زنان

صدای زنان موذن

قنطره، ترجمه‌ی رضا شوقی: امامان جماعت زن، امامت نمازگزاران، تدریس قرآن و حجم عظیمی از امور مشاوره‌ای را بر عهده دارند. در حال حاضر تقاضای فراوانی برای حضور امامان جماعت زن چه در نیویورک، چه در قاهره و یا در استانبول وجود دارد. در آلمان هم کارهای زیادی برای آن‌ها وجود دارد. اگر چه امامت نماز جمعه، پیشاپیشِ جماعت مختلط نمازگزاران برای زنان در جهان اسلام یک تابو محسوب می‌شود، اما اعضای مسجد خوشحال‌اند که می‌توانند برای سایر امور بر خدمات زنان مبلغ تکیه کنند.

این سه زن در رادیو کالج پارک

لوا زند: تب و تاب مسابقه انتخاب بهترین وبلاگ‌‌های سال، توسط دویچه‌‌وله همه وبلاگستان را دربرگرفته است و بلاگر‌ها به عناوین مختلف سعی در جلب آرای رای‌‌دهند‌ه‌‌ها دارند. یکی از نامزد‌های بخش بهترین پادکست زبان فارسی، برنامه «رادیو کالج پارک» است که توسط یک گروه تهیه و اجرا می‌شود. روایت زنان این هفته سراغ سه تن از زنان تهیه‌‌کننده و مجری برنامه‌‌های «رادیو کالج پارک» رفته است. سیما، نرگس و طاهره، مهمان‌های این هفته روایت زنان هستند که در مورد کار و سابقه‌‌شان در «رادیو کالج پارک» صحبت می‌‌کنند.

سناریوهای تازه برای زنان برابری‌خواه

لوا زند: شواهد حاکی از آن است که فشارهای امنیتی بر فعالان امور زنان وارد دور جدیدی شده‌است. جلب پاسپورت سوسن طهماسبی و همینطور تفتیش منزل وی و پرستو الهیاری، یکی از کنشگران کمپین یک میلیون امضا، ممانعت از پخش فیلم «سه زن» و سخنرانی شیرین عبادی، احضار پرستو دوکوهکی به دادگاه و ادامه بازداشت عشا مومنی در سلول انفرادی بخشی از این شواهدند. پیمان ملاذ، دانشجوی روابط بین‌الملل دانشگاه لوس آنجلس و از اعضای گروهی است که برای آزادسازی عشا مومنی فعالیت می‌کنند. با وی در مورد وضعیت خانم مومنی، فعالیت‌های این گروه، و همچنین نگرانی‌های که این دستگیری برای بقیه دانشجویان ایرانی به همراه داشته گفت و گو کردم.

«دعوت» به سقط جنین

کیان الیاسی بختیاری: حاتمی‌کیا در رویکرد جدیدش به جامعه، شهر و آدم‌هایش سعی کرده به سراغ موضوع کمتر صحبت شده و رسانه‌ای شده‌ای برود که علی‌رغم همه‌ی پرده‌پوشی‌ها و سکوت‌ها دغدغه و معضلی است که می‌توان از آن به عنوان یک مساله‌ی اجتماعی نام برد. مساله بارداری ناخواسته و سقط جنین موضوعی است که حاتمی کیا برای ساختن فیلم دعوت انتخاب کرده است. فیلم ساختاری اپیزودیک دارد. پنج اپیزود مجزا که داستان زنانی را روایت می‌کند که درگیر ماجرای بارداری شده‌اند و خواسته یا ناخواسته، قصد سقط جنین دارند.

سهم من، نیمی از آزادی

لوا زند، زهرا یوسفی: چهار سال از اولین تلاش زنان ایرانی برای حضور در استادیوم‌های فوتبالی که نزدیک به سه دهه است در قبضه مردان است، می‌گذرد. زنان علاقه‌مند به حضور در استادیوم که از سال ۸۴ با روسری‌های سفیدی شناخته می‌شوند که رویشان نوشته شده «سهم من نیمی از آزادی»‌، این‌بار به طرفداری از تیم سایپا، روسری نارنجی به سر کردند و رفتند تا دوباره شانس حضورشان در استادیوم را امتحان کنند. در همین زمینه با عارفه الیاسی، روزبه میرچرخچیان و اکرم مینویی از فعالین کمپین استادیوم گفت و گو کرده‌ام.

مبارزه برای حل مشکلات زنان ایرانی خارج از کشور

لوا زند: شنبه و یکشنبه هفته گذشته- یعنی یازدهم و دوازدهم ماه اکتبر- شهر اورنج کانتی در جنوب کالیفرنیا، میزبان مراسم سالانه جشن مهرگان بود که چند سالی‌است به یکی از سمبل‌های ایرانیان این شهر تبدیل شده. روایت زنان ‌هم در این فستیوال، غرفه به غرفه به دنبال سوژه‌های زنانه خودش آن هم در این گوشه دنیا بود. حاصل این جستجو، یافتن شاخه کالیفرنیایی «کمپین یک میلون امضا برای رفع قوانین نابرابر» بود. با روجا بندری، یکی از داوطلبان این گروه که از اعضای اولیه بنیانگذار کمپین در امریکا هم بود، گپی زدم. گفت و گوی ما در مورد این بود که اصلاً امضا جمع کردن در خارج از ایران و در جایی که زن‌ها - حداقل از لحاظ قانونی- حقوق برابری با مردان دارند، چه معنی می‌تواند داشته باشد.

«هیچ‌ چیز خطرناک‌تر از زنی نیست که می‌‌نویسد»

لوا زند: دغدغه‌های حقوقی و قانونی زنان در ایران آن‌قدر زیاد است که گاهی فراموش می‌کنیم مبارزه با ساختارهای مردسالارانه جامعه پیرامون ما اشکال دیگری نیز دارد. «سکسیزم» یا برتر انگاشتن یک جنسیت به جنسیت دیگر یکی از این ساختارهاست که فمینیست‌ها عقیده ‌دارند، ارکان جامعه مردسالار آن را با سازمان‌ها و روش‌های گوناگون در بطن جامعه نهادینه کرده ‌است. در این مورد با نازلی کاموری،‌ نویسنده وبلاگ سیبیل طلا، گفت و گو کرده‌ام.

زنان سریال‌های ماه رمضان در جست‌وجوی شوهر

لوا زند: امسال در ماه رمضان، چهار سریال از چهار شبكه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. سریال‌های «بزنگاه»، «مثل هیچ‌كس»، «روز حسرت» و «مامور بدرقه»‌‌. مریم مهتدی، خبرنگار هنری، مهمان برنامه امروز روایت زنان است که در‌مورد این سریال‌ها و تصویری که از زنان در آن‌ها به نمایش گذاشته شده صحبت می‌کند.

همبستگی خواهرانه، افسانه یا واقعیت؟

لوا زند: آیا مبارزه برای هدفی مشترک باعث بوجود آمدن پیوند خواهری بین زنانی می‌شود که در راستای رفع نابرابری‌های جنسیتی تلاش می‌کنند؟ ائتلاف زنان در اعتراض به لایحه خانواده که چندی قبل در مجلس شورای اسلامی ایران مطرح شد و به ثمر نشستن اعتراضات ایشان بار دیگر بحث همبستگی در بین گروه‌های مختلف زنان را در ایران زنده کرد. در برنامه روایت زنان امروز به سراغ خانم‌ها لیلا موری، مریم حسین‌خواه، منیره کاظمی، صنم دولتشاهی و آیدا سعادت رفتم و از آنها پرسیدم آیا اوصلا چیزی به نام همبستگی خواهرانه در جنبش زنان ایران وجود دارد؟ آیا این همبستگی لازم است؟ مفید است یا ضررهایش بیشتر از فوایدش است؟

مراکش؛ مشکلات اجرای قانون حمایت از زنان

احمد سمایی: قانون حمایت از زنان در مراکش، مترقی‌ترین قانون در خاورمیانه و شمال آفریقا به شمار می‌رود. این قانون که پنج سال پیش در شرایطی ویژه‌ به تصویب مجلس رسید در عرصه‌ی اجرا با موانع و مشکلاتی متعددی روبرو بوده است. ذهنیت سنتی جامعه، مقاومت نیروهای مذهبی و عدم آگاهی مردم از قانون، اصلی‌ترین این موانع بوده‌اند.

«گلدانه را به جرم بهایی شدن، آتش زدند»

لوا زند: چندی قبل از طرف شخصی به نام زیبا بدیعی ایمیلی به برنامه رسید که اطلاعاتی را در مورد کشتن زنی به جرم تغییر مذهب در سال ۱۹۸۲در یکی از روستاهای استان مازندران به ما داده بودند. این زن که توسط بستگان نزدیک خود به قتل رسیده بود، توسط شوهرش بهایی شده بود و قتل وی هیچ مجازاتی را برای قاتلین در پی نداشت. در مورد این جریان با خانم زیبا بدیعی گفت و گو کردم.

«سهمیه‌بندی هم یکی از طرح‌های بنیادگرایی است»

لوا زند: در خبرهای هفته گذشته درباره پیشی‌گرفتن دختران در آزمون سراسری امسال با نسبت ۶۴ به ۳۶ درصد خواندیم. این درحالی‌است که سال گذشته رییس سازمان سنجش از اعمال سهمیه‌بندی جنسیتی خبر داده بود. در برنامه امروز به مساله سهمیه‌بندی جنسیتی می‌پردازیم و با الهه، دختری که عقیده دارد قربانی طرح سهمیه‌بندی است، وحیده مولوی، یکی از فعالان شاخه دانشجویی گروه میدان زنان که به‌طور جدی پیگیر مساله سهمیه‌بندی است، و سیاوش محمدی دانشجوی دانشگاه علم و صنعت که در جریان اقدامات و اعتراضات دانشجویی و تجمعات آنان در مورد این طرح بوده ‌است، گفت و گو کردیم.

«دولت می‌خواهد خوانش خودش را دیکته کند»

لوا زند - زهرا یوسفی: در برنامه روایت زنان این هفته با ساناز الله‌بداشتی، روزنامه‌نگار و یکی از زنان حاضر در مجلس در روز یک‌‌شنبه درباره تجربه ملاقات زنان با نمایندگان مجلس درمورد لایحه خانواده گفت و گو کردیم. بعد از آن،‌ در ادامه صحبت‌های هفته قبل در مورد نقش‌های جنسیتی، خانم الهام قیطانچی، استاد جامعه‌شناسی کالج سانتا مونیکا، به بررسی اثر عرف و قانون در نقش‌های زن و مرد در جامعه می‌پردازد و با نگاهی ویژه به لایحه خانواده، از آن به‌عنوان نمونه‌ای از دخالت دولت در امور مربوط به جنسیت یاد می‌‌کند.

جایگاه طبیعت و تربیت در نقش‌های جنسیتی ما

لوا زند: الهام قیطانچی،‌ استاد جامعه‌شناسی کالج سانتا مونیکا در کالیفرنیا، در گفت و گو با زمانه درباره نقش‌های جنسیتی، نهادهای اعمال جنسیت، فرایند نهادینه شدن نقش‌های جنسیتی و عرف‌های موجود در هر جامعه می‌گوید: «نقش‌های جنسیتی همیشه یادگرفتنی و اکتسابی است. هر جامعه‌ای یک سری نهادهای اساسی دارد که از طریق آن‌ها به افراد جامعه خودش یاد می‌دهد چطور این نقش‌ها را تولید و بازتولید کنند. در حقیقت بدون این نهادها، این نقش‌ها هیچ وقت درونی نمی‌شوند و در جامعه جا نمی‌افتند. جامعه به این نقش‌ها احتیاج دارد تا آن نقش‌هایی را که می‌خواهد اجرا کند.»

فمینیست‌های «قاتل»؟

لوا زند: در برنامه هفته قبل پرسیده‌ بودیم که تعریف‌تان از فمینیسم به عنوان یک مکتب فکری و اولین فکری که در مورد یک فمینیست می‌کنید، چیست. برخی از خوانندگان و شنوندگان برنامه به این سوال جواب دادند که البته برخی از نظرات به مسیر دیگری غیر از این تعریف کشیده ‌شد. در برنامه امروز نگاهی داریم به این نظرات و بعد هم‌ کمی در مورد پیدایش این مکتب فکری صحبت خواهیم کرد.

با یک روسری چه می‌کنید؟

اکرم ابویی: حجاب یکی از مهم‌ترین مسایل روز در جهان است، و این روزها در باره زنان و دخترانی که دارای پوشش هستند با نگرش‌های مختلفی صحبت می‌شود. در همین رابطه به چند نمایشگاه و فروشگاه و مکان عمومی در برلین رفتم و یک روسری به دست‌ افراد مختلف دادم‌ و از آنها پرسیدم «اگر این را به شما هدیه بدهم با آن چه می‌کنی؟»

«جامعه مردسالار بهشت مردان نیست»

لوا زند: در روایت زنانه این هفته، نگاهی داریم به یکی از زنان قهرمان المپیک، پای صحبت یک مرد فمینیست می‌نشینیم که از مشکلاتی که یک جامعه مردسالار می‌تواند برای خود مردان ایجاد کند صحبت می‌کند، و همینطور ستاره سینمایی که گفته از «فمینیست» متنفر است. در آخر، نظر شما را درباره احساستان درباره فمینیسم پرسیده‌ایم.

«این لایحه اسم بی‌مسمایی دارد»

لوا زند، زهرا یوسفی: در حالی‌که جمعی از فعالان زنان با پخش بروشورهایی بین مردم از آنان می‌خواهند که با مراجعه به نمایندگانشان در مجلس، مانع تصویب لایحه حمایت از خانواده شوند، برنامه این هفته روایت زنان پای صحبت چند تن از زنانی که به علت ازدواج مجدد همسرشان جدا شده‌اند می‌نشیند و همراه با کارشناسان حقوقی، چهار ماده از مفاد «مردسالارانه» این لایحه را بررسی می‌‌کند.

زنان علیه ماده ۲۳

لوا زند: پنج فروردین امسال، وقتی هنوز سرمان به به دید و بازدیدهای سال نو گرم بود، محمود احمدی‌نژاد لایحه «حمایت از خانواده» را تقدیم مجلس کرد. چند روز پیش کلیات این لایحه در کمیسیون قضایی مجلس تصویب شد و قرار شد در صحن علنی مجلس نیز به زودی بررسی شود. این لایحه، خصوصا ماده ۲۳ آن که چندهمسری را تسهیل می‌کند، مورد اعتراض گسترده گروه‌های مختلف زنان با گرایش‌های مختلف شده است. در برنامه این هفته روایت زنان مروری داریم بر برخی از این اعتراضات.

کتابی از جنس دلبستگی و دلتنگی

لوا زند: نیلوفر طالبی که در خانواده‌ای ایرانی در لندن به دنیا آمده و تحصیلات خود را در ادبیات تطبیقی و تئاتر در آمریکا تمام کرده، پایه‌گذار مؤسسه «پروژه ترجمه» در شهر سن‌فرانسیسکو است. نام نیلوفر طالبی،‌ به خاطر آوردن ادبیات معاصر ایران به جامعه فرهنگی امریکا، نامی شناخته شده بین دوستداران ادبیات جهانی در این کشور است. به مناسبت انتشار اولین کتاب وی که ترجمه ۷۰ شعر از ۱۸ شاعر معاصر ایرانی است که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، روایت زنان با نیلوفر طالبی گفت و گویی ترتیب داد تا هم از این کتاب تازه بشنویم و هم از بقیه پروژه‌های مؤسسه ترجمه.