مهر، کوروش و کیانوش گل‌محمدی از اعضای خانواده‌ی فعال کارگری زندانی کاوه گل محمدی، در روستای گازرخانی از توابع کامیاران بازداشت شدند.

کاوه گل محمدی در حال گذراندن دوران محکومیت خود در زندان سنندج است. وی فعال کارگری و از اعضای کمیته‌ی هماهنگی برای ایجاد تشکل‌های کارگری در شهرستان کامیاران است که در تاریخ ۱۳ خرداد ماه سال جاری به همراه برادرش دستگیر، و در دادگاه تجدید نطر استان کردستان به تحمل چهار ماه حبس قطعی محکوم شد.

گل محمدی، پیش از این نیز در سال گذشته به اتهام عضویت در کمیته‌ی هماهنگی به چهار ماه حبس تعزیری محکوم شده بود. شنبه، ۳ مهر امروز شنبه سوم مهرماه با بازگشايي دانشگاه آزاد رشت، انتظامات دانشگاه به دستور حراست از ورود دانشجويان پسری كه لباس‌هاي آستين كوتاه بر تن داشتند و دانشجویان دختري که به گفته‌ی مسئولين حراست پوشش نامناسب داشتند ممانعت به عمل آوردند.

این در حالی بود که هیچگونه اعلام قبلی و اطلاع‌رسانی قبلی در این رابطه صورت نگرفته بود.

اين برخورد انتظامات دانشگاه موجب شد تا تعداد بسيار زيادي از دانشجويان در مقابل در ورودي دانشگاه به عدم ورود خود به دانشگاه اعتراض كنند. در این هنگام انتظامات دانشگاه شروع به ضرب و شتم دانشجويان به منظور پراکنده کردن آنها و جلوگيری از ورودشان به دانشگاه می‌کند.

کمیته‌ی انضباطی دانشگاه علوم و فنون بابل، طی احکامی پنج فعال دانشجویی این دانشگاه را هر یک به یک ترم تعلیق با احتساب سنوات و ۱۲ تن دیگر از فعالین دانشجویی این دانشگاه را به یک ترم تعلیق به صورت معلق تا پایان دوران تحصیلی و توبیخ کتبی با درج در پرونده محکوم کرد.

این احکام بدون احضار به کمیته‌ی انضباطی و چند روز پیش از آغاز سال تحصیلی جدید به آنان ابلاغ شده است.

هم‌چنین دکتر شیخ الاسلامی، رییس دانشگاه علوم و فنون بابل، طی حکمی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم و فنون بابل را منحل و فعالیت‌های آن را غیر قانونی اعلام کرد. منیژه محمدی، وکیل مدافع مریم ضیا، فعال حقوق کودکان نسبت به حکم صادره برای موکلش اعتراض و تقاضای تجدید نظر در حکم صادره را به دادگاه تجدید نظر ارائه داد.

مریم ضیا به یک سال حبس تعزیری محکوم شده است؛ حکمی که به خاطر فعالیت‌های وی در انجمن حمایت از حقوق کودکان به وی داده شده است.

مریم ضیا، مدیر جمعیت تلاش برای جهان شایسته‌ی کودکان، روز ۱۰ دی ماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

وی پیش از این نیز در خرداد سال ۸۵ در تجمعی برای دفاع از حقوق کودکان دستگیر و روانه‌ی زندان اوین شده بود. یکشنبه، ۴ مهر سينا گلچين دانشجوی ۲۲ساله دانشگاه آزاد تهران مركز و از بازداشت‌شدگان حوادث روز عاشورا در ششم دی‌ماه ۱۳۸۸، پس از عدم تمديد مرخصی دوهفته‌ای صبح امروز شنبه به زندان اوين بازگشت. وی به ۴ سال و نیم حبس محکوم شده است.

تعدادی از خانواده‌های زندانیان سیاسی که برای دلجویی به منزل شهید باکری رفته بودند با برخورد لباس شخصی‌ها مواجه شدند. پس از این اقدام، لباس شخصی‌ها به بازجویی از افراد حاضر پرداختند.